ئهحمهد كایا هێژان زندی یه
«وی ب ژیان و سترانێن خوە شۆرشەک ل دژی ستەمێ ئەنجام دا»
19 سالن کو من ئههمهد کایا ژ دەست دایە، هێژان ئەو ئێش و ئازارێن ب رێیا سترانێن خوە وەکە کەڤالەکە هونەری ئێ بێ هەمپا وێنە کری دبینم، هێژان سترانێن وی ب عەشق و ئەڤین تێن گوهداری کرن.
19 سالن کو من ئهحمهد کایا ژ دەست دا یە، ئهحمهد کایا کو ب سەدەما جەلتەیا دلی ل پاریسێ ل 16 نۆڤێمبهرا 2000ان دە جانێ خوە ژ دەست دا، د گۆرستانا Peré Lachaise ئا پاریسێ ده هات ڤەشارتن، نێزی 35000 ئینسانان بەشداری مەراسیما بن ئاخ کرنا وی بوون، ئههمهد کایا کو هەیا نها سترانێن وی زیندینە، وی ب ژیان و سترانێن خوە شۆرشەک ل همبەری ستەمێ ئەنجام دا.
كایا ب سەدهما کورد بوونێ تووشی ستەم و نەفی کرنێ بوو
وی د ژیانا خوە ئا 43 سالان دە هەر ژ ئادیامان هەیا پاریسێ، د ناڤا ئێش و ئازارێن گەل ده ژیان دکر، ئەو ب سەدهما کورد بوونێ و هەژاریێ، تووشی ستەم و نەفی کرنێ بوو، ژبەر ڤێ یەکێ باش هاتە پێش چاڤێن گەل.
ئەو د سالا 1957ان دە وەکە پێنجەمین زارۆیێ مالباتەکێ کو کۆچبەری مالاتیا ببوون هاتە سەر دنیایێ، باڤێ وی کارکەرێ کارگەها درستکرنا پهرچەیێن سومر بانک بوو، ئەو چوو بوو دبستانا بنەرەتی ل مالاتیا، د تەمەنێ 6 سالان دە ب رێیا تیرکێ دیاریێن باڤێ خوە دگەل هونەرێ ئاشینا بوو، پشتره و ل سالێن مایی ژ خوهندنا خوە د تۆمارگەهەکە تۆمار کرن و فرۆشتنا کاسێتان دە دەست ب کار بوو، ل سالا 1972ان دە مالباتا ئههمهد کایا ژ ئەگەرا کورت دەستیێ کۆچبەری ئیستانبۆلێ بوون و ژبەر ڤێ ئەگەرێ کایا ناچار ما دبستانێ بجی بهێلە، وی وەکە خوهندكار د باخچە و جیێن دن ئێن جودا جودا دە کار کریە، وی د ڤێ دەمێ دە، پسگرێکا کۆچبەر بوونێ ژ باژارەکە بچووک ژ بۆ باژارەکە مەزن ئەزموون کر.
كایا ههیا داوی ژیانا خوه ئازارا كوردبوونێ ئهزموون كر
ئهحمهد کایا هەر ژ دەستپێکێ هەیا داوی ساتێن ژیانا خوە، ئێش و ئازارێن کورد بوونێ ئەزموون کرن، د زارۆکتیا خوە دە ئەو هنهكی ب زمانێ ترکی دپەیڤی.
ئهحمهد کایا کو د ژیانا خوە ئا زارۆکتیێ دە ب زمانێ کوردی نەدکاری ب پەیڤە، ژ بۆ درست کرنا ئالبۆمێن کوردی و گۆتنا ئاواز و سترانێن کوردی خەم دخوارن.
یەکەمین ئالبۆما وی ب ناڤێ «گریا زارۆیەکی» ل سالا 1985ان دە هات پارڤە کرن، پاش سالەکێ ئانکو ل سالا 1986ان وی رێڤینگیا خوە وەکە هونەرمەندەکە بەرنیاس ب سترانا Şafak Türküs journey continued بەردەوام کر، هەیا سالا 1999ان ده ئههمهد کایا 10 ئالبووم یەک ل پەی یەک درست کرن.
هنەک ژ کاسێتێن وی دهێن گرتن و هنەک جاران کۆنسەرتێن وی دهێن قەدەخەکرن، تیڤی دەست ب وەشانا خوە دکە لی بەلی پاش دەمەکە کورت وەشانا خوە قوت دکە، ئهحمهد کایا هێدی هێدی بەر ب کوردستانێ د مەشە.
ئهحمهد كایا: «دخوازم سترانەکا کوردی ببێژم و کلیپ بکم، پشتراستم کەسێن ویرەک د ناڤا هەوە دا هەنە کو ڤێ کلیپێ پارڤە بکن»
ل 10 فبرایەرا سالا 1999ان د کۆنڤانسیۆنا شاهزادە ئۆتێل دە ب ئامادەبوونا ئەنجوومەنێن رۆژنامەڤانان کو هەر سال د مەراسیمێن پێدانا خەلاتان دە ل ڤێ ئۆتێلێ ئامادە دبن خەلاتەکی وەردگرە و د ئاخافتنا خوە ده پاش وەرگرتنا خەلاتێ دبیژە: ئەز ڤێ خەلاتێ ب ناڤی رێخستنێن مافێن ئینسانان، ب ناڤێ دایکێن شەمیێ، ئەو دایکێن زارۆیێن وان نەدیار و هەموو رۆژێن شەمی ل دبستانا گالاتاسارا گرەڤان دگرن، ب ناڤێ هەموو هونەرمەندان، ب ناڤێ هەموو گەلی ترکیێ دستینم، و من دڤێ تشتەک دن ژی ببێژم ژبەرکو ئەز ب رەگەز کوردم، ئەز دخوازم د ئالبووما خوە ئا نوو دە سترانەکی ب زمانی کوردی ببێژم و ڤێ سترانی کلیپ بکم، ئەز پشت راستم کو کەسێن ویرەک د ناڤا هەوە ده هەنە کو ڤێ کلیپێ پارڤە بکن، گەر پارڤە ناکەن ژی نزانم وی چ بێژن ل همبەر گەلی کورد ده و پێدڤی دکە گەلێ ترکیێ هیسابێ دگەل هەوە بکە، ئەز سپاس دکم.
پاش ڤێ ئاخافتنا ئهحمهد کایا هنەک ژ مێهڤانان کارڤەدانا خوە نیشان دان، وان ئههمهد کایا نەفرین کر و ئالاڤێن ل بەر دەست ئاڤێتن ئههمهد کایا، ئەڤ هنەک ژ وان ئاخافتنانە یێن کو کەسێن د مەراسیما پیدانا خەلاتێ دە ئامادە بووی ب ئههمهد کایا گۆتی: تو رۆژنامەڤانەک نیە بەرسڤا ڤی کەسی بدە؟ ڤی زەلامی دەربکن، تو تشتەک ل ترکیێ نینە ب ناڤی کورد.
ئەڤ سترانبێژێن ترکیێ سەرکێشێن وان ئێریشا بوون یێن ل سەر ئهحمهد کایا هاتنە کرن: ئیبرۆ گوندەش، سەردار ئۆرتاچ و رەها موهتار.
ئهحمهد كایا: «نابه كهسێن سترانان دبێژن ژ ترسێ ب ترسن»
ئهحمهد كایاپاش ڤێ یەکی ب تەنێ ما د ناڤا ترکیی دە، پاش کو رۆژنامەیا Hürriyet هنەک نووچە ل سەر ناڤبری د رۆپەلێن رۆژنامەیێ دە نڤیساندی، کو بوو سەدەما ڤەکرنا دۆسیەکا یاسایی ل دادگەهێ، ب ڤی ئاوایی ئههمهد کایا ب 3 سال و 9 مههان زیندان کرنێ تێ هوکم کرن.
ئهحمهد کایا ناچار دبە کۆچبەری ئهورۆپایێ ببە، ئەو پاش دەمەک کورت ژ جەلتەیا دل د ناڤا مالا خوە ده ل پاریسێ وەغەرا داویێ دکە و ڤێ جیهانێ ب جی دهێلە.
ئهحمهد کایا د ئاخافتنەکە خوە دا ل ئەورۆپایێ دبێژە: رۆژەک وێ وەرە کەسەک وێ ڤێ سهرهاتیێ بنڤیسە کو زەلامەکێ دخوهست سترانەکا کوردی ببێژە ژبەرکو ئەو کورد بوو، ئەو تو ولاتان پەرچە پەرچە ناکە، و ئەو کەسێن ڤێ سهرهاتیێ دخوینن، وێ بزانبن کو ئەو کەسێن سترانان دبیژن نابە ژ ترسێ، بترسن.