پرۆژه‌یا «رێیا كه‌نیزه‌یان» و شیعه‌كرنا شه‌نگالێ و ده‌شتا نه‌ینه‌وایێ
هه‌ژماره‌كا رێخستنێن مافێن مرۆڤان و یێن پاراستنا ئۆل و كه‌مەنه‌ته‌وه‌یێن ل ئیراقێ، ل همبه‌ر پرۆژه‌یا هیلالا شیعی كو ئیران و دارده‌ستێن خوه یێن ل ئیراقێ و كوردستانێ دخوازن ناڤچه‌یێ پێ ب گوهه‌رینن، بانگ ل جڤاكا ناڤده‌وله‌تی كر كو بله‌ز هه‌نگاڤان ب هاڤێژیت.
هه‌ر یێك ژ رێخستنێن:
به‌رگریكرن ژ دووڤكه‌تیێن ئۆل و مه‌زهه‌بان ل ئیراقێ
نه‌رینگه‌ها سووری یا مافێن مرۆڤان
رێخستنا ئیراقی یا سه‌ربخوه ژ بۆ مافێن مرۆڤان ل سوێدێ
سه‌نته‌را ئیراقی یا كه‌ندی یا مافێن مرۆڤان
په‌یمانگه‌ها كوردی یا له‌كۆلینان
بانگ ل حكوومه‌تێن خوه‌جهی و جڤاكا ناڤده‌وله‌تی كر كو ل دژی پرۆژه‌یا ب ناڤێ «رێیا كه‌نیزه‌یان» كو د ئه‌ساس دا یه‌ك ژ ناڤێن پرۆژه‌یا «هیلالا شیعی» یه ده‌ركه‌ڤن هۆلێ و رێ ل وان گوهه‌رینێن ده‌مۆگرافی بگرن كو ئیران و دارده‌ستێن وێ یێن ل ئیراقێ و باشوورێ كوردستانێ ئانكو حه‌شدا شه‌عبی و رێخستنا په‌كه‌كێ ئه‌نجام ددن.
ڤان رێخستنان ئاماژه ب خه‌ته‌را ڤێ پرۆژه‌یێ كر كو ب سه‌ده‌ما وێ، ئۆل گوهه‌رین، شیعه گه‌ری و كۆچبه‌ر كرنا ب زۆر و گوهه‌رینێن ده‌مۆگرافی ل ناڤچه‌یێ تێن ئه‌نجام دایین، ب تایبه‌ت ل ده‌شتا نه‌ینه‌وایێ و شه‌نگالێ.
ده‌ست نیشان كرنه كو ئیران ڤێ یه‌كێ ب رێیا دارده‌ستێن خوه یێن ل ئیراقێ و سووریێ ب جهـ تینه و ئۆل و پێكهاته‌یێن ئێزدی، سابئه، ئه‌رمه‌نان ئارمانج دکەت.
ل گۆری ڤان رێخستنان كو ته‌ڤ خه‌ته‌ریێن ڤێ پرۆژه‌یێ د به‌یانه‌كا نڤیسكی دا ئا‌شكه‌را كرنه، دارده‌ستێن ئیرانێ ل ناڤچه‌یێ ب تایبه‌ت ل شه‌نگالێ و ده‌شتا نه‌ینه‌وایێ شێنییان ناچار دكەن كو ئۆل و مه‌زهه‌با خوه ب گوهه‌رینن، وان كۆچبه‌ر دكەن، قه‌تل دكەن.
ڤان رێخستنان نه‌خشه‌یا پرۆژه‌یا رێیا كه‌نیزه‌یان وها پار ڤه‌كرییه كو ئه‌ڤ رێ د ئاسكی مووسل ره ده‌ست پێ دكهت، پشترا بۆ ناڤچه‌یا وانه، حاوی كه‌نیسه، پشترا ب ئالیێ تله‌عفه‌ر و شه‌نگال و ره‌بیعه ل رۆژئاڤایا مووسلێ، پشترا بۆ باب شلۆ و تل ریم و خانه‌سۆر و ئه‌بره شاغره و سنوونێ و باره.
هه‌روه‌ها دبێژیت: ته‌ڤ شێنیێن ڤان ناڤچه‌یان ژ ئۆلێن كرستیان، تركمان، شه‌به‌ك و ئێزدینە و ئه‌ڤێ یه‌كێ زراره‌كه هه‌ری مه‌زن ل وان خستییه.
د به‌شه‌كا دن یا به‌یانا خوه دا، ڤان رێخستنان ئه‌شكه‌ره كر كو هنه‌ك ئالیێن گرێدای ئیرانێ دخوازن ڤێ پرۆژه‌یێ ب جی بكن ب بەهانەیا وێ یه‌كێ كو ئه‌ڤ پرۆژه و نه‌خشه ئامانج ژێ له‌كۆلینه‌كه زانستی یه، لێ به‌لێ د راستی دا ئامانج ژێ ئه‌ڤه:
بێ گونه‌هـ كرنا ملیس و هێزێن گرێدای ئیرانێ ل ناڤچه‌یێ.
چێكرنا قودسیه‌ته‌كه دیرۆكی.
به‌ره‌ڤاژی كرنا رۆژه‌ڤێ د مه‌دیایێ دا كو راستیێن دیرۆكی ل ژێر هنه‌ك ناڤ و سلۆگانێن جودا ب په‌چنن.
رێخوه‌شكرن ژ بۆ گوهه‌راندنا ناسنامه‌یا نه‌ته‌وی و ئۆلی یا ڤان ناڤچه‌یان.
بکارئانینا ناڤچه‌یێن كۆچبه‌ر كری و یێن ب زۆر ژ شێنییان هاتنه ڤالا كرن ژ بۆ كو میلیس لێ بهێن ب جی كرن، مینا شه‌نگالێ كو حه‌شدا شه‌عبی و چه‌كدارێن په‌كه‌كێ تێده جی گرتنه.
شیعه گه‌ری وه‌كه ئالته‌رناتیف ژ بۆ شێنیێن ڤان ناڤچه‌یان وه‌ره پێشنیاز كرن.
چێكرنا ره‌وشه‌كه وه‌ها كو شێنی ل سه‌ر ئه‌ساسێ تائیفی ره‌فتارێ بكن و تائیفگه‌ری جیهێ قانوونێ بگره.
ڤان رێخستنان ل داوییا به‌یانا خوه گۆتییه: پرۆژه‌یا رێیا كه‌نیزه‌یان به‌شه‌كه دنه ژ زنجیره‌یا یاریكرنێ ب چاره‌نڤیسا ئیراقێ و پێكهاته‌یێن وێ، له‌وما وان بانگ ل حكوومه‌تا فه‌ده‌رال و جڤاكا ناڤنه‌ته‌وه‌یی كرنه كو ل دژی ڤێ هه‌نگاڤێ ده‌ركه‌ڤن و رێ ل به‌ر پرۆژه‌یا هیلالا شیعی بگرن یێ كو ئیرانێ و دارده‌ستێن وێ ل سه‌ر حه‌سابا گه‌لێن ناڤچه‌یێ ل ژێر ناڤێن جودا دخواز ب جی بكه‌ت.
