خەلیل شەن کو 50 سالی یە و ل ئەلمانیا دژیت رۆژا 12ێ شوباتا 2021ێ خوە شەوتاند، بۆچی؟
خەلیل شەن 12ێ ھەیڤێ ژ مالا خوە دەرکەفت و حەتا دو رۆژا کەسێ چ ئاگاھی ژ وی نەبوون. ھەڤالێن وی سەرەدانا پۆلیسان دا کو ئاگاھییان ل دەرباری وی ب دەست خوە بێخن. پشتی سەرەدانا پۆلیسا کری، پۆلیسا ئاگاھی دانە وان کو وی ل باژێرێ درەسدەنە لە بەرامبەر جڤاتا ئەیالەتێ خوە شەوتاندییە و بلا خێزانا وی بهێت تێستێن DNAیێ بکەت. د ئەنجام دا دەرکەفت کو کەسێ خوە شەوتاندی خەلیل شەنە. کەس نزانیت کو وی ژ بەر چ خوە شەوتاندییە.
پشترا ھاتە ئیددیعا کرن کو خەلیل ژ بۆی عەبدولا ئۆجالان خوە شەوتاندییە.
خەلیل شەن کەسەکێ ژ باژێرێ سێرتێ یێ باکورێ کوردستانێ یە. ئەڤە 25 سالە ل ئەلمانیا دژیت. ئینسانەک بوو کو نە شییابوو ل ژییانا ئەورۆپا فێر بیبیت. ب هندەک کێشەیێن خوە گونجاندنێ ل گەل ژییانا ئەورۆپایێ روو ب روو مابوو. هندەک کێشەیێن دەرۆنی هەبوون.
رۆژەکێ ژ مالا خوە دەردکەڤیت و دبێژیت “ئەز دێ چمە بەرلین”. پیشترا ژی جەنازەیێ وی دهێتە دیتن. لێ بەلێ دیرۆکا خوە شەوتاندنێ د راگاھاندنا پەکەکێ ب ئاوایێن جوودا ھاتینە نڤیسین. ل جارا یەکی دهێتە گۆتن کو ڤی 12ێ ھەیڤا شوباتێ خوە شەوتاندییە، هندەک خەبەرێن دی ژی دبێژن کو وی 13 ھەیڤێ خوە شەوتاندییە.
نها ژی چاپەمەنییا پەکەکێ بەیاننامەیەک بەلاڤ کریە و دبێژیت کو وی “ژ بۆی ئۆجالان خوە شەوتاندییە.” دهێتە ئیددیعا کرن کو خەلیل د نامەیا خوە دا نڤیساندیە کو: “ئەز وان کەسێن کو پیلانگێری ل سەر سەرۆک ئۆجالان دروستکری شەرمەزار دکەم، لەعنەت دکەم. ئەز دبێژمە ڤان کو حەتا کو مرۆڤایەتی هەبیت سەرۆکێ مە ژی دێ رێکا مرۆڤایەتیێ ب رۆناھی کەت. ئەڤە ژی بلا ببیتە دەرسەک ژ بۆی پلانگێرا.”
ھەمان دەم ژی دهێتە ئیددیعا کرن کو خەلیل گۆتییە گەلێ کورد زێدە کار نەکرییە ژ بۆی خوەدی دەرکەتنا ل ئۆجالان ژ بەر ڤێ یەکی ژی خەلیل شەن گەلێ کورد کو ل ئەورۆپا دژیت ژی رەخنە دکەت.
ما ئەڤە رەوایە؟
پەکەکە نها ل سەر خەلیل شەن بەلاڤۆکا دنڤسیت و دبێژیت گوھ بدەن خەلیل شەن و لە سەر رێیا وی بمەشن.
ما گەلۆ ئەڤە رەوایە ئینسانەک خوە بشەوتینیت و کەسێ ئاگەهی ژ ڤێ خوە شەوتاندنێ نەبیت؟ کەس نزانیت کو ژ بەر چ خوە شەوتاندییە. ڤێ شەوتاندنێ ژی باندۆر ل سەر هیچ کەس و تشتەکێ نە کرییە.
تشتێ پەکەکە دکەت بەس پرۆپاگاندایە، پەکەکە مرنێ موقەدەس دبینیت لێ ژییانێ موقەدەس نابینیت. مرنێ ژ بۆ خوە وەک هێزەکێ دبینیت. ڤان چالاکییان ژ بۆی خوە وەکو بابەتەکێ پرۆپاگاندایێ دبینیت. ژ سالا 1999ێ پێڤە نێزیکی 30-40 کەسان ژ بۆی “پیلانگێریێ” خوە شەوتاندیە. ڤان کەسا ژی ب گشتی ھەندەک کێشەیێن نەفسی ھەبوون، سەرێ وان تەڤلیھەڤ بووبوو، ل گەل خوە و ژییانا خوە ئاشتی چێنەکربوو. ئەڤە نزانن د ژییانێ دا چ بکەن و خوە دشەوتینن. پەکەکە ژی خوە شەوتاندنێ وەک تشتەکێ موقەدەس و پیرۆز نیشان ددەت، مرنێ ل بەر چاڤێن مرۆڤا تشتەکێ نۆرمال دیار دکەت. ڤان چالاکییا ئەرێنی نیشان ددەت. ھەر سال دەما 15ێ شوباتێ کو عەبدوللا ئۆجالان ھاتیە تورکیا کەسەک خوە دشەوتینیت و پەکەکە ل سەر وی پرۆپاگاندایا چێدکەت، و ئاراستەی هەستێن کوردا دکەت.
واتە پەکەکە ژییانا مرۆڤا وەک فیشەکەکا ل بەر چەکێ خوە دبینیت. پەکەکە مرنێ پیرۆز دکەت لێ ژییانێ دکوژیت.
خەلیل شەن یێ 50ی سالی ژ ڤێ دونیایێ بار کر. پەکەکە 10 رۆژێن دی دێ وێنەیێ وی بەلاڤکەت و پرۆپاگاندایێ ل سەر کەت. لێ بەلێ پشتی 10 رۆژێن دی ژی کەس نزانیت خەلیل شەن کییە؟ مرن ژ بۆی ھەر مرۆڤەکێ ھەیە، ئەم هەموو دێ مرین، ھەگەر مرۆڤ ژ بۆی وەلاتێ خوە، ژ بۆی ئاخا خوە ژ بۆی نامووسا خوە شەری بکەت، ل بەرامبەر سەنگەرێن دوژمنی بمریت رامان ھەیە. لێ بەلێ رابیت بچیت 25 سالا ل ئەورۆپا بژیت و پشتی تەمەنێ 50 سالییێ خوە بشەوتینیت چ رامان ھەیە؟ ھەلبەت کو بێ رامانە. ڤێ چەندێ نە دین، نە ئەخلاق، نە پیڤانێن ئازادییێ چ تشتەک قەبوول ناکەت. ئەڤە نەرینەکا گەلەک بێ رامانە کو خوە ژ بۆی کەسەکێ بشەوتینی. عەبدوللا ئۆجالان 22 سالە ل ترکیایە حەتا نها رۆژەکێ ب تەنێ بەرخوە نەدایە، رۆژەکا ب تەنێ ژی گرەڤا برچیبونێ نە کرییە. رۆژەکا ب تەنێ ژی زلەهەک نە خوارییە، برەڤاژی ئۆجەلان گۆتە دەولەتا ترک “ئەز ئامادەمە خزمەتا وە بکەم” نها ژی ژبەر چ مرۆڤ خوە ژ بۆی وی بشەوتینن.
پەکەکێ د سەرێ مرۆڤێن کورد دا ئۆجالان وەکو بۆتەکێ “سەنەمەکێ” لێکریە. لایەنگرێن پەکەکێ ژی باوەر ژ ڤی بۆتی دکەن. ما گەلۆ ڤێ یەکێ چ جیاوازی ھەیە د گەل فیرحەونێن مسرێ کو دەما دمرین خێزان و خزمەتکارێن وی ژی د گەلدا د ڤەشارتن؟ ڤی چ جیاوزی هەیە د گەل وی شێخێ کو مرۆڤێن مە دچن پیێ وی ماچی دکەن؟ ئەڤ چەندە پاشڤەروویی یە، ئەڤ چەندە بێ ئازادی بوونە.
بلا گەلێ کورد ب ڤان تشتان نەهێنە خاپاندن و هەستییار نەبن. ئەڤ چالاکیێن ب ڤی ئاوا نە سەمبۆلا ئازادیێ نە، بەلکو سەمبۆلا کەڤنپەرەستییێ و کۆلەتییێ نە.
