پارتیا ئازادیا کوردستانێ (پاک) و تەڤگەرا دەمۆکراتیکا کوردستانێ (تەدەکە-تەڤگەر) دەربارێ ھلبژارتنێن پارلامەنتۆیا ترکیێ و سەرۆککۆمارتیێ دە داخویانیەک بەلاڤ کرن.
پاک و تەدەکە-تەڤگەر د بەیاننامەیا خوە دە دیار دکن: “ئەم لگەل چ پارتیان رێکەفتنا ھلبژارتنێ نەکن، لێ ئەم دێ دەنگێن خوە بدن ھاک-پارێ. ئەم وەک تەدەکە-تەڤگەر و پاک ب ئاوایەکی فەرمی نکارن بەشداری ھلبژارتنان ببن و د ڤی وەختێ تەنگ دا ئالتەرناتیفا کاندیدێن سەربخوە ژی نە د رۆژەڤێ دەیە. ئەم لگەل چ پارتیان ژی ناکەڤین ناڤ چ ھەڤکاری یان ژی تفاقێن ھلبژارتنان.”
بەیاننامەیا پاک و تەدەکە-تەڤگەرێ وھایە:
بەیاننامەیا پاکێ و تەدەکە-تەڤگەرێ د دەربارێ ھلبژارتنێن پارلامەنتۆ و سەرۆککۆماریا دەولەتا ترکیەیێ!
د 14 گولانا 2023 دە، ل ترکیە و ل باکورێ کوردستانێ، دێ ھلبژارتنێن پارلامەنتۆ و سەرۆککۆماریا دەولەتا ترکیەیێ هێن ل دارخستن.
ھلبژارتنێن 14 گولانێ، د دەمەکێ کو هێژ برینێن ئەردھەژا 6 شوباتا 2023 نەھاتنە کەواندن، تێنە ل دار خستن. دەولەتا ترکیەیێ د ڤێ ئەردھەژێ دە، ب ھەموو دەم و دەزگەھێن خوە ڤە، د بنێ کاڤلێن ئەردھەژێ دە مایە. ئەنجامێن ئەردھەژا 6 شوباتێ، د ئەسلێ خوە دە بەرھەم و نیشانا ھشمەندی و سیستەما پووچ یا دەولەتا ترکیەیێ یە؛ قەتلیامەکە کو فالێ وێ دەستھلاتداریا ھکوومەتا ئاک پارتیێ و ھەموو دەزگەھێن دەولەتا ترکیەیێ یە.لێ بەلێ، سەرۆککۆمارێ ترکیەیێ، دەستھلاتداریا حکوومەتا ئاک پارتیێ و دەزگەھێن بنگەھینێن دەولەتا ترکیەیێ وەکە کو تو تشتەک نەبووبە، وەکە کو تو بەرپرسیاریا وان د ڤێ قەتلیاما ئەردھەژێ دا تونەبە، تەڤدگەرن.
دو سەبەبێن ئەساسی ھەنە کو ئەڤ دەستھلاتداریا دەولەتا ترکیەیێ ب ڤی رەنگی بێ ترس و بێ خەم تەڤبگەرە. سەبەبا یەکەم ئەوە کو ل ترکیەیێ د ناڤا گەلێ ترک دە ھێزەکە خورت، گرسەیی و ب رێخستنی تونەیە کو بکاربە ل مافێن خوە خوەدی دەرکەڤە؛ داخوازا ئازادی، دەمۆکراسی، ئەدالەت، وەکھەڤی و ژیانەکە مرۆڤانە بکە. سەبەبا دویەم ژی ھەژاریا رێخستنی یا ل سەر خەتەک نەتەوەیی، دەمۆکراتیک و کوردستانی و بێتفاقیا کوردانە. مخابن ل باکورێ کوردستانێ، سەرەرای ھەموو بەدەلێن گرانیێن ھاتنە داین ژی تەڤگەرا رزگاریخوازیا نەتەوەیی و دەمۆکراتیک ژ یەکگرتنەک سیاسی و رێخستنی و ھەڤکاریەک نەتەوەیی و کوردستانی بێپارە؛ ھەتا ل سەر داخوازێن بلەز یێن ملەتێ کورد و کوردستانیان داھێژ نە خوەدیێ ھەڤکاری، یەکتی و بەرەیەک بەرفرەھە.
ئەڤ ھەردو سەبەبێن بنگەھین، ل گەل کۆنژۆنکتورا سیاسی، ئابۆرییا رۆژھلاتا ناڤین و جیھانێ، کەیس و دەرفەتێ ددە رایەدارێن دەولەتا ترکیەیێ کو د وارێ ڤێ کارەساتا مەزن یا ئەردھەژێ، قەیرانا ئابۆری، مافێن مرۆڤی، ئازادی، دەمۆکراسی و عەدالەتێ دە و ھەروەھا د وارێ مافێن ملەتێ کوردیێن نەتەوەیی، دەمۆکراتیک و کولتوری دە ئەوقاس بێ خەم بە؛ خوە نەدە بەر چ گوھەراندن و چارەسەریا ڤان پرس و پرسگرێکان.
ئەڤ بێرێخستنبوون و ل مافێن خوە خوەدینەدەرکەتنا گەلێ ترک و بێتفاقیا کوردان، وەھا دکە کو پارتیێن مخالەفەتێ یێن دەولەتا ترکیەیێ ژی ب ئاوایەکی بێمنەتی تەڤبگەرن. ئەو ژی بەحسا مافێن ملەتێ کورد یێن نەتەوەیی، دەمۆکراتیک، کولتوری و ھەتا مافێن پەروەردەیا ب زمانێ کوردی ناکن.
ب کورتایی ئیرۆ ل تورکیەیێ، ھەم دەستھلاتداریا ئاکەپەیێ و ھەم ژی ئۆپۆزسیۆنا ھەیی، ژ بەرنامەیەک کو مافێن بنگەھینیێن گەلێن ترکیەیێ و نەمازە مافێن ملەتێ کورد و پێکھاتەیان ل گۆر پیڤانێن یاسایا گەردوونی و مافێن مرۆڤ دپارێزە، بێپارن.
تفاقا جمھوور ژی، تفاقا ملەت ژی ھەبوونا ملەتێ کورد و مافێ ملەتێ کوردیێن ژ ملەتبوونێ، نەخستنە بەرنامەیێن خوە!
رەوشا دەستھلاتداریا حکوومەت و ئۆپۆزسیۆنێ دیار دکە کو پشتی 14 گولانێ ژی، ژ بۆ ملەتێ کورد و پێکھاتەیان، چ گوھەرینێن بنگەھین پێک نەیێن. حکوومەت، سەرۆککۆماری و موخالەفەتا ھەیی، ھەبوون و بەردەوامیا دەولەتا ترکیا ل سەر بنگەھێ داگیرکەری، نیژادپەرەستی، ئینکار و ئاسیمیلاسیۆنا ملەتێ کورد و پێکھاتەیان ھاتیە ئاڤا کرن، دپارێزن.
ئەو ل سەر پارادیگمایا “یەک دەولەت، یەک ملەت، یەک وەلات، یەک ئال و یەک زمانی” و پاراستنا ڤێ ستروکتور و سیستەما دەولەتا ترک مسۆگەرن. ئەو ژ گوھەرینێن بنگەھین رە نە ئامادە نە. دەستھلاتداری، حکوومەت و ئۆپۆزسیۆن ژی، د وارێ نەگوھەراندنا ھەر چار خالێن یاسایا بنگەھین یێن نەگوھەربار دە، کو ھەبوونا ملەتێ کورد، زمانێ کوردی، ھەموو مافێن نەتەوەیی، دەمۆکراتیک و کۆلەکتیفیێن ملەتێ کورد و کوردستانیان قەدەغە دکن، خوەدی هەمان رامان و ھەلوەستێ نە.
تفاقا ملەت ژی و تفاقا جمھوور ژی د بانگەشەیێن خوەیێن ھلبژارتنان دا، مافێ ملەتێ کورد یێن ھەری خوەزایی یێن وەکە ناسنامەیا کوردی، پەروەردەیا ب زمانێ دایکێ و مافێ ب ناسنامەیا خوە رێخستنیێ، بەحس نەکرنە و نەئانینە زمان. سەرەرای کو تفاقا ملەت دبێژە “ئەمێ پرسا کورد ل پارلامەنتۆیێ چارەسەر بکن” ژی بێی چەند گۆتنێن گلۆڤەر، ژ بۆ پێناسەکرن و چارەسەرکرنا پرسا ملەتێ کورد و کوردستانێ، ھەتا نھا چ بەرنامە پێشکێش نەکرنە. بێگومان، ھندەک گاڤێن کو تفاقا ملەت دخوازە باڤێژە، ھاتا رادەیەکێ بەلکی بکاربە ڤێ زەختا ل سەر جڤاتێ ھەیە، ھندەکی کێم بکە. لێ، بەرنامەیا وان یا د دەربارێ ئازادی و دەمۆکراسیا ل ترکیەیێ ژی، ب گەلەک قەید و شەرتان ڤە ھاتیە گرێدان و ئەڤ ژی رێ ل بەر پیڤانێن گەردوونی یێن ئازادی و دەمۆکراسیێ دگرە.
ب ڤان بەرنامە و ھەلوەستێن خوە دیار دبە کو ھەردو تفاق ژی د مژارا چارەسەرکرنا پرسا ملەتێ کورد و کوردستانێ دە نە خوەدیێ جوداھیێن بنگەھینن. ھەردوو ئیتفاق ژی ل سەر پاراستن و بەردەوامیا سیاسەتا داگیرکەری و ستاتوکۆپارستنا دەولەتێ،ھەمفکرن.
تفاقا کەد و ئازادیێ و پارتیا چەپ یا کەسک ژی د دەکلەراسیۆنێن خوە دە دبێژن کو “ئەمێ پرسا کورد ب رێیێن دەمۆکراتیک چارەسەر بکن”. لێ مخابن وان ژی د بانگەشە و بەرنامەیا خوەیا ھلبژارتنێ دا، د دەربارێ پێناسەکرن و چارەسەریا پرسا ملەتێ کورد و کوردستانێ دە و ژ بۆ داخوازێن بلەز یێن کوردان، ژ بلی چەند گۆتنێن گلۆڤەر، چ تشتەکی بەربچاڤ دەست نیشان نەکرنە؛ ئەو د ڤی واری دا رەوشێ شۆلی دکن و سیاسەتەک ل سەر ئەساسێ ترکیەییتی ددن پێش.
چارەسەریا پرسا ملەتێ کورد و کوردستانێ
پرسا ملەتێ کورد و کوردستانێ، پرسەک نەتەوەیی و نشتیمانیە. د ئەساسێ خوە دا؛ پرسا مافێ چارەنووس یا ملەتێ کوردە، پرسا ئازادیێ، ئاڤاکرنا دەستھلاتداری و جڤاتەکا دەمۆکراتیک و دادوەریێ یە. بێگومان د وارێ چارەنووسا ملەتێ کورد و کوردستانێ دە، بریارا داوی یا گەلێن کوردستانێیە. ئانکو؛ د شەرت و مەرجێن ئازاد دا و ب ئیرادەیا خوە یا ئازاد، تەنێ ملەتێ کورد و پێکھاتەیێن کوردستانێ دکارن ل سەر چارەنڤیسا خوە بریارێ بدن.
د ئەنجامێ دە، ئەڤ پرس و پرسگرێک لگەل دەستھلاتا دەولەتا ترکیەیێ و نوونەرێن گەلێ کوردستانێ، ب چاڤدێریا دەولەتێن جیھانێ، ب گوفتووگۆ و موزاکەرەیێن ھەردو ئالیان و ل سەر “ماسەیا گرۆڤەر” دکارە بێ چارەسەر کرن.
ل باکورێ کوردستانێ ژ بۆ بدەستخستنا مافێن ملەتێ کورد و کوردستانیان، ب کیژان فۆرمێن دەولەتێ ئانکو فەدەرال، کۆنفەدەرالی یان ژی سەربخوە دبە بلا ببە، ئەم دێ ھەول بدن کو سازوومان و سیستەمەکە دەمۆکراتیکیا کو خوە بسپێرە پرەنسیپ و رێبازێن ئازادی، وەکھەڤی، پارڤەکرنا عادل ئاڤا بکن. ئارمانجا مە، د ڤێ ئاڤاکرنا سیستەم و جڤاتەک دەمۆکراتیک بە کو ھەموو بەشێن جڤاتێ ب ئاواکی، ئازاد و بەختەوار تێ دە بژین. د ڤێ سیستەم و جڤاتا دەمۆکراتیک دە، ئارمانجا سەرەکە ھەموو چین، دین، ئەتنیک، مەزھەب، باوەری و زمانێن جودا ب ھەڤدوو رە د ناڤ ئاشتی، ئازادی، پارڤەکرنەک دادوەری و ئارامیێ دە بژین.
د ھلبژارتنێن 14 گولانێ دا ئەم دێ ل گۆری رێبازێن کوردستانی و ل گۆری بەرژەوەندیێن گەلێ خوە ھەلوەستێ بگرن
د ھلبژارتنێن 14 گولانا 2023 دە، ل گەل پاراستنا مافێ چارەنووسیا ملەتێ کورد، ژ بۆ رێ ل بەر چارەسەریا پرسا کورد و کوردستانێ خوەش ببە، دڤێت ئەم داخوازێن بلەز یێن ملەتێ کورد دەرخینن پێش و تێخن رۆژەڤا سیاسییا ھلبژارتنێ.
د ڤان شەرت و مەرجێن ئیرۆ دە، ئەم داخوازێن ئاجیلیێن ملەتێ کورد ب کورتایی وەھا پێناسە دکن: دڤێ ناسنامەیا ملەتێ کورد، پەروەردەیا ب زمانێ کوردی ب ھەردو زاراڤایێن خوە کورمانجی و زازاکی بێ قەبوول کرن، زمانێ کوردی ژی ل گەل زمانێ ترکی ببە زمانێ فەرمی. دڤێ قەدەخەیێن ل سەر ناڤێ کوردستانێ و ل بەر پارتی، دەزگەھ و رێخستنێن ب ناڤێ کوردستانێ بێنە ئاڤا کرن ژ ھۆلێ رابن. دڤێ ناڤێ گوند، باژار و ناڤچەیێنکوردییێن کو ھاتنە گوھەراندن، وەکە ناڤێن بەرێ بێنە ڤەگەراندن. دڤێ ئازادیا رامانی و برێخستنبوویینێ ل گۆری ھقووقا گەردوونی بێنە بجیھ ئانین.دڤێ دەولەتا ترکیەیێ شەردێن وان پەیمانێن ناڤنەتەوییێن ئیمزە کریە، پێک بینە.
دڤێ ڤان داخوازێن بلەز یێن ملەتێ کورد د قانوونا بنگەھین و ھەموو قانوونێن پەیوەندیداریێن دەولەتا ترکیەیێ دا بێنە بجیھ کرن.ژ بۆ پێکانینا ڤان داخوازێن بلەز، دڤێت ئەم خەباتێن جھرەنگ و بەرفرەھیێن ھەڤبەش بمەشینن.
دڤێ ئەم ھەول بدن کو پێوەندیان لگەل پارتی، رێخستن و دەزگەھێن سڤیلیێن ترکیەیێ ژی دەینن کو ئەم بکاربن د دەرھەقێ داخوازێن بلەز دە پشتگریەک بەرفرەھ بگرن؛ ھەروەھا رایا گشتی یا ترکیەیێ ژی تێ بگھێژن کو ھەتا رێ ل بەر چارەسەریا پرسا ملەتێ کورد و کوردستانێ ڤەنەبە، دێ ل ترکیەیێ ژی دەرفەتێن ئاڤاکرنا ئازادی و دەمۆکراسیەک راستەقینی نەیێن ھۆلێ.
ئەم لگەل چ پارتیان دا تفاقا ھلبژارتنێ ناکن، لێ ئەم دێ دەنگێن خوە بدن ھاک-پارێ
ئەم وەک تەدەکە-تەڤگەر و پاک ب ئاوایەکی فەرمی نکارن بەشداری ھلبژارتنان ببن و د ڤی وەختێ تەنگ دا ئالتەرناتیفا نامزەدێن سەربخوە ژی نە د رۆژەڤێ دەیە.
ئەم لگەل چ پارتیان ژی ناکەڤن ناڤ چ ھەڤکاری یان ژی تفاقێن ھلبژارتنان.
د ناڤ پارتیێن کو بەشداری ھلبژارتنان دبن، وەک بەرنامە و داخوازێن کو د بەیاننامەیا خوەیا ھلبژارتنێ دا نیشان دانە، ئەم ھاک-پارێ نێزی خوە دبینن.
جھێ مخابنیێ یە کو، ھاک-پارێ د ڤان 8 سالێن داوین دە، ژ خەینی چەند ئیستیسنایان، خوە ژ ھەڤکاری و خەباتێن ھەڤبەشیێن لگەل پارتیێن کوردستانی دوور خستیە. پێشنیاریا پاک و تەدەکە-تەڤگەرێ یا کو “ئەم پێشی ھەڤکاریەک نەتەوەیی، دەمۆکراتیک و کوردستانی ئاڤا بکن؛ ھەلوەست و ھەڤکاریا ھلبژارتنێ ژی وەکە بەشەکی خەباتا ڤێ ھەڤکاریا ملی و دەمۆکراتیک بنرخینن”، ھاک-پارێ بێ بەرسیڤ ھشتیە. د ئەنجامناما جڤینا مەجلیسا پارتیێ یا ھاک-پارێ یا 1 نیسانا 2023 دە، قەت بەحسا ڤێ مژارا کو ب پارتیێن کوردستانی رە ئاڤاکرنا ئیتفاقا ھلبژارتنێ نەھاتیە کرن.
ژ بەر ڤان سەدەمێن ئەساسی یێن کو ئەم ل ژۆرێ دیار دکن، ئەم لگەل ھاک-پارێ ژی تفاقەکا ھلبژارتنێ پێک ناینن. لێ بەلێ رێزدار دوزگون کاپلان سەرۆکێ گشتی یێ ھاک-پارێ د 4 نیسانا 2023 دە ژ پاکێ و تەدەکە-تەڤگەرێ را نامەیەک شاند. د ڤێ نامەیێ دە، رێزدار دوزگون کاپلان دیار دکە کو “ھەما پشتی ھلبژارتنان ژ بۆ ئاڤاکرنا ھەڤکاریەکە ملی و دەمۆکراتیک ھاک پار ژ بۆ ھەڤدیتنان ئامادەیە و د ڤی واری دا چ بکەڤە سەر ملێن وان دێ ب جھ ئینن”. ئەم وەکە پاک و تەدەکە-تەڤگەرێ ڤێ نامەیێ وەکە ھەلوەست و ھەولدانەک ئەرێنی دنرخینن؛ ھەروەھا ژ بۆ کو ھاک-پار پارتیەک کوردییە و ژ بۆ کو ئەم پرۆگرام و داخوازێن وێ یێن سیاسی د ناڤ خەتا نەتەوەیی و کوردستانی دبینن؛ ئەم دێ د ھلبژارتنا پارلامەنتۆیێ یا 14 گولانا 2023 دە دەنگێن خوە بدن ھاک-پارێ.ئەم ھێڤیدارن کو ئەو بەیان و ھەلوەستا رێزدار دوزگون کاپلان یا ل ژۆر و ڤێ پشتگریا مەیا ژ بۆ ھاک-پارێ، دێ پشتی ھلبژارتنان ببە زەمین و دەستپێکا ھەڤکاریەک نەتەوی و دەمۆکراتیک یا ل باکورێ کوردستانێ.
د ھلبژارتنێن سەرۆککۆماریێ دا ژی ئەم دێ ل گۆری بەرژەوەندی و داخوازێن مەشرووع یێن بلەز یێن ملەتێ کورد ھەلوەستێ بگرن و تەڤبگەرن. کیژان کاندید ل پێشبەری رایا گشتی ب ئاوایەکی زەلال و شەفاف تەعەهدێ بدە کو ئەو دێ داخوازێن بلەز یێن ملەتێ کورد د قانوونا بنگەھین و د قانوونێن دنێن پەیوەندیداریێن دەولەتا ترکیەیێ دا بجیھ بکە، ئەم دێ پشتگریا وی بکن.
تەجروبەیێن ھەتا ئیرۆ نیشان دانە کو ھەتا کورد نەبن خوەدیێ تفاقەک نەتەوەیی، وەکە ئالیەکی تەڤنەگەرن و ب ھەڤبەشی ل داخوازێن خوەیێن نەتەوەیی و دەمۆکراتیک خوەدی دەرنەکەڤن، ب یەک ھەلوەستێ ھێزا خوە نیشان نەدن، ئەم دێ نکاربن چ مافێن خوەیێن نەتەوەیی، دەمۆکراتیک و کولتوری بدەست بخن و دەستکەفتنێن خوە بپارێزن، ئەم دێ نکاربن تەسیرێ ل سەر ھەلوەستا ڤان تفاقان و پارتیان بکن. ئەم دێ نکاربن تەسیرێ ل سەر گوھەرتنێن قانوونا بنگەھین بکن و ئەم دێ نکاربن سیاسەتا دەولەتا ترکیەیێ یا داگیرکەر و ئاسیمیلاسیۆنی یا د دەربارێ ملەتێ کورد و کوردستانیان دە، بگوھەرینن.
لۆما ژی ل باکورێ کوردستانێ دڤێت ژ ئالیەکی ڤە ژ بۆ ئاڤاکرنا ھەڤکاری، تفاقەک، بەرەیەکە مایەندە، ستراتەژیک و کوردستانی خەبات بێ مەشاندن؛ ژ ئالیەکی ڤە ژی دڤێت ئەم ھەول بدن کو ل سەر داخوازێن بلەز یێن ملەتێ کورد، ھێزا ھەموو پێکھاتەیێن کوردستانێ و گەلێ مە یێ ل باژارێن مەزنێن ترکیەیێ دژین بکن یەک. ژ بۆ رێ ل بەر چارەسەریا پرسا کورد و کوردستانێ ڤەبە، ژ بۆ ژ ئیرۆ ڤە ئەم وەک گەلێن کوردستانێ و کوردێن ل باژارێن مەزنێن ترکیەیێ دژین، مافێن خوەیێن بلەز بدەست بخن، دڤێت ئەم وەکە تەرەفەکی تەڤبگەرن.
یەکیتی، ھەڤکاری و ھەڤرێزیا پارتی، رێخستن، تەڤگەرێن کورد و کوردستانیان ناڤنیشانا چارەسەریا پرسا ملەتێ کورد و کوردستانێ یە!
13/4/2023
پارتیا ئازادیا کوردستانێ (پاک)
تەڤگەرا دەمۆکراتیکا کوردستانێ (تەدەکە-تەڤگەر)
