یەکەم روونشتنا دۆزا داخوازا ئەشکەرەکرنا جهێ گۆرا شێخ سەعید و هەڤرێیێن وی، دێ ل 25ێ نیسانێ ل دادگەها ئەنقەرەیێ برێڤە چیت.
ژ ئالیێ مالباتا شێخ سەعید و بارۆیا ئامه‌دێ ڤە ب داخوازا ئەشکەرەکرنا جهێ گۆرا پێشەنگێن سەرهلدانا 1925ێ شێخ سەعید و هەڤرێیێن وی ل وەزارەتا ناڤخوە یا ترکیێ دۆز هاتبوو ڤەکرن، یەکەم روونشتنا دۆزێ دێ 25ێ نیسانێ ل 5 مین دادگەها ئیدارە یا ئەنقەرەیێ برێڤە بچیت.
ئەڤه یه‌كه‌م دۆزه پشتی 98 سالان مالبات و بارۆ دخوازن جهێ گۆرێن وان بهێنه ئەشکەرەکرن.
وەزارەتا ناڤخوە یا ترکیەیێ ژ بەریا نها د بەرسڤا ژ بۆ دادگەهێ دە راگهاندبوو؛ ژ بەر کو ئەونە ئالییەکی دۆزێ نە ژ بۆ دادگەهێ چ بەلگەنامەیان ناهنێرن.
بارۆیا ئامه‌دێ و نەڤی و وێرسێ شێخ سەعید، محەمەد قاسم فرات، ل 2019ێ پێڤاژۆیا دادگەهکرنێ دابوونه دەستپێکرن.
شێخ سەعید و 46 هەڤرێیێن وی ل سالا 1925ێ ل ئامه‌دێ هاتبوون دارڤەکرن و هەتا نها ژی جهێ گۆرێن وان نه‌دیارن.
شێخ سەعید
شێخ سه‌عید سالا 1865ێ ل ناڤچەیا پالوو یا خارپێتێ ژ دایک ببوو و ل باکورێ کوردستانێ شێخەکی گرنگ و ناڤدارێ تەریقەتا نەقشبەندی بوو، شێخ سه‌عید ل باژارێ خنسێ یێ سەر ب ئەرزەرۆما باکورێ کوردستانێ خواندنا خوە یا ئۆلی ته‌مام كربوو.
سەرۆکێ کۆمەلەیا سەرخوەبوونا کوردستانێ بوو و ل گەل هەژمارەک پارلامەنتەرێن کورد و مەزن و سەرکردەیێن کوردێن وێ دەمێ بریار دا، کو ل دژی حکوومەتا کۆمارا ترکیێ و تەڤگەرا نه‌ژادپەرستا کەمالیستان سەرهلدانێ بکەت، ئارمانجا شۆرەشا وان سەرخوەبوونا کوردستانێ بوو و رۆژا 13ێ سباتا 1925ێ ب کۆنترۆلکرنا ناڤچەیا لجێ یا ئامەدێ دەست ب شۆرەشا خوە کرن.
ل دەستپێکێ و د سالا 1924ێ دا شێخ سه‌عید نامەیەک بۆ کۆمەلەیا نەتەوه‌یان شاند و تێدا ئاماژە ب رەوشا گەلێ کورد و داخواز و مافێن کوردان کر، پاشێ ژ بۆ بدەستخستنا پشتگری و پشتەڤانییا سەرۆک عەشیرێن کورد یێن ل باشوور، رۆژئاڤا و رۆژهلاتێ کوردستانێ، سەره‌دانا وان پارچەیان کر و بۆ دەما سالەکێ مژوولی ئامادەکاریێن سەرهلدانێ و دەستپێکرنا شۆرەشێ بوو.
سەرهلدانا شێخ سه‌عید د دیرۆکا کوردێن باکورێ کوردستانێ دا بەرفرەهترین سەرهلدانە کو ل 14 باژار و ناڤچەیان بەلاڤ ببوو، د هەمان دەمی دا یەکەم سەرهلدان بوو کو پرانییا پێشەنگێن وێ ب هەڤ را هاتن سێداره دان.
پشتی سەرهلدانا شێخ سه‌عیدێ پیران راستی شکەستنێ هاتی و ئەو و گەلەک هەڤالێن خوە هاتن گرتن، ل 10ێ گولانا 1925ێ ئەو ل همبه‌ری دادگەها سەرخوەبوونێ یا رۆژهلات (شارک ئیستقلال ماهكه‌مه‌س) یا ئامەدێ راوه‌ستیا.
نێزیکێ پێنجی رۆژان دادگه‌هكرنا وان دەوام کر، ل 28ێ خزیرانا 1925ێ، دەربارێ شێخ سه‌عید و 46 هەڤالێن وی دا دادگەهێ بریارا سێداره‌دانێ دا.
پشتی بریارا دادگەهێ، 28 کەس ژ هەڤالێن شێخ سه‌عید و بەشدارێن سەرهلدانا 1925ێ ل رۆژا 28ێ خزیرانێ و یێن دی و شێخ سه‌عید ب خوە ژی ل 29ێ خزیرانا 1925ێ ل تاخا دەریێ چیێ یا ئامەدێ هاتن سێداره‌دان.
ژ وێ رۆژێ هەتا نها ناهێته زانین کا دەولەتا ترکیێ جەنازەیێ شێخ سه‌عید و هەڤالێن وی ل کودەرێ ڤەشارتنە و گۆرا وان هێژان نەدیارە، مالباتا شێخ سه‌عید و كورد ب ئاوایەکێ گشتی و رێخستن و سازیێن کوردی ژ دەولەتا ترکیێ دخوازن کو جهێ گۆرا شێخ سه‌عید و هەڤالێن وی بهێته ئاشكه‌را كرن.
