د سه‌ر دارڤه‌كرنا «شێخ سه‌عید» را 99 سال ده‌رباسبوون
فەرمانا دارڤەکرنا «شێخ سەعید ئەفەندی» و 47 ھەڤرێیێن وی 28 خزیرانا 1925 ھات دایین و 29 خزیرانێ ل مەیدانا «دەریێ چیا» یێ دیاربەکرێ ھاتنە دارڤه‌كرن.
شێخ سەعید یان ژی شێخ سەعیدێ پیران، شێخێ نەقشیبەندی، پێشەوا و شۆرەشگەرێ کورد بوو، د سالا 1925 دا ل باکورێ کوردستانێ سەرھلدانا شێخ سەعید دابوو دەستپێکرن.
ل ھەمبەری زۆرداری و خیانەتێن رەژیما کەمالیستان، شێخ سەعید د 13 شباتا 1925 دا سەری ھلدا و دەست ب رزگارکرنا باژارێن باکورێ کوردستانێ کر کو ب مەھان باژارێ دیاربەکرێ ژ ئالیێ ھێزێن کوردێن ب رێبەرتیا شێخ سەعید دا ھاتە دۆرپێچکرن.
پشتی کو باژارێ ئامەدێ نەھاتیە رادەستکرن، ب بریارا شوورایا بزاڤا شێخ سەعید دۆرپێچ ھاتە راکرن و تێکۆشەرێن کورد پێل ب پێل دەرباسی باشوور و رۆژئاڤایێ کوردستانێ بوون.
رێبەرێ سەرھلدانێ شێخ سەعید و 49 ھەڤالێن وی ژ بۆ دەرباسی باشوور ببن، ب رۆژێ خوە دڤەشارتن و ب شەڤ دمەشیان، ئارمانجا وان بەردەوامکرنا جەنگا ئاوارتە و پارتیزانی بوو، لێ بەلێ ب خیانەتا هەڤلنگێ شێخ سەعیدێ سەردار قاسم «قاسۆ»، كو یێك ژ سەرۆکێن سەرھلدانێ بوو، شێخ سەعید و ھەڤالێن وی ھاتنە دیلگرتن.
د 10 گولانا 1925 دا، شێخ سەعید و ھەڤرێیێن وی دەرخستنە پێش دادگەھا سەرخوەبوونێ یا رۆژھلاتێ «شارک ئیستکلال مەحکەمەس» یا دیاربەکرێ و نێزیکی پێنجی رۆژان دادگەهکرنا وان بەردەوام بوو.
28 خزیرانا 1925 دەربارێ شێخ سەعید و 47 ھەڤالێن وی دا بریارا دارڤەکرنێ ھاتە دەرخستن و ژ بۆ 2 کەسان ژی جەزایێ هه‌تا هه‌تایێ ھاتە سەپاندن.
پشتی بریارا دادگەھا ترکیێ، 28 ھەڤرێیێن شێخ سەعید ئەفەندی د ھەمان رۆژێ دا و شێخ سەعید و 18 ھەڤرێیێن خوه یێن دی ژی 29 خزیرانا 1925 ل مەیدانا «دەریێ چیا» یا ئامەدێ ھاتنە دارڤەکرن.
دەولەتێ شێخ سەعید دگەل 46 ھەڤالێن وی د 28 و 29ێ خزیرانا 1925ێ دا ل قادا دەریێ چیا یێ ئامەدێ ب دارڤە کرن کو د ھەمان سالێ دا پلانا ئیسلاحاتا شەرقێ یا «کۆمکوژیا سپی» ل دژی کوردان دا دەستپێکرن.
99 سالان بەرێ ب شکاندنا سەرھلدانا شێخ سەعید ئەفەندی، سیاسەتێن ئاسیملاسیۆنێ «بشافتنێ» ل سەر زمان، چاند و دیرۆکا کوردان ب خورتی ھاتە مەشاندن کو هێژان ژی بەشەک مەزن ژ وێ سیاسەتا کو بوویە ئایدۆلۆژیا دەولەتێ یا دژی کوردا بەردەوامە.
ب ڤان دارڤەکرن و پێشخستنا ئێریشێن ل دژی کوردان دەولەتێ هزر دکر کو دێ پرسگرێکا کوردان ب داوی هێت. لێ بەلێ پشتی بزاڤا شێخ سەعید ژی سەرھلدانا کوردان ژ بۆ وەلات، ماف و ئازادیێن خوە بەردەوام کر، ب ئاوایەکێ کو تا رۆژا مە یا ئیرۆ ژی ب ناڤ و تەڤگەرێن جودا کورد ل ھەمبەری زولم و زۆردەستیا دەولەتا ترک تێکۆشینا خوە یا رەوا بێ ناڤبەر بەردەوام دکەن.
لیستا کەسێن دگەل شێخ سەعید ھاتنە دارڤه‌كرن:
شێخ سەعید ئەفەندی «شێخێ نەقشیبەندی ژ پیرانێ».
شێخ عەبدوللاھێ مەلەکانی «فەرماندارێ ئەنیا ھەرێما مووشێ».
کامل بەگ «کورێ خالد بەگێ تۆکلیانی».
بابا بەگ «برایێ کامل بەگ».
شێخ شەریف «فەرماندارێ ئەنیا ئەلعەزیزێ».
فەقی حەسەن فەھمی «فەرماندارێ ئینزیباتان ژ عەشیرا زکتێ».
حەجی سادق «کارمەند ل ناڤچەیا گەنجێ/ ڤالێرلیێ یا جەولگێ».
شێخ ئیبراھیم «مفتی».
شێخ عەلی «ل ئەنیا خارپێتێ وەزیفەدار».
شێخ جەلال «ل ئەنیا خارپێتێ».
شێخ حەسەن.
محەمەد بەگ «ل دیاربەکر و لجێ فەرماندار».
مستەفا بەگ.
سالح بەگ.
شێخ عەبدوللاھ.
شێخ ئۆمەر.
شێخ ئادەم
قەدری بەگ «فەرماندارێ ئنزیباتێن ل مادەنێ».
مەلا مەحمودێ پیرانی.
شێخ شەمسەدین «فەرماندارێ فارقینێ».
شێخ ئیسمایل «دیاربەکر».
شێخ عەبدللەتیف «دیاربەکر».
مەلە ئەمین «ئەنیا گمگم».
عەلی عەرەب عەبدی بەگ.
محەمەد بەگ «کورێ خەلیل بەگ».
سلێمان بەگ «کاتبێ شێخ شەریف کورێ حەسەن بەگ».
مەلا جەمیل «ئەنیا خارپێتێ».
سلێمان بەگ «چەولیگ».
سلێمان بەگ «ئەنیا کخیێ کورێ شەریف بەگ»
تاھر بەگ «کاتبێ فەقی حەسەن فەھمی».
مەحموود بەگ «کورێ مستەفا بەگێ ژ ھێنێ».
شێخ عەلی «ئەنیا گمگمێ، کورێ شێخ مووسا»
حەجی خالد «ئەنیا گمگمێ ژ بالکانێ».
تەیموور ئاغا «ئەنیا گمگمێ».
عەبدولەتیف بەگ «کورێ کامل بەگێ خنسی».
محەمەد بەگ «مووش».
سلێمان بەگ «ئەنیا گمگمێ».
بەحری بەگ «ئەنیا گمگمێ».
شێخ جەمیل «ژ زۆرابادێ».
یووسف بەگ «کورێ سلێمان بەگێ چاپاکچوری».
عەلی بادان بەگ «چەولیگ/ ژ عەشیرا یاماچێ».
خالد بەگ «ئەنیا گمگمێ».
خالد بەگ «کورێ نادر بەگ، ئەنیا خارپێتێ».
تاھر بەگ «کورێ محەمەد بەگ».
تەیب عەلی بەگ «مدوورێ ناحیێ».
چەرکەز «خزمەتکارێ شێخ سەعید کورێ یووسف».
حامدێ جەندەرمە.
شێخ سه‌عید ژ به‌ریا وه‌ره دارڤه‌كرن دبێژه: «ژیانا من یا خوەزایی قەدیا. مە جانێ خوە ژ بۆ گەلێ خوە فەدا کر. ئەزنە پۆشمانم. ژ بەر کو نەڤیێن مە دێ شه‌رمێ ژ دژمنێن خوە نه‌كن. ئەز گەلەک کێفخوەشم».
