د 28ێ شباتێ دا، د ستێرک تیڤی دا ھەڤپەیڤینەکا جەمیل بایکێ رێڤەبەرێ پەکەکێ ھاتە وەشاندن. ھەڤپەیڤین ل سەر ئازادیا ژنان، شۆرەشا مرۆڤاتیێ، ژییانا عەبدوللا ئۆجەلان ل ئیمرالیێ و هتد… ھاتبوو خەملاندن، لێ ھەر چەند ھەڤپەیڤین ب ڤان مژاران ھاتبیتە خەملاندن ژی، بنگەھ و جەوھەرێ مژارێ دژمناتییا جەمیل بایک یا ل دژی کوردان، دژمناھیا باشوورێ کوردستانێ و ب تایبەتی ژی دژمناھییا پارتی مژارا ئەساسی بوو. یا راست، جەمیل بایک ئەو ئاخافتنا درێژ تەنێ ژ بۆ کو پارتی وەکی سیخور دییار بکەت، کر بوو.
ب راستی، جەمیل بایک ئەو ئاخافتن کر دا کو ھەڤکاریا خوە و رێخستنا خوە ل گەل داگیرکەرێن ھەرێمی ل دژی کوردستانێ بڤەشێریت. لەوما ژی ئێرشی چەپ-راستا دکر.
دیرۆکناسێ ئەمریکی ھۆوارد زنن دبێژیت: “ئەگەر ھوون دیرۆکێ نەزانن، دییارە کو ھوون دوھی چێبوونە. گەر ھوون دوھی خولقیبن، ھەر سەرۆکەک دشێت چیرۆکەکێ کو ئەو دخوازیت ژ بۆی وە ڤەهینیت! ” جەمیل بایک د ھەڤپەیڤینێ دا تەمامەن چیرۆک ڤەگێرانە، لێ ئەم راستییا دیرۆکێ گەلەک باش دزانین.
یێن کو راستییا دیرۆکێ دزانن بلا رابنە سەر خوە و باخفن. ژ بەر کو د رابردوویێ دیرۆکا جەمیل بایک دا گەلەک جینایەت، پەیوەندیێن رێخستنێن ئیستیخباراتی و کوشتنا ھەڤالێن خوە ھەنە، جەمیل بایک کەسەکە کو پێدڤییە قەت و قەت بەحسا کوردستانێ نەکەت. جەمیل باییک نە ئەو کەسە کو هەژی وێچەندێ بیت باس ل حیزبەکا وەکو پارتی بکەت کو ئەڤە 100 سالن تێکۆشینێ دکەت و ب سەدان ھەزار شەھید ژ بۆ کوردستانێ دانە، و ڤێ حیزبێ وەکی سیخور بناڤ بکەت. د کەش و هەوایەکێ نۆرمال دا، کەسێن کو هندی جەمیل بایک خیانەت ل ملەتێ خوە کری، دڤێت ل دادگەھا نەتەوی دا بهێنە دادگەهکرن. ھەر وەھا جەمیل بایک، بەرپرسیارێ جینایەت و کوشتنێن ناڤنەتەوەیی یە، دڤێت ل دادگەھێن ناڤنەتەوەیی ژی بهێتە دادگەهکرن. گەلۆ بۆچی؟
گەلۆ دەزگەھێن ئیستخباراتا رۆژھەلەتا ناڤین د ناڤا کوردان دا بارا پێتر حەش ناڤێ کێ دکەن؟
د ناڤ رێخستنێن کوردا دا، رێخستنا کو د گەل ئیستیخباراتێن دەولەتێن داگیرکەر دا پەیوەندییان دروست دکەت، کار دکەت و ئەجیندایەکێ هەڤبەش ساز دکەت پەکەکە یە. پەکەکە، ل ترکیێ میت، ل سووریە موخابارات، ل ئیرانێ ئیتیلیعات و ژ دەما سەددام حەتا نها ل ئیراقێ ل گەل ھێزا ئیستیخباراتا ئیراقێ، ل رووسیا KGB، ل رۆمانیا Securitate، ل یونانێ EYP دا د ناڤا پەیوەندییان دایە. ئانکو دیپلۆماسییا پەکەکێ ل گەل رێخستنێن ئەمنی و ئیستخباراتی یە، نە ل گەل باسکێ سییاسی یە. بەرێ، پەیوەندیێن ب ڤی رەنگی یێن پەکەکێ نەدیار بوون، ھەر کەسەکێ دگۆت پەکەکە تەنێ گەریلا، بەرخوەدان، ستران و دیلانە. لێ بەلێ، ل سەر روویێ چییایێ قەشایێ یێ نەبەرچاڤ، ناسناما پەکەکێ بوویە پەیوەندییا ل گەل رێخستنێن ئیستیخباراتێ، دارڤەکرن، جەزاکرن، بازرگانیا تریاکێ، باج ستاندن و ھەولدانێن زۆردارییێ. ژ بەرکو بارودۆخێن بەرێ نەمانە ئێدی پەکەکە نەشێت ڤی روویێ خوە ڤەشێریت. میناک؛ پەکەکە نەشێت ڤەشێریت کو ل شنگالێ جلکێن حەشدا شەعبی دکەتە بەر خوە. ئەو نەشێت ئێدی ڤەشێریت کو زارۆکێن کوردا وەکو کرێگرتی د ناڤا حەشدا شەعبی دا ل دژی کوردا بکار دئینیت. ب رەنگەکێ هەموو تشتەک ئاشکرا دبیت. لێ تشتێن کو بەرێ ھاتینە ڤەشارتن و کەس پێ نزانیت یێن هەی. ب تایبەتی دیرۆکا شەخسی یا جەمیل بایک دیرۆکەک رەش و ڤەشارتی یە.
میناک، چاوا چێدبیت دەما کو مەزلووم دۆغان ھاتیە گرتن ترۆمبێلا جەمیل بایک ل عەینی جیھێ ئانکو ل جهێ کۆنترۆلا لەشکەرێن ترکا را دەرباس ببیت، گرتنا مەزلووم دۆغان هێشتا ژی یا ب گومانە. دەما کو ب دەھان کەس ل ئەلعەزیزێ د گولانا سالا 1979ێ دا ھاتینە گرتن، ناهێتە زانین کو چاوا جەمیل بایک ھاتە بەردان. دیسا کەس نزانیت کو مالا خەیری دورموش و فەرھاد کورتای لێ دمان ژ لایێ برایێ جامیل بایک، مستەفا ڤە ھاتییە ئیخبارکرن و ئەو ھەردوو ئەندامێن پێشەنگ ب خیانەتا برایێ جەمیل باییک ھاتینە دەستەسەر کرن.
جەمیل بایک 41 سالا د بن پاراستنا موخابارات-ئیتیلاعاتێ دا ژییایە و ژ بن سیتافکا وان دەرنەکەتییە
پەیوەندیێن جەمیل باییک ل گەل رێخستنێن دی یێن ئیستیخباراتی دا ژی ھەر دەم جھێ شک و گومانێ بوونە. جەمیل باییک د سالێن 1980ێ و هێڤە ل گەل رێخستنێن ئیستخبارەتێن ھەرێمی مل ب ملێ ھەڤ کار کاریە.
جەمیل بایک پشتی سالا 1980یێ یەکەم جار ل سنۆرێ ترکییا دەرباس بوو، جارا دویەم ژی سالا 1988یێ ل سەر ھەرێما بۆتانێ دەرباسی سووری دبیت. دیسا سالا 1992یێ دەما کو پەکەکێ ئێرشی پەدەکێ-یەنەکێ کری، جیھێ شەری بەرددەت و دەرباسی قولەبان-جودی ل باکورێ کوردستانێ دبیت. ل وێرێ دو سێ ھەیڤا دمینیت و دیسا دەرباسی سووریێ دبیت. دەرڤەیی ڤان دەرباس بوونا باییک چ جارا ل باکوور نەمایە. جەمیل بایک 41 سالا د بن پاراستنا موخابارات-ئیتیلاعاتێ دا ژییایە و ژ بن سیتافکا وان دەرنەکەتییە. جەمیل باییک ب ترۆمبێلێن ئیتیلاعاتێ د چوو بالەفرگەھا تەھرانێ و ل وێرێ د چوو شامێ. ل وێرێ ژی ترۆمبێلێن مووخابراتێ ئەو ژ بالەفرگەھێ وەردگرت و دبرە مالا وی. جەمیل هندە ل گەل ئیستخبارەتێن ھەرێمی دا د ناڤا پەیوەندی و دۆستانیێ دایە.
جیهێ کورد کوژەکێ وەکو جەمیل بایک نە ل سەر کورسیکێن سییاسەتێ یە بەلکو جیھێ وی ل سەر کورسیکێ دادگەھێ یە
جەمیل بایک ل سەر فەرمان و خواستەکا ئیستخباراتا ئیرانێ سەرکردەکێ وەکو سیپان رۆژھلات(شاپور بادۆشیڤا) یێ خوەدان شییان و ئەرک ژ بۆ شۆرەشا رۆژھلات د 5/10/2004ێ نێزیکی کەمپا مەخموورێ رەڤاند و د دەمەکێ کێمدا ژی ئەو کوشت. داکو شۆرەشا رۆژھلاتێ کوردستانێ بکەڤیتە بن سیبەرا ئیران و پەکەکێ دا، سیپان رۆژھلات ھاتە کوشتن. جەمیل بایک د سالا 2000ێ دا ئەنداما ھێزێن تایبەت یا ب ناڤێ گوولان گارزانیا کو د ناڤبەرا پەکەکێ و میتێ دا قاسدی دکر ژ بۆ کو نە ئاخڤیت ل 7ی خزیرانا سالا 2002یێ دا ب شێوازێ خەندقاندنێ دا کووشتن. ئانکو جەمیل باییک ئەندامێن رێخستنا خوە ژی ب پیلانگێرییا ئیستخباراتێن داگیرکەران دکوشتن. باییک د سالێن 1984 حاتا 1997ێ ب سەدان کچ و کور کو ژ بۆ شۆرەشێ تەڤلی پەکەکێ بووبوون ب بەهانەیا “ئەز خەتا پارتییێ دپارێزم” کوشتن و بەرزە کرن. جەمیل باییک پالپێشتێ سەدان جینایەتێن سییاسی یە. تشتێ سەیر و بالکێش جەمیل باییک حەتا نها یەک گوللـە بەرنەدایە لەشکەر و کارمەندێن دوژمنی. ھەر دەم کورد کوشتینە. کەسەکێ وەکو جەمیل بایک چاوا دێ شێت بێژیتە پەدەکێ “سۆزێ بدە و دەست ژ سیخورییێ بەردە” ئەڤ کەسە ڤێ وێرەکیێ ژ کێ و کیڤە وەردگریت. جیهێ کورد کوژەکێ وەکو جەمیل بایک نە ل سەر کورسیکێن سییاسەتێ یە بەلکو جیھێ وی ل سەر کورسیکێ دادگەھێ یە.
ل دونیایێ دا دو ھێز چ جاران نابێژن حکوومەتا ھەرێما کوردستان، یێک ترکییا، یا دی ژی پەکەکە یە. ھەر دوو ژ ئاڤا یێک کانییێ نە
کەسەکی وەکو جەمیل باییک یێ خوەدی مێژوویەکا تاری و رەش ڤان ئاخفتنان دکەت. باییک د وێ ئاخفتنا خوە دا تەنێ پەیام دایە پارتی. ھەمان دەم باییک د ئاخفتنا خوە دا گرێدانا خوە یا ب ھەڤپەیمانییا ل گەل ئیران و ئیراقێ ژی ئاشکەرا کرییە. جەمیل باییک دبێژیتە ئیران و ئیراقێ گەر ھوون ئێرشی کوردستانێ بکەن ئەم دێ بەری وە ئێرشێ دەست پێ کەین. دیسا باییک د ھەموو ئاخفتنا خوە دا دبێژیت باشوور، قەت بەحسا حکوومەتا کوردستانێ ناکەت. تەنێ دبێژیت پەدەکە. ب زانابوون ڤێ پەیڤێ بکار دئینیت. حکوومەتا کوردستانێ وەکو پارتی دەستنیشان دکەت. ئەڤە ژی بەرەڤەژیکرنا راستییا دەستھلاتا فەرمی یا کوردستانێ یە. ل دونیایێ دا دو ھێز چ جاران نابێژن حکوومەتا ھەرێما کوردستان، یێک ترکییا، یا دی ژی پەکەکە یە. ھەر دوو ژ ئاڤا یێک کانییێ نە. ھەر دو ھێز ژی ئارمانج دکەن کو ستاتۆیا ھەرێما کوردستانێ ژناڤ بچیت.
ژییانا جەمیل بایک یا 45 سالا ب بێ ویژدانی، تاریاتی و پەیمانێن پشت دەرگەھێن ڤەشارتی دەرباس بوویە.
نووکە زلامێ یەکەمێ پەکەکێ جەمیل باییک. ل سەر شووپا ئیراق، ترکییا و ئیرانێ دمەشیت و لگەل وان دژی حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ د جەپھێ دژی کوردان جیهـ دگریت. ئەو ژ بۆ خوە و حیزبا خوە لسەر ئەساسێ فروتنا کوردستانێ، جیهـ دگەریت. ژییانا جەمیل بایک یا 45 سالا ب بێ ویژدانی، تاریاتی و پەیمانێن پشت دەرگەھێن ڤەشارتی دەرباس بوویە. مل ب ملێ رێخستنێن ئیستخباراتی نێچیرا جوان و دەستکەفتێن کوردا دکەت. کەسەکێ وەکو جەمیل باییک ب تەنێ ماف نینە پیڤانێن ئێکەتییا نەتەوەیی دانیت بەلکو خوە ماف نینە بەحس ژی بکەت.
جەمیل بایک کەسەکێ مەترسیدارە. د ڤێ پێڤاژۆیا مێژوویی دا یا کو ژ بۆ گەلێ مە دەرفەتێن مەزن پەیدا بوویی، کەسێن وەکو جەمیل باییک زییانێ ل قەزییا کوردی ددەن. پێویستە رەوشەنبیر و رێبەرێن نەتەوا کورد یێن راست، دەرکەڤنە پێش و رێگریێ ل کەسێن وەکو جەمیل باییک بکەن.
