موراد قارايلان یێ رێڤه‌به‌رێ په‌كه‌كێ، د سالڤه‌گه‌را ده‌ستپێكرنا شه‌ڕێ چه‌كداری یێ په‌كه‌كێ دا، ل رۆژا 16 ڤێ مه‌هێ ل ئاژانسا ANFێ ده‌ركه‌ت و هنده‌ك نرخاندن بۆ ره‌وشێ كرن.
موراد قارايلان یێ ب كود ناڤێ «جه‌مال» تێ ناس كرن، د ڤێ هه‌ڤدیتنێ دا وه‌ك هه‌ر هه‌رجار ژ بلی سلۆگانێن پووچ و چێكرنا توهمه‌تان بۆ «حكوومه‌تا باشوور، په‌ده‌كێ و پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ»، چ تشته‌كێ ب رێز نه‌گۆت، به‌لكو هه‌موو ئاخفتنێن وی وه‌ك توهمه‌تێن كو وی د هاڤێتن ژ رێزێ د دوور بوون.
قارايلان د نرخاندنا خوه دا ژ بۆ به‌رخوه‌دانا گه‌ریلایان دگۆت: «به‌رخوه‌دانا مه ب رۆحێ فه‌دایی یێ رێبه‌ر ئاپۆ گه‌هشتییه ڤێ ئاستا خورت»، لێ به‌لێ هه‌ر كورده‌كێ ب وژدان دزانیت، چ به‌رخوه‌دانێن رێبه‌ر ئاپۆی ل هۆلێ نینن، دزانیت كو ته‌ك به‌رخوه‌دانا رێبه‌ر ئاپۆ كری ئه‌و بوو ده‌ما كو ڤه‌گه‌ریایه تركیێ ژ ئه‌ندامێن هێزا تایبهت و مه‌حكه‌مێ را گۆت: «دییا من تركه، هه‌گه‌ر هوون ده‌رفه‌تێ بدن، ئه‌زێ خزمه‌تا تركیێ بكم».
مژارا مه نه به‌رخوه‌دانا رێبه‌ر ئاپۆیه، ژ خوه كوردێن هه‌ر چار پا‌رچه‌یێن وه‌لات دزانن كو چ به‌رخوه‌دان ب وی زلامێ ل ئیمرالیێ رازای ناهێنه كرن.
ته‌جروبا كه‌ر دزینێ ل چ ده‌مه‌كێ ده‌ستپێكربوو؟
جه‌مال د به‌شه‌كا ئاخفتنا خوه دا نرخاندن بۆ لڤ و ته‌ڤگه‌را هێزا پێشمه‌رگه‌هێن كوردستانێ ل چیایێ مه‌تینی كر و وه‌ك هه‌ر جار ژ «رێزێ به‌سیت» ئاخڤی، جه‌مال دگۆت: «پێشمه‌رگه داكو حاشا كه‌ر، هه‌سپ و ده‌وارێن مه بدزن، هاتینه مه‌تینی»، هه‌روه‌ها دگۆت: پێشمه‌رگه وان ده‌واران بۆ خوه د فرۆشن!!.
موراد قارايلان یێ كو ب زه‌لامێ مه‌عقوول د ناڤا په‌كه‌كێ دا دهێته ناس كرن و یێ كو خوه وه‌ك گه‌نه‌رال و سه‌رفه‌رماندار د هه‌ژمێریت، ئه‌و قاس بێرێز، بێلۆق ئاخڤی كو هه‌گه‌ر ل ڤیدیۆیێ ب نێرن وی ب خوه ب خوه دكه‌نی، گه‌لۆ هوون دزانن كه‌نا جه‌مال ب چ دهات؟! به‌رسڤ ل ده‌ڤ مه‌یه.
جه‌مال ل ڤێرێ ته‌جروبا خوه یا ده‌وار دزینێ ڤه‌دگێرا و كانێ وی ل سالێن نۆتێ ب چ ئاوایی ته‌علیمات بۆ فه‌رماندار و گه‌ریلایێن خوه ددان ژ بۆ كو بزانن دێ كه‌ران چاوا دزن، د ناڤبه‌را سالێن 1997 هه‌تا 1999 و 2000ێ ب تایبهت ل سالا 1998 قارايلان به‌رپرسێ ده‌ڤه‌را بۆتانێ بوو، ئه‌و ده‌ڤه‌ر وه‌ك هه‌رێمه‌كا له‌شكه‌ری ناڤچه‌یێن كه‌له‌ره‌شێ یا سالماسێ گرێدای ئۆرمیێ و گوندێن ده‌ردوور و خه‌تا سنۆری ل خوه دگرت.
د وان سالان دا قارايلان ته‌علیمات ددان شه‌رڤانێن خوه یێن وه‌كه «قاسم ئه‌نگین» و گه‌له‌كێن دن یێن ئه‌م ناخوازن ناڤێ وان ببێژن ژ به‌ر كو ژ رێخستنێ قوت بوونه، بچن هێستر و ده‌وارێن كوتۆلا ناڤچه‌یا سالماسێ بدزن، ناڤچه‌یا كوتۆل رێزه گوندێن سنۆرێ نێڤبه‌را باكور و رۆژهلات كوردستانێ ب خوه ڤه دگریت.
ئه‌و هه‌سپ و ده‌وار یێن خه‌لكێ به‌له‌نگاز بوون كو ژ بۆ كارێ كۆلبه‌ریێ و تجاره‌تا بچووك یا ل سه‌ر سنۆری دهاتنه ب كار ئینان و گوندییان وه‌سا ده‌بارا ژیانا خوه دكر.
ب ته‌علیماتێن قارايلان ئه‌ڤ ده‌واره ژ به‌ر ده‌ریێن مالێن گوندییان دهاتنه دزین و بۆ هه‌رێما بۆتانێ، گارزانێ، بدلیسێ و ده‌ردوورا سێرتێ و باتمانێ دهاتنه شاندن.
جه‌مال ده‌واران ل كو ده‌رێ خودان دكه‌ت؟
جه‌مال، دنیا و عاله‌م دزانیت هوون ل باشوورێ كوردستانێ نه‌شێن ده‌واران خودان بكه‌ن، نێ ژ به‌ر باله‌فرێن كه‌شفێ هوون نه‌شێن سه‌رێ خوه ژ كونێن شكه‌فتان ده‌ربێخن، ئه‌ڤجا هوون چاوا و ل كو ده‌رێ ده‌واران خودان دكه‌ن، هه‌گه‌ر ژی راسته هه‌وه ده‌وار هه‌نه، ئه‌ڤه ب وێ واتایێ دهێت كو تێكلیێن هه‌وه ب باله‌فرێن كه‌شفێ هه‌یه داكو ل هه‌وه نه‌ده‌ن.هه‌تا سالا 2017ێ مومكن بوو هوون بشێن ده‌واران ل باشوور خودان بكه‌ن، لێ به‌لێ نها و دگه‌ل پێشكه‌تنا ته‌كنولۆژیایا شه‌ر یا تركیێ و باله‌فرێن كه‌شفێ هوون نه‌شێن، جه‌مال ئه‌ڤه چ دره‌ون هوون دكه‌ن، ژ خوه هه‌وه پله‌یا وه‌زیرێ به‌رگریێ د رێخستنێ دا هه‌یه قه‌ی هوون ژ روویێن خوه یێن قاییم شه‌رم ناكه‌ن كو هوون دبێژن پێشمه‌رگه داكو هێسترێن مه بدزن هاتینه مه‌تینی.
ئه‌م دزانین هێسترا مه كیڤه چوویه!
ل بیرا وه‌یه جه‌مال، هوون دشێن ژ خه‌لكێ رێزه گوندێن نێڤبه‌را سنۆرێ باكور و رۆژهلاتا كوردستانێ بپرسن، وه‌ختا ل سالێن نۆتێ و هه‌تا 2000ێ هه‌وه ئه‌و قاس كه‌ر و ده‌وار ژ گوندییان دزین گه‌هشته ئاسته‌كی كو ده‌ما هێسترا گوندییه‌كی به‌رزه ببایه، دگۆت: «وه‌لا هێسترا مه چوو، ئه‌م دزانین كیڤه چوو، لێ بلا بچیت»!!. ئانكو گوندییان دزانی هێسترا وان قه‌ستا جه‌مال كرییه، له‌و وان ده‌نگێ خوه نه‌دكر.
ژ خوه ئه‌م دزانین جه‌مال به‌ری تو ل سه‌ر مه‌دیایێ ده‌ركه‌ڤی و ب تایبهت وه‌ختێ كو ته ل به‌ر بیت دره‌وه‌كێ بكه‌ی، تو ب سه‌عه‌تان ل به‌ر عه‌ینكێ د شه‌كفتێ دا دمینی و وێ د‌ره‌وێ ته‌مرین دكه‌ی، بۆ هندێ ده‌ما ل تی ڤی یێ ده‌ردكه‌ڤی وێ د‌ره‌وێ ب ئاوایه‌كێ وه‌ها ببێژی كو ب خه‌لكێ بده‌یه باوه‌ر كرن.
یا راست ئه‌ڤه هونه‌ره‌كه و كێم كه‌س هه‌نه دشێن بكه‌ن، له‌وما توهمه‌تێن وه‌ها بۆ پێشمه‌رگه‌هان چێنه‌كه و ژ «رێزێ به‌سیت» داخویانییان نه‌ده، پێویستییا پێشمه‌رگه‌هان ب هێستر و ده‌وارێن هه‌وه نینه، پێشمه‌رگه‌هان ئه‌ره‌به‌یێن زره‌خێ و زریپۆش هه‌نه، هه‌ره‌وها حكوومه‌تا باشوور رێ بۆ هه‌موو گوند و ده‌ران برینه، ما هه‌وه ژ بیر كر پێویستییا گوندییان ژی ئێدی ب كه‌ر و ده‌واران نه‌مایه كو پێشمه‌رگه كه‌ر و هێسترێن هه‌وه بفرۆشنه وان، ژ به‌ر كو گوندییان ژ به‌ر به‌رخوه‌دانا هه‌وه یا ساخته گوندێن خوه به‌رداینه.
