سەرۆککۆمارێ ترکیا رەجەب تەییب ئەردۆگان ب مناسەبەتا دەستپێکا دەما نوویا پارلەمەنتۆیا ترکیا تەڤلی رێورەسما ڤەکرنا پارلەمەنتۆیێ بوو. ئەردۆگان ئاخاڤتنەک کر و بەحسا رەوشا ترکیا ب گشتی کر. لێ دو مژارێن گرنگ ئانین رۆژەڤێ و د ھەردو مژاران دا ژی خویابوو کو ئەردۆگان نرخێن کو وی ژ بۆ خوە و ئاکەپێ داینە کەشفکرن دوور کەتیە و رێیەکا دی دایە پێشیا خوە.
ئەردۆگان د ئاخڤتنا خوە دا بەحسا “پرسا کورد” کر و وەک ژ بەری نھا ژی دەما سەردانا خوە یا ئامەرکایێ دا دایە دیارکرن گۆت کو، “مە پرسا کوردا چارەسەر کریە و پرسەک ب ناڤێ ‘پرسا کورد’ نەمایە”.
دەما ئاکەپە ل ترکیا بوویە دەستھلاتدار د دەربارێ پرسا کوردا دا ھندەک گاڤێن ئەرێنی هاڤێتن. سالا 2005ێ ئەردۆگان ل دیاربەکرێ ب ناڤێ دەولەتێ دۆزا لێ بۆرینێ ل کوردا کر. ڤێ یەکێ ھێڤییەک ژ بۆ کوردان چێکر و پرانیا کوردا ب چاڤەکێ ئەرێنی ل دەستھلاتا ئاکەپێ نێری. وەکی دی حکوومەتێن ئاکەپێ ھندەک قەدەغەیێن ل سەر زمانێ کوردی راکرن، زمانێ کوردی “وەک زمانێ بیانی” د قۆتابخانێن سەرەتایی دا وەک دەرسەکا ھلبژارە دانا. د کانالا تەلەڤزیۆنا دەولەتێ دا کانالەک ب ناڤێ TRT6 ڤەکرن کو ب زمانێ کوردی وەشانێ دکەت، پشترا ئەڤ ناڤە گوهری و کرر TRT کوردی. ئەردۆگان بەحسا کۆمکوژیا دێرسمێ کر و د ڤێ دەربارێ دا فلمەک دۆکیومەنتەری دا چێکرن.د ھندەک زانینگەھان دا بەشێ زمانێ کوردی ڤەکر. ھەر چەند ئەڤ تشتە ھەموو سەرڤە سەرڤە و ل گەل گەلەک کێماسیان ژی پێکانین، لێ بەلێ ژ ئالیێ کوردان ڤە ئەرێنی ھاتنە نرخاندن.
ژ ئالیەکێ دی ڤە حکوومەتا ئاکەپی ل گەل پەکەکێ دەست ب ھەڤدیتنا کر و پێڤاژۆیەکا ب ناڤێ “پێڤاژۆیا ئاساییبوونێ” دەستپێکر. ل ئیمرالی ھەدەپە، ئۆجالان ل گەل بەرپرسێن دەولەتێ جڤیان، ھەدەپە ناڤبەرا ئیمرالی و قەندلێ دا وەک قاسدەکێ د بن چاڤدێریا میتێ دا هاتن و چوون کر. ئەو پێڤاژۆ ھاتە گەرمکرن و تێک چوو. گەلک کەسان د ڤێ دەربارێ دا رەخنە ل پەکەکێ گرتن و ھەروەھا پەکەکە ژ بۆ تێکبرنا پێڤاژۆیێ تاوانبار کرن. تشتا ھەری ئەرێنی یا ڤێ پێڤاژۆیێ ئەو بوو کو دا شەرەکێ بێ واتە و قرێژ ب داوی هێت. ئەردۆگان ژ بۆ ھەلوەستا پەکەکێ د ڤێ پێڤاژۆیێ دا ووسا خەلک تێگھاند کو پەکەکێ خیانەت ل وی ب خوە کریە. پشتی ڤێ یەکێ ئەردۆگان گەلەک ب توندی بەحسا کوردا کر.
نھا ژی گەلەک ب ھێسانی دبێژیت : “ئەو مەسەلەیا کو ناڤێ وێ پرسا کوردا بوو، مە د چارچۆڤا ماف و ئازادی و پێشڤەچوونا جڤاکی دا چارەسەر کریە.”
ئاکەپە یا سالا 2005ێ نەمایە، پرانیا دامەزرینەرێن ڤێ پارتیێ ئیرۆ ل دژێ ئەردۆگان دسەکنن و بەشەک ژ وان پارتیێن نوو ئاڤاکرنە و رۆژانا ئەردۆگان رەخنە دکەن. د راستیا خوە دا ژی ئەو ئاکەپە و ئەردۆگان کەتینە د بن باندۆرا مەھەپێ دا و سیاسەتا مەھەپێ رێڤە دبەن. د دەربارێ پرسا کوردا دا چ فەرقا ئەردۆگان و باخچەلی نەمایە. مەسەلەیەکا کوردی دبێژیت: “دەما ئەجەلێ بزنێ هات نانێ شاڤانی دخوەت”. نھا گۆتارا کو ئەردۆگان د دەربارێ پرسا کوردا دا دبێژیت دکارە چارەنووسێ ئەردۆگان و دەستھلاتداریا وی بگوهریت.
ژ ئالیەکێ دی ڤە سەرۆککۆمارێ ترکیا بەحسا گوھارتنا دەستوورا بنگەھین دکەت. دەستوورا کو نھا ل ترکیا ھەیی دەستوورا 12ێ ئیلۆنێ یا حکوومەتا پۆلیسی یا فاشیستە. ئەڤ دەستوورە گەلەک ھاتە گوھارتن، لێ چ جارا دەستێ خوە نەکرە ناڤەرۆکا دەستووری. ئەڤە 20 سالن ئاکەپە و ئەردۆگان دەستھلاتدار، گەلۆ ژ بۆ چ ھەتا نھا ئەڤ دەستوورە نەھاتیە گوھارتن و نھا بەحسا گوھارتنا دەستووری دکەن؟ ژ ئالیەکێ دی ڤە ھەموو پارتی و ئالیێن سیاسی ل ترکیا دبێژن کو ئەم دەست ناکەینە 4 مادەیێن ئەولی و پێشگۆتنا دەستووری، وەکە دی ئەم گوھارتنا بکەین.
چ جھێ گوھارتنێ د دەستوورا ترکان دا نەمایە. ئەگەر دەستپێکا دەستووری واتە پێشگۆتنا دەستووری و چار مادەیێن ئەولی نەیێنە گوھارتن ھەزار سالێن دی ترک نکارن دەستوورەکێ کو بێھنا دەمۆکراسیێ ژێ بهێت چێبکەن. پیدڤییە د سەری دا، کورد ب خوە ڤێ یەکێ تێ بگەھن و دەما بەحسا دەمۆکراتیزەکرنا ترکیا دکەن تەنێ خوە دخاپینن.
پیدڤییە کورد راستیا خوە ل باکورێ کوردستانێ ببینن. دەست ژ خەیالا “کۆمارا دەمۆکراتک” بەردەن و ل راستیا خوە ڤەگەرن. پرسا کوردا پرسەکا نەتەوییە، پرسا ملەتەکێ یە کو مافێن خوە یێن نەتەوی دەستڤە بینیت. ھەتا کورد نەگەھنە مافێن خوە یێن نەتەوی ب چ رەنگا دەمۆکراسی نایێتە ترکیا.
رۆژەڤا کورد
