سەرۆکێ پەنا ئەلمانیایێ دەنیز یووجەل، ل دژی ئاخفتنێن رێڤەبەرێ په‌كه‌كێ دووران کالکان، بەرسڤ نڤیسا.
دووران کالکان، ل 1ێ ڤێ مه‌هێ بەرسڤا پرسێن چاپەمەنییا په‌كه‌كێ یا ب ناڤێ ANFێ دان، دووران کالکان، دەولەتێن رۆژئاڤا وەک سەدەمێ نەچارەسەر کرنا پرسگرێکا کورد دەست نیشان کر، د کێشەیا کوردی دا تاوان بره سەر ئەمەریکا، ئەلمانیا و فرانسایێ، د ئاخفتنا خو دا کالکان د گۆت کو دەولەتێن رۆژئاڤا گەلەک جاران ژ مە خواست کو ئەم «ئاگربەستێ رانه‌گه‌هینین و شەری بەردەوام بکه‌ین»، چ ڤەکری چ ڤەشارتی، چ ب تیۆری – چ ب پراتیکی، ل سەر مە پەڤچوون و بێچارەسه‌ری د هاتە فەرز کرن، مە ژ چ دەولەتەکێ بەرنامەیا چارەسەریێ و پرۆژەیا چارەسەریێ نەدیتییە».
ئەڤ ئاخفتنا دووران کالکان، د ناڤ کوردان دا راستی كارڤه‌دانێن مەزن هات، کوردان ئەڤ ئاخفتنا دووران کالکان وەک کو ئەو «دەولەتا ترک پاقژ دەردئێخیت» نرخاند و گۆتن په‌كه‌كه دخوازیت کوردان د قادا ناڤنەتەوەیی دا تەجرید بکەت و ب تەنێ بهێلیت.
ژ بۆ ڤێ ئاخافتنا دووران کالکان، كارڤه‌دانه‌ك ژی، ژ نڤیسکارێ پەنا ئەلمان دەنیز یووجەل هات، دەنیز یووجەل، ل سەر حه‌سابا خوە یا مەدیایا جڤاکی داخویانیێن کالکان نرخاندن و دیار کر کو په‌كه‌كە وەک پارچەیەک ژ پیلانگەرییا دەولەتا ترک تەڤ دگەریت.
یووجەل، د نرخاندنا خوە دە دیار کر کو په‌كه‌كە چ جاران بەرپرسیارییا تشتەکی هه‌لنه‌گرتییه و هەر ده‌م هەموو پرسگرێک ئێخستینە سەر پشتا هندەکێن دی.
ژ بۆ هەر تاوانەکێ گونەهبارەک دهێته پەیدا کرن
دووران کالکان دبێژیت، ئەورۆپا گەلەک جاران ل سەر مە فەرز کرییە کو ئەم شەرێ ترکان بکه‌ین، بەرەڤاژی ئەم دفکرین، ئەڤ گۆتنێن کالکان نیشان ددەت کو په‌كه‌كە ب راستی چقاس د ناڤا سیسته‌ما ترکیێ دا جهـ گرتییە، ئەڤ پەیڤێن وەک “هێزێن جیهانی”، “كۆده‌تایێن بیانی”، “ئەم هاتینه خاپاندن” ژ ئالیێ په‌كه‌كێ و دەولەتا ترکیێ ڤە گه‌له‌ك دهێنه ب كار ئینان، ژ بەر کو ترکیە وەلاتەکێ بێ بەرپرسیاریەکا رێخستنکرییە، ب تایبەتی د سیاسەتێ دا نه چ کەس بەرپرسیارییا تشتەکی هه‌لدگریت و نه ژ ده‌ست ژ پۆستێن خوه به‌ردده‌ن، ژ بۆ هەر پرسگرێکه‌كێ، ژ بۆ هەر سووچه‌كێ، گونەهبارەک د دەستێ وان دا هەیە و عه‌بده‌كێ خوەدێ ژی ناپرسیت یان نابێژیت هه‌ما بوویەر ل ئالییەکی؛ لێ ئاقل هەیە، مانتق هەیە، گەر کو ئەورۆپا (رۆژئاڤا) ب تێرا خوە هێزا خوە یا فەرزکەر یا ل سەر رێبەراتییا په‌كه‌كێ بکەت، ما کالکان دا شێت داخویانیەکا وه‌ها بدەت؟ هەگەر هێزا وان نه‌بیت، چاوا دێ شێن تشتەکی ل سەر په‌كه‌كێ فەرزبکەن؟
بەرپرسیارێ هۆڤاتییا «خەندەکان» په‌كه‌كە یە.
نە زەحمەتە کو مرۆڤ تەخمین بکەت کا بۆچی کالکان ڤێ یەکێ دبێژیت، لێ ئەڤ ئه‌گه‌رێن “سیاسی” راستیێ ناگوهۆرن؛ ب ره‌نگه‌كی ژ ره‌نگان په‌كه‌كە بەرپرسیارێ هۆڤاتییا شەرێ خەندەکایە، په‌كه‌كە هەڤپشکێ وێ تاریتییا کو ژ سالا 2015ێ ب سه‌ر تركیێ دا هاتی.
ئەڤ تەسبیت ژ بۆ کۆمکوژییا ل ژێرزەمینێن جزیرێ پێک هاتی ژی دەرباس دبیت، بەرپرسیارێ ڤێ كۆمكوژییا جوانێن کورد بێ گۆمان دەولەتە، یێ فەرمانێ ددەت و جێ به‌جێ دكه‌ت دژی دەولەتە، لێ په‌كه‌كە ژی د ڤێ بوویەرێ دا بەرپرسیارە.
ژ بەر کو من ژ جینایەتا جەیلانپینارێ هەتا دژواریێن «خەندەکان» ل مه‌یدانێ رۆمال دكرن کرن، له‌وما ژی شاره‌زاهی هه‌یه کا په‌كه‌كە چه‌وا و بۆچی کەتە د ناڤا ڤێ پێڤاژۆیێ دا، من بەرێ ژی گۆتییە و نڤیساندییە، ئەز دێ دیسا دوبارە كه‌م، لێ بلا ڤێ جارێ بمینیت.
هەکە د پاشەرۆژێ دا رایەدارەکی په‌كه‌كێ ژ په‌كه‌كێ ڤەقەتیت، دێ هەموو سووچێ ئێخنه ستوویێ وی
تەنێ دێ تشتەکی دوبارە كه‌م: گەر د پاشەرۆژێ دا ژ رێڤەبەرییا پایه بلند یا په‌كه‌كێ ڤه‌قه‌تیانه‌ك چێببیت، ب ئیحتیماله‌كا مەزن رێخستن دێ ڤی کەسی وەک بەرپرسیارێ شه‌رێ خه‌نده‌كان راگه‌هینیت، ژ بەر کو په‌كه‌كێ د دیرۆکا خوە دا ژ بۆ هەر تاوانەکێ کەسەک گونەهبار کرییە.
کۆمکوژییا چەولیک و باشباغلارێ، هۆڤاتییا ل سەر مالباتێن جەردەڤانان هاتییه کرن و ته‌سفیێن ناڤخوەیی… هەر ده‌م ب هەمان رەخنەیا خوە رەخنە دکەت و دبێژیت: «ئەرێ خەلەت بوو، لێ نە سووچێن مە بوون، شەمدین ساکک کر، دکتۆر باران کر، هۆگر کر…» نوکە ژی دبێژیت ئەورۆپا ئەڤێ دکەت، ژ بۆ بەرپرسیاریێ نه‌ئێخیته ستۆیێ خوه هندەک رێخستنێن خەیالی ژی هاتینه دامه‌زراندن، و دبێژیت: «مە نەکر، تاکێ کر، توکێ کر».
دەنیز یووجەل کییە؟
یووجەل د سالا 1973 دا ل ئالمانیایێ ژ دایکبوویە و هەموەلاتیێ ئالمانیا و ترکیێ یە، ژ بلی رۆژنامەگەریێ ئەو وەکە گۆشه‌نڤیس و نڤیسکار ژی دهێته ناسکرن، ل زانینگەها ئازاد یا بەرلینێ بەشێ زانستێن سیاسی خواندییە و ل سالا 1999ێ ب رۆژنامەگەرییا سەربخوە دەست ب کارێ خوە کرییە، د رۆژنامەیێن ناڤدارێن ئەلمانیایێ Jungle Wold Die Tagezzeitung Die Welt de دا كار كرییه و نوونەرێ «Die Welt» یێ ل تركیێ یه.
دەما کو ئه‌و ل ترکیێ بوو، ژ بەر د مژارێن مینا «ترکییە یارمه‌تیێ ددەته داعشێ» نڤیسین به‌لاڤ دكرن ئەو هاتە بن چاڤ کرن، یووجەل ژ بەر کو هەڤپەیڤین دگه‌ل جەمیل باییک كربوو و هه‌روه‌ها مژارا ئیمایلێن وەزیرێ ئەنەرژیێ بەرات ئالبایراک ئاشكه‌را کر بوون، ب سووچا “پرۆپاگاندایا رێخستنا تەرۆرێ” هات گرتن، پشتی سالەکێ ژ بەر كارڤه‌دانێن جیهانی یێن ل سەر گرتنا وی هات بەردان، هێژ دادگه‌ها وی به‌رده‌وامه.
