کوردۆ باکوری
48 سال ل سەر پرۆژەیا کەمەرا (حیزاما) عەرەبی دەرباس بوون. حیزاما عەرەبی پرۆژەیەک بوو د بن ناڤێ چێکرنا سەدا ئاڤێ کو عەردێ عەرەبێن ناڤچەیا رەقا و دەورووبەرێ چەمێ فەراتێ د بن ئاڤێ کەتبوون ئانینە دەڤەرێن کوردا کو ژ دێرکا حەمکۆ ھەیا سەرێکانیێ و گرێسپی ب خوەڤە دگرە، عەردێن ھەری باش ژ کوردان ستاندن و عەرەبێن ھاوردە لێ ئاکنجی کرن.
وی سەردەمی رەژێمێ ئەو کوردێن کو نەرازیبونا خوە دیار دکر زیندانی دکرن و سزا ددان، کوردان د بن زۆرداریا حزبا بەعس و نژاد پەرەستێن عەرەب دا نەدکاری دەنگێ خوە دەرخن.
ل کێلەکا ھەر گوندەکی کوردان گوندەکی عەرەبا لێ چێکر و دوبەرانبەری ھەژمارا کوردان عەرەب لێ ئاکنجی کرن، نھا ئەگەر گوندەکێ کوردا چل مال بیت یێن عەربا گەھشتیە 500-600 مالان، ھەر کو دچیت هەژمارا کوردان کێم دبیت و عەرەب زێدە دبن.
لێ عەرەبێ ھاوردە د ترسەکا پر مەزن دابوون کو رۆژەک دێ هێت و دەلیڤە ب دەست کوردان کەڤیت و دێ عەردێ خوە ژ دەست وان ئینن دەر و وانا ژ وێ دەرێ دەرکن، گەلەک کەسان ژ وان عەرەبان عەردێ خوە تەسلیمی کوردا دکر و ب خوە نە ھاتبون سەر عەردێ خوە، ھەر سال ژی ئەو عەرد ژ بۆی وی دھات چاندن و پارەیێن کاش ژ بۆی وی د ھاتن شاندن، وەختێ ئەڤ عەرەبێن ھاوردە ئانینە کوردستانێ دەولەتێ ل دەردۆرا چەمێ فراتێ ژی عەرد ب وان دابوو.
لێ وەختا شەرێ ناڤخوە یێ سوریێ چێبووی و رەژما ئەسەد باژارێن کوردا ب ئەمانەت تەسلیمی پەکەکێ-پەیەدێ کرین، ئەو عەرەبێن ھاوردە کەتن ترسەکا پر مەزن و بێ دەنگ مان کا دێ چی ب سەرێ وان هێت.
گەلەکا ژ وان د خواستن ب پارەیەکێ پر بێ قیمەت عەردێ خوە رادەستی کوردان بکەن و برەڤن، ھەتا کو گەفەکا بچووک ژی لێ ھاتبا کرن ئەو د ترسیان و دخواستن برەڤن، عەرەبێن ھاوردە د خواست بێ بەلا باز بدەن.
عەشیرێن عەرەبێن رەسەن ژی د خواست عەرەبێن ھاوردە ژ ور بچن.
سالا 2014ێ ل دەڤەرا رۆژھلاتێ قامشلۆ تربەسپی ھەیا د گەھشت رۆژئاڤایێ چلاغا، کو ب ئەیالەتا تربەسپی دھات ناسین کو دەڤەرا تربەسپی، عالییا و سنجەقێ ژی ب خوەڤە دگریت 7-8 گوندێن عەرەبێن ھاوردە لێ ئاکنجی ببوون و ھەر گوندەک ژ 400 ھەیا 600 مالا پێک دھات.
ھندەک کادرۆیێن پەکەکێ و خەلکێ دەڤەرێ ل سەر داخوازا کوردێن کو عەردێ وان ژ دەست ھاتبوو ستاندن بریار دا، بێی کو توند و تیژی ب کار بهێط ب رازیکرن وان عەرەبێن ھاوردە بۆ جیھ و وارێن وان ڤەگەرینن.
ب دەستپێشخەریا خوە دەست ب کار بوون و هەژمارەکا کۆمبوونان لگەل وان گوندێن عەرەبێن ھاوردە لێ هەیی ھاتن ئەنجامدان و ئەو عەرەب رازی بوون کو بزڤرن سەر عەردێ خوە و وان دەرا ژ بۆ خوەدانا ب جھ بھێلن، ھەتا گەلەک کەس ژ وانا منەتدار بوون و دگۆتن ئەم ل ھیڤیێ بووین کو کورد ب خوین رژاندنێ مە ژ سەر عەردێ خوە دەربخن.
د سەریدا ئەو عەرەبێن ھاوردە کو د ناڤ رێخستنێن چەکدارێن توندرەودا جی دگرتن ھاتن تئاشکراکرن و مالباتێن وان ژ ور ھاتن دەرخستن ژ بۆ کو بچنە سەر عەردێن خوەیێن ئەساسی، گوندەک و 2 مەزرەعە ھاتن ڤالاکرن 3 ھەزار ھەیا 4 ھەزار ھەکتار عەرد ژ عەرەبێن هاوردە ھات پاکژ کرن و بریار هات دایین ل خوەدانا بێ ڤەگەراندن.
ئەو عەرد یێن وان کەسان بوو کو دەستێن وان د ناڤ تەقاندنێن کو د ھاتن کرن دا بوون، کو ب ڤێ سەدەمێ گەلەک کورد تێدا شەھید کەت بوون.
خەلکێ دەڤەرێ ب ڤی کاری کێفخوەش ببوو کو جارەکا دی عەردێ وان لێ هاتیە ڤەگەراندن، لێ پیلانێن ئەسەد و قەندیلێ نە د وێ حەسابێدا بوو کو ئەڤ کارێ کادر و گەلێ دەڤەرێ ئەنجام دای قەبوول بکن.
ژ ئالییێ رەژێمێ ڤە فەرمان ژ بۆ پەکەکێ ھات کو ئەو کارێ کادرۆ و خەلکێ دەڤەرێ دەست پێ کری بدن راوەستاندن، د ناڤبەرا چەند رۆژان دا ژ قەندیلێ فەرمان ھات کو ئەو کار بهێت راوستاندن و رخستنێ د ناڤ وان عەرەبێن ھاوردە دا چێبکن، مەجلس و کەتیبەیێن (تابورێن) عەسکەری د ناڤ واندا چێ بکن و تەڤلی ھێزێن یەپەگێ بێن کرن.
بەردەڤکا جەمیل بایک و کۆنسەیێ «ھاجەر عەفرین» کو ب عەسلێ خوە عەرەبە و «مەعسووم ماردین» جڤینەک لگەل کادرێن پەکەکێ دا چێکر و گۆتن ل گۆر تەعلیماتا قەندیلێ پیدڤیە ئەڤ کارە بهێتە ئەنجامدان، خەلکێ دەڤەرێ و ھندەک کادر ب ڤێ تەعلیماتێ عاجزبوون و قەبوول نەکرن.
لێ ئەڤ بریارە ب دلێ عەرەبێن ھاوردە بوو، ئەگەر تەڤلی یەپەگێ-تەڤ-دەم-پەیەدێ ببن دێ بنە خوەدان شەھید و مافێ خوەجھبوونێ ژ بۆی وان چێبیت.
پەکەکە-پەیەدە-تەڤ-دەمێ ب ڤی کارێ خوە خیانەتا ھەری مەزن ل کوردا و شەھیدا کر، ب فەرمانا قەندیلێ ئەو کادرێن ل دژی ڤان تەعلیماتا سەکنی ژ ور بۆ جھەکێ دن هاتن ڤەگوهاستن، پشتی ڤێ خیانەتا پەکەکێ-پەیەدێ کری مالباتێن شەھیدان و کوردێن وەلات پەروەر، دیسا کەسێن هەری نێزیکی پەکەکێ ژێ بێ هێڤی بوون و وەلاتێ خوە هێلا و چوون.
حکوومەتا رەژێما بەعس کو ئەڤ پلانە ژ بۆ یێکەتیا عەرەبێن نژادپەرست و بەرپرسێن وەک جەمال عەبدول ناسر بابێن بەعسیاڤە نە کارین جێبەجێ بکن، پەکەکێ ب خوینا کوردا کەمەرا عەرەبی د ناڤ کورداندا دا کر دیفاکتۆ و تەسبیت کر. رێڤەبەرێن پەکەکێ-پەیەدێ قسمەک ژ وان عەردان ب رێکا رشوە و بەرتیلا جارەکا دی ژ بۆ عەرەبان ڤەگەراندن ڤە.
خوەدانێ مەزرەعا گوندێ رووبەروویێ «دوگرێ» دەستێ وی د ناڤ تەقینان دا ب دیمەن ھاتبوو وێنەکرن کو گروپەک شەرڤانێن کورد د وێ تەقینێدا شەھید کەتبوون، رێڤەبەرێن خایینێن پەکەکێ-پەیەدێ ئەو عەرد نەدا خوەدانا بەلکو جارەکا دن دانە قاتلێ سەرێ شەرڤانێن کورد.
