دوھ ل ستەنبۆلێ جوانەکی کوردێ موزیکژەنێ کۆلانان ھات قەتلکرن. موزیکژەنێ کورد جیھان ئایمازێ کو ل «رھتما کادکۆ» یا ستەنبۆلێ ستران دگۆتن راستی ئێریشا ب کێرێ (چەقۆ) ھات و ژیانا خوە ژ دەست دا.

جیھان ئایماز موزیکژەنەکی کوردێ 30 سالی ژ باژارێ «دیگۆرا قەرسێ» بوو. دەما کو ستران دگۆتن، نژاتپەرەستەکی ترک ب ناڤێ «محەمەد جایماز» ھات جەم وی، ژێ خوەست کو سترانا “ئەز دمرم ترکیەیا من” بێژە. جیھان ئایماز ئەڤ داخوازا وی کەسێ نەناس رەد دکە. لێ محەمەد جایماز زۆرێ ددە وی کو ڤێ سترانێ ببێژە. دەما نابێژە ب کێرێ ئێریشی جیھان ئایماز دکە، وی دکوژە و لاشێ وی داڤێژە بەحرێ.

گەلۆ کوشتنا جیھان ئایماز کارەکی رێکخستی بوو؟

دانەیێن جدی ھەنە کو ل پشت پەردەیا ڤێ ئێریشا نیژادپەرەست ھێزەکە پلانکری و رێخستنکری ھەیە. چەندەک بەرێ جیھان ئایماز ژ بەر ئاخفتنێن وی یێن ھەڤدیتنا کۆلانان پۆلیسان بانگی وی کر بوو و ل  قەرەقۆلا «مالتەپەیێ» ئیفادەیا وی ھات بوو گرتن و دەر بارێ وی دە دۆز ھات بوو ڤەکرن.

جیھان د وێ ھەڤپەیڤینا خوەیا کۆلانێ دە لگەل سترانا ئەڤ گۆتن کر بوون؛ “ژ یێن ل سەر پشتا بەلەنگازان تێر دبن رە…تەییب ئەردۆگان ئەم موحتاجی پیڤازێ کرنە…” جیھانی د ڤێ ھەڤپەیڤینا کۆلانێ دە ب ئاوایەکی ڤەکری گۆت “ھەکە ئەڤ ئاخفتنا من ل گرتیگەھێ ژی بداوی ببە ئەزێ بێناڤبەر سترانان ببێژم” و ژ کەسی ژی ناترسم.

نموونەیا کو سەرۆکێ پەکەکێ ژ بۆ ژیانا خوە رزگار بکە ئافراندی: ترکبوون

لێ داوییا ڤێ گوفتووگۆیێ زیندان نە بوو، مرن بوو. ژ بەر کو جیھانی د وێ ھەڤپەیڤینا کۆلانێ دە ب مێرخاسی ناسنامەیا خوەیا کوردەواری و بەرتەکا خوەیا ل ھەمبەری دەستھلاتداریا ئەردۆگان قیر کر. کوردبوون یەک ژ سەدەمێن سەرەکەیێن جینایەت-کوشتنێن ل ترکیێیە. ھەر چقاس زارۆکێن ملەتەکی بێ دەولەت خوە ب دەرەوا “ئەم ئازادین، ئەم وەکھەڤین، ئەم برا نە” دخاپینن ژی، دیسا ب ڤێ کوشتنا ھۆڤانە ھات ئیسپاتکرن کو راستی نە وسایە. خەتا سیاسییا باکورێ کوردستانێ کورد مەحکوومی دەرەوەکە براتییا ب ڤی رەنگی کر. لێ گەلێ ترک و زیھنیەتا دەولەتا کەمالسیت چ جاری کورد وەک برایێ خوە نەدیتیە و نابینە ژی. شاشتیا “نمونەیا نوو”یا کو سەرۆکێ پەکەکێ ژ بۆ ژیانا خوە رزگار بکە تەئۆریزە کریە، پرۆژەیا کو کوردان ھەر و ھەر ب دلخوازی بکە کۆلەیێن ترکانە. ب گۆتنەکا دن پلانا داگیرکەرانە کو ب ئینکارکرنا ناسنامەیا خوە ڤە بکەڤە ناڤا دەولەتا مێتنگەر. مە باش دیت کو د بوویەرا جیھان ئایماز دە دەرەوا “براتیا گەلان” قەڵەشییا گەلانە.

ڤیرووسا ھەری کوژەر ژ بۆ کوردان: ترکبوونە

جیھان ئایماز ب رەدکرنا سترانا “ئەز دمرم ترکیەیا من” ناسنامەیا خوەیا نەتەوی پاراستیە و لێ خوەدی دەرکەتییە. ژ بەر کو د گۆتنێن وێ سترانێ دە نژادپەرەستیا ترک ھەیە. جیھانی ل دژی ڤێ سەپاندنا نیژادپەرەست ب جانێ خوە بەدەل دا. ئەڤ سترانا نژادپەرەستی د دونیایا ھەستیارییا کوردان دە و د بن ھشمەندیێ دە جھەکی گەلەک نەرێنی دگرە. تەرۆرا دەولەتێ یا سالێن 1990 ب ڤێ سترانێ دھات کرن. دەولەتا ترکا داگیرکەر ب ڤێ سترانێ گوند دشەوتاندن و کورد قر دکرن. دەما زارۆکێن وێ سەردەمێ ئەڤ ستران د بھیستن، پێ د حەسیان کو دێ ئۆپەراسیۆن دەست پێ بکن و گوندێن وان بێن شەوتاندن و ئەوێ بێسەر و شوون بن.

ئەو کوژەرێ کو ئەڤ سترانە ژ جیھانی خوەستیە، ترسا کو ڤێ سترانێ د ناڤ گەلێ کورد دە ئافراندیە باش دزانە. ئەڤ سترانە د بیردانکا دەرۆنی یا جڤاکا کورد دە خوەدی جهەکی پڕ ترس و سەھمە. جیھان ئایماز ب ناسنامەیا خوەیا نەتەوەیی خوەدی دەرکەتنێ ڤە مرن ھلبژارت، لێ بێ ناسنامەیی قەبوول نەکر. پیڤانەکا دنا تراژەدیێ ژی ئەڤە کو ھەدەپەیا کو جیھان دلسۆزێ وێیە، خوەدی فکرا “ئەز دمرم ترکیە”یە. ڤیرووسا کوژەرا راستییا کوردان ئەڤ فکرا ترککرنێیە. ئەڤ فکرا پەکەکێ-ھەدەپێ دەولەتا ترک، ئالا وێ و ھەموو نرخێن وێ وەکە نرخێن خوە دبینە و دپارێزە. لێ ھێژ ژی ئالگیرێن ھەدەپێ ب مرنێ ناسنامەیا کورد و کوردستانێ دپارێزن. ل باکورێ کوردستانێ ناکۆکی-نەتەباییا خەتا سییاسی ئەوە کو رێڤەبەری و فکرا وێ ترکپەرەست، لێ جەماوەر ئانکو دلسۆزێن وێ کوردپەروەرن. گۆتنەکا مەزنان دبێژە “ماسی ب سەری ڤە گەنی د بە” چیرۆکا گەلێ مەیێ باکور ژی ئەڤە.

وێ ھدپ ب راستی ژی ل جیھان ئایماز خوەدی دەرکەڤە؟

لاشێ ھەدەپێ، یانی بنگەھا وێ کوردە، لێ سەرێ وێ، یانی رێڤەبەریا وێ ترکە. گەر ئەڤ ھەلوەستا ب روومەتا جیھان ئایماز ب بوویا خەتا تەڤگەرا سیاسییا باکورێ کوردستانێ، وێ نھا گەلێ کورد ب سەرفرازی و بێمننەت بژییا.  لێ زیھنیەتا سیاسییا کو گەلێ کورد بێروومەت دکە، بێ رەواج دکە، خوەلیسەر و ستوخوار دکە ئەڤ رێبازا سییاسییا ترکبوونێیە. ل سەر کوردان ترکبوونێ وەکە کو تشتەکی شانازی پێ بهێت کرن دسەپینن. لۆما ژی ئەم دبێژن فکرا پەکەکێ کوژەرێ جیھان ئایمازە.  ئەو زھنیەت و پێکھاتەیا سیاسی کو نەتەوەیا کورد لایقی دەولەتبوونێ نابینە، ب قاسی ڤی کوژەری تاوانبارە.

ئەز مەراق دکم گەلۆ ئەڤ بارۆنێن شەر و سیاسەتا کورد، ل ھەمبەر بێگونەھیا جوانێن کوردێن کو ب ناسنامەیا خوەیا نەتەوی و روومەتا خوە دسترێن، د میتینگێن ھلبژارتنێ دە وێ ل شەھید جیھان ئایماز خوەدی دەرکەڤن یان نە؟