د ھلبژارتنێن 14 گولانێ یێن ل ترکیەیێ ھاتن کرن دە گەلەک پارتی بەشدار بوون. ھەمیان ھنەک تشت وندا کرن ئان ژی ب دەست خستن. لێ ھەدەپێ د مەجلیسێ دە ونداھیا ھەری مەزن خوار. ھەدەپێ د ڤێ ھلبژارتنێ دە ژ مەھەپێ ژی کێمتر دەنگ وەرگرت.
ھەدەپێ د ھلبژارتنێن خزیرانا 2015 دە 6 ملیۆن و 58 ھەزار و 489 دەنگ دەست خستبوون و رێژەیا وێ ژ سەدی 13.12 بوو. 80 کورسیێن پەرلەمانی ب دەست خوە ڤە ئانی بوون.
د ھلبژارتنێن مەھا گولانێ یێن ئیسال دە رێژا وێ کەت سەدی 8.81 دەنگان.
دەنگێن ھەدەپێ و ھەژمارا کورسییێن وێ کێم بوون. گەر ئاکەپێ د ھلبژارتنێن 31 ئادارا 2023 دە بەندا ژ سەدی 10 نەداخستبا سەدی 7، ب ئیحتیمالەکا مەزن ھەدەپە نە دکاری بەندا ھلبژارتنێ دەرباس بکە و دا دەرڤەیی مەجلیسێ مینیت.
سەدەما ڤێ کێمبوونا دەنگێن ھەدەپێ ژ چییە؟
سەدەما ونداکرنا دەنگان یا ھەدەپێ نە ژ بەر پۆلیتیکایا خەلەتا تاکتیکی و یا دەمکی بوو. پسوولەیا ھەدەپێ لایەنێ خەلەت نیشان ددە. ھەم ل باکورێ کوردستانێ ھەم ژی ل ترکیەیێ ئالیگرێن کو دەنگێن خوە ددن ھەدەپێ کوردن. ژ بەر کو ل باکورێ کوردستانێ پرسگرێکا کوردان ھەیە دەنگێن خوە ددە ھەدەپێ. ھێڤیا وان چارەسەریا پرسگرێکێن کوردانە. لێ ل نیشانگەھا پسوولەیا ھەدەپێ نە ل کوردستانێیە بەرێ وێ ل ترکییێیە. ھەلبەت ھەکە قیبلا خەلەت بت دێ عیبادەت ژی خەلەت بە.
کورد نە کو چەپگرن پشتگری ددن ھەدەپێ، نە ژ بەر کو ئەکۆلۆژیستن، نە ژ بەر کو ئانارشیست، فەمینیستن و ھتد. ژ بۆ کو پرسگرێکا کوردان چارەسەر بکە کورد پشتگریێ ددن ھەدەپێ. ل ئالیێ دن ھەدەپە بێیی کو ببینە کورد چ دخوازن، پێدڤی چنە ب لەزگینی د ناڤا ھەولدانێن ترکبوونێ دەیە. ھەدەپە ژ راستییا کوردان قوت بوویە. ھەدەپە ئەنەرژیا کوردان؛ د بەرژەوەندییێن چەپێن ترکان، پارتیێن ترکان و ل سەر سەرەنجێن ئیدەۆلۆژیک خەرج دکە. ئەڤ یەک د ناڤ کوردان دە دبە سەدەما سلبوونێ. گرسەیا ھەدەپێ نیقاشا ترکبوونێ ئێدی بێواتە و نە د بەرژەوەندییێن خوە دە دبینە. کورد سیاسەتەکە نەتەوی و کوردستانی دخوازن.
رێڤەبەریا ھەدەپێ یا دیارکەر نە کوردن. د ناڤا ھەڤسەرۆکاتیێ دە ژی کورد نینن. د ناڤ کەسایەتێن سەرەکە یێن سیاسی دە ژی کورد نینن. ئەڤ کەسێن نژاد و فکر نە کورد مفا ژ دەنگێن کوردان وەردگرن لێ مخابن کورد ھەدەپێ برێڤە نابن.
ھەدەپێ ئیرادەیا خوەیا پارتیێ نینە. ھەدەپە ژ رۆژا کو ھاتیە دامەزراندن ژ ئالیەکی ڤە ب تەعلیماتێن ئیمرالی و قەندیلێ و ل ئالیێ دن ڤە ژی ب تەعلیماتێن ئیستیخباراتا ترک میت و چەپێن ترک تەڤدگەرە. ئیرادەیا رێڤەبەریا پارتیێ نینە. پەکەکە د ھلبژارتنان دە ل سەر تفاق، کاندید، شیعار و چالاکیان بریارێ ددە. ھەڤسەرۆک، پەرلەمانتەر و رێڤەبەرێن وێ گوھ ددن بریارا قەندیلێ. ل گۆری پێدڤییێن گەل و سییاسەتێ، بریاران ناگرە و نکارە بگرە. رێڤەبەری، پەرلەمانتار و خەباتکارێن ھەدەپێ دزانن جھێ کو وان ئەرکدار دکە نە گەلە، رێڤەبرێن قەندیلێ نە.
ھەدەپە ھلبژێرێن ژ بۆ خوە وەک کەوێ د رەکێ دە دبینن. بەشەک ژ دەنگدێرێن ھەدەپێ دلسۆزێن پەکەکەێ یێن رادیکالن. ل ئالیێ دن قسمەک ھەر چقاس ژ سیاسەتا ھەدەپێ حەز نەکە ژی ب ھەستیاری دەنگ ددە و دبێژە ل سەر خاترا جوانێن ژییانا خوە ژدەست دایی. ھەدەپە وە دفکرە کو ئەڤ گرسە مەجبووری وانە، ئەز چ بێژم دێ وێ بکە. ژ بەر ڤێ یەکێ ژی گوھداریا داخازییێن گەل ناکە. ھەدەپە ھێزا گەلێ کورد کێم دبینە.
د سەری دە سەلاحەدین دەمیرتاش و تەڤاھیا رێڤەبەریا ھەدەپێ ژ بۆ خوە ب جڤاکا ترک بدە قەبوولکرن ھەموو سڤکاتی و گالتەجاریان دکە. ب سترانێن ترکی یێن فلکلۆری و پێکەنۆکان ھەول دان رایا ترک قەزەنج بکن، لێ بەرۆڤاژی ڤێ یەکێ دەرکەت و کورد ژی وندا کرن.
ھەدەپێ د 22 ئادارێ دە دەما بال کشاند سەر کلچدارۆغلو د ئەساسێ خوە دە وەندا کر. دڤێت ھەدەپە بێیی کو خوە بسپێرە گۆتنێن چەپ و ئیدەۆلۆژیکێن ترکان بەرێ خوە بدە کوردان و لگەل پارتیێن کوردان کاندیدێ سەرۆکۆماریێ دەستنیشان کربا. ئەگەر ئەڤ یەک بھاتا کرن، دا کورد د ھلبژارتنا سەرۆکۆماریێ دە بن خالەکا سەرەکی و کلیلکا چارەسەرییێ و ناڤنیشانا گۆتووبێژان. ژ بەر کو ئەڤ یەک نەکر، ھەدەپێ د سەردەما ھلبژارتنێ دە ل پەی جەهەپێ و کلچدارۆغلو ونداکر. نھا ژی مەجبوورە د توورا دویەمین دە ژی ھەمان تشتی بکە. ئەڤ ژی بوو سەدەم کو ھەدەپە د ئەسلێ خوە دە ئەرکا خوەیا سەرەکە وندا بکە. ھەدەپێ بەرێ کوردان دا دەرگەھێ جەهەپێ و گەل ژی دەنگێ خوە دا جەهەپێ.
جەماوەرێ ھەدەپێ پەیڤ و کەسایەتێن کوردستانی دخوازە. لێ ھەدەپە ژی بەرۆڤاژی جەماوەرێ خوە تەڤدگەرە. نە داخوازێن وان و نە ژی کاندیدێن وان کوردستانی نینە. میناک مووش یەک ژ جھێن ھەری وەلاتپارێزێن کوردستانێیە. لێ بەلێ کاندیدێ یەکەمێ ھەدەپێ یێ مووشێ یەکی نە کورد بوو. کەسەکی ب ناڤێ سەزای تەمەلی یێ خەلکێ ستەنبۆلێ بوو. گەل سەزای تەمەلی ژ خوە نابینە ژ بەرکو کوردی نزانە و کوردی نائاخڤە. ھەلبەت رایا گشتی ڤان کاندیدان وەکە کاندیدێن خوە نابینە. گەلێ مووشێ ژ بۆ ڤێ چ کر، دەنگێ خوە نەدا سەزای تەمەلی. د ھلبژارتنێن 2019 دە ل مووشێ رێژەیا دەنگێن ھەدەپێ 101 ھەزار و 744 بوون. ئیسال رێژەیا دەنگان داکەتیە 94 ھەزار و 655 دەنگان. ژ بەر کارڤەدانێن گەل 7 ھەزار دەنگ وندا بوون.
ھەدەپێ ل ئامەدێ ژ بەر کو کاندیدێ قەندیلێ بوو، «بەدران ئۆزتورک» کر کاندیدێ یەکەمین. لێ بەلێ «م. ئەمین ئاکتار»ێ کو خەلکێ ئامەدێ ژ نێزیک ڤە ناسدکن و ناسنامەیا خوەیا کوردایەتی دپارێزە وەکە کاندید د رێزا 9 دە دەستنیشان کر و نەھات ھلبژارتن. د ئەنجامێ دە ھەدەپێ ل ئامەدێ 50 ھەزار دەنگ وندا کرن.
ھەدەپێ و یەسەپێ رۆژا پشتی ھلبژارتنێ داخویانیەک دان و قەبوول کرن کو تێک چوونە و گۆتن ئەوێ خوە رەخنە بکن. لێ پرسگرێکا ھەدەپێ ب خوە رەخنەکرنێ ڤە چارەسەر نابە. دڤێت ھەدەپە خوە ژ نوو ڤە بئافرینە. د ئاڤاکرنا ھەدەپێ دە ئارمانجا ترکبوونێ بێ راکرن و کوردستانیبوون بێ پەژراندن. رێڤەبەرێن وەک پەرڤین بولدان بێ رەوشت و شیلۆ کو ھەدەپە گھاندنە ڤێ ئاستا ژێر، دڤێت ئیستفا بکن.
کورد ئێدی نەمەجبوورن ھەدەپا نە کوردستانی ل سەرپیشتا خوە بگێرینت.