په‌كه‌كه ژ بۆ بەرژەوەندیێن خوە یێن ل شەنگالێ، ب بەردەوامی د ناڤا ئێزدییان دە ناکۆکیان دەردخە، پشتی کو گەلێ ئێزدی، سازیێن ئۆلی یێن ئێزدی، حکوومەتا ئیراقێ و سازیێن ناڤنەتەوەیی ژ بۆ پێکانینا رێكکەفتنا شەنگالێ کەتن ناڤا تەڤگەرێ، په‌كه‌كێ هەلوەستا خوە یا ئێریشکار و وێرانکەر یا ل شەنگالێ زێدە کر، ئەو کۆما ل دۆرا په‌كه‌كێ رانتا ئابۆری و لەشکەری دخوە، هەم ل دژی میرێ ئێزدیێن هەمی جیهانێ حازم تەحسین بەگێ داخویانی دان و هەم ژی د داخویانی یا خوە دە گۆتن “کەس نکارە شەنگالێ ژ ئیراقێ ڤەقەتینە”.
گرووپا کەدخوار یا په‌كه‌كێ: کەس نکارە مە ژ ئیراقێ ڤەقەتینە
ل شەنگالێ شەبەکەیا رانتا ئابۆری یا په‌كه‌كێ هەیە. د ناڤا ڤێ شەبەکەیا رانتێ دە گرووپا په‌كه‌كێ ب ناڤێ یەکیتیا عەشیرێن شەنگالێ کۆمەک ئاڤا کرنە. د ئەسلێ خوە دە ئەڤ کۆما کو ل سەر سینۆرێ رۆژئاڤا ژ بازرگانیا چەک و تریاکێ یا په‌كه‌كێ سوود وەردگرە، دخوازە رەوشا نەدیار و ئالۆزا شەنگالێ بدۆمە دا کو دەرییێ بەرژەوەندییا وان یێ ئابۆری نەیێ گرتن. ئەڤ لایەنێ هەڤکار و کەدخوارا د ناڤا ئێزدیان دە ل گۆری ئه‌جێندایا سیاسی یا په‌كه‌كێ داخویانییان ددە.
هەری داوی دوهـ ژ ئالیێ بەردەڤکێ ڤێ پێکهاتەیا په‌كه‌كێ ده‌خیل موراد ڤە داخویانییەک هات دایین. «بلا هەموو جیهان بزانە کو شەنگال د بن ئالا ئیراقێ دە تەڤدگەرە. د سالا 1920 ێ دە کو دەولەتا ئیراقێ دامەزرییە، شەنگال ب دەولەتا ئیراقێ ڤە گرێدایی یە. شەنگال ژ ئالیێ ئیداری ڤە سەر مووسلێ یە. مووسل ژی گرێدایی حکوومەتا ناڤەندییە. ئەڤ چ جار دێ نەیێ گوهەرتن و کەس نکارە بگوهەرینە. هەلوەستا مە ئەڤە، ئەم دخوازن ڤێ ژ گەل رە ببێژن”.
فەرمانا نوو یا ئێزدیان ئەوە کو ژ لالەشێ ڤەقەتن
د دیرۆکێ دە ئێزدی راستی چەوساندنێن مەزن هاتنە و 73 فەرمان دیتنە. ئەردێن وان هاتن دەستەسەر کرن، هاتن کۆچبەر کرن، هەر جارێ ژن و مالێن وان وەک غه‌نیمه هاتن دیتن. لێ تەڤی ڤی سەربۆرا نەخوش ژی، جڤاکا ئێزدی چ جاری ژ هەڤ قوت نەبوون، ناکۆکیێن ناڤخوەیی چێنەبوون، ل دۆرا په‌رەستگەها لالەش و قەولێن ئۆلی هەڤگرتن و هەتا ئیرۆ هەبوونا خوە پاراستن.
په‌كه‌كە نها زرارا کو 73 فەرمانان نەدایە ئێزدییان، په‌كه‌كە ب ژ هەڤ بەلاڤکرنا جڤاکا ئێزدی کو ڤێ جڤاکا رەسەنا کورد ب مەجلیسا رۆحانی یا ئێزدییان و پەرسەتگەها لالەشا نوورانی هەبوونا خوە پاراستییە، د خوازە ژ هەڤ بەلاڤبکە. دخوازە ب پارچەکرنا جڤاکا ئێزدی تەنێ ژ بۆ ئه‌جێندایا خوە یا سیاسی کۆمەکە گرێدایی خوە ئاڤا بکە. ب رێیا ڤێ کۆما بەرژەوەندیپەرەست پرۆپاگاندایا خوە بکە و ئێزدییان بەرا هەڤ بدە و ژ هەڤ به‌لاڤه بكه.
گەر ئێزدی ژ سازییا میری و لالەشا نورانی بقەتن، دێ کارەساتا کو ب فەرمانان نە هاتی سەرێ ئێزدییان وەرە سەرێ وان. بنیاتێ ئێزدییان ئەڤ سازی و پەرستگەهێن وانە. دڤێ پێشی ل ڤان کریار و پلانێن نەحەز یێن په‌كه‌كێ یێن ل دژی ئێزدییان بێ گرتن.
په‌كه‌كە ل شەنگالێ د وارێ ئابۆری، سیاسی و لەشکەری دە خوەدی رانتەکە هەو ئەوقاس مەزنە کو قەد ناخوازە دەڤ ژێ بەردە. په‌كه‌كە دەست به‌ردانا ژ شەنگالێ ژ بۆ خوە وەکە خەتەرییەک مەزن د بینە. ژ بەر ڤێ یەکێ ژی په‌كه‌كە دخوازە ل سەر ژ هەڤ به‌لاڤه‌كرنا گەلێ ئێزدی بەرژەوەندیێن خوە بپارێزە و کەدخوارییا خوە بدۆمینە.
