ل سەر ریفراندۆما سەرخوەبوونا کوردستانێ 6 سال دەرباس بوو. سلاڤ ل کوردێن کو ئەڤ ریفەراندومە ل دار خستین، یێن کو دەنگێ ئەرێ داین، یێن کو دەرفەتا دەنگدانێ نەبوو، لێ د دلێ خوە دە گۆتنە ئەرێ و ژ بۆ دۆستێن مە یێن بیانی یێن کو رێزێ ل مافێ کوردان یێ ریفراندۆمێ دگرن.
ئەو میراتگرێن رابردوویا ئازادا کوردان و گەرانتیکەرێن پاشەرۆژا کوردستانا ئازادین. ئەنیا دژبەرێ ریفراندۆمێ چ پێکھاتەیێن کورد و چ داگیرکەر د ئەرکا تام بەرۆڤاژی دەیە. ل دژی ریفراندۆمێ و دژی رابردوویا دیرۆکا کوردان تەڤدگەرن. رەوشەکا کو پشتی ریفراندۆمێ ھەیا رۆژا ئیرۆ دەرکەتیە ھۆلێ ھەیە: ل کوردستانێ دو خەت ھەنە. یا یەکەم خەتا سەرخوەبوون خوازایە و یا دویەمین ژی خەتا یێن کو سیاسەتا داگیرکەران دشۆپینن.
میراتەیێ ژ ئەحمەدی خانی دەرباسی بارزانی بووی
ریفراندۆما سەرخوەبوونا کوردستانێ نە بوویەرەکا سووپرایز و نە ژی دەستکەفتەکا خولقی و قەدیایی یە. ئەو ژ پاشەرۆژێ تێ و دێ باندۆرێ ل ئیرۆ و ل ئاییندەیا مە بکە.
ریفراندۆما سەرخوەبوونا کوردستانێ یا 25 جۆتمەھا 2017 د دیرۆکا کوردستانێ دە خەلەکا داوی یا زنجیرێن تێکۆشینا ئازادیێ یە. گەر ئەم دیرۆکا ھەری نێزیک ژی بدن بەر چاڤان، ریفەراندۆم بەردەوامیا داخواز و تەڤگەرا کوردان یا خوەرێڤەبەریێ یە، کو ب فکرا ئەحمەدێ خانی یا “رزگاریا کوردان د دەولەتێ دە ببینن” دەست پێ دەکە، حاجی قادرێ کۆیی، پاشێ ژی بەر ب نەھرییان ڤە دچە. فکرا “خوەرێڤەبەری-دەولەتبوون” کو ئەحمەدی خانی وێ رۆژێ ھەول دا د مەژیێ کوردان دە ب دەست بخە، د شەخسێ تەڤگەرا بارزانی دە تێ تەمسیلکرن.
چاوا کو ریفراندۆم بەردەوامیا زنجیرا دیرۆکا سەرخوەبوون خوازیێ یە، تەڤگەرا بارزانی ژی بەردەواما جڤاک، باوەری و سیاسەتا کورد و کوردستانی یە. گەر ئەم ڤەکری و ب زەلالی بێژن “دخوازە کورد خوە ب رێڤە ببن، ببن دەولەت و کۆلەتیێ ژ ھۆلێ راکن” میراتەیێ رێبازا بارزانی ئەڤە.
ئەم دکارین بێژین “خانی، واتە نەھری، نەھری، واتە بارزانی، بارزانی، واتە دەولەتبوونا کوردان”
دژمناتیا بارزانی= دژمناتیا کوردایەتی و سەرخوابوون خوازییێ یە
ئیرۆ ژی خەتا خانی د ناڤ رێبازا بارزانی دە دژی. دژمناتیا ل ھەمبەر رێبازا بارزانی ب پارچەبوونا ڤێ زنجیرا دیرۆکی ڤە گرێدایی یە.
ھوون چاوا لێ بنێرن، تەڤگەرا بارزانی تەڤگەرەکە کو 150 سالن د مژارا کوردان و دەولەتبوونا وان دە ل دژی عۆسمانی، ترک، ئیران و عەرەبانە. تەڤگەرەکە کو ئەڤ 150 سالن دئاخڤە، دانووستاندنان دکە، شەری دکە، ھەر تم ل قادانە، ھەر چەند جارنان پاشڤە ڤەکشیابە ژی، د ئەنجامێ دە ژ سالێن 1950 و ڤر ڤە ھەر جار دەولەتا ئیراقێ ئانیە سەر میزا دانووستاندنان. د ڤان 70 سالێن داوی دە د مژارا پرسگرێکا کوردی دە دەستکەفتیێن بەربچاڤ ب دەست خستینە و ئەو ل سەر میزا دیپلۆماتیک زندی ھشتییە. سەدەما سەرەکی یا ڤێ کین و نەفرەتا ھەموو کۆلۆنیالیستێن کورد، ژ بەر ڤێ راستییێ یە. پرسگرێکا کورد وەکە پرسگرێکا بارزانی ل جیھانێ تێ ناسکرن. ئەڤە راستییە. دژمناتیا ل ھەمبەر بارزانی ب قاسی دژمناتیا کورد و کوردستانێ یە.
ل کوردستانێ دو خەت ھەنە: خەتا سەرخوەبوونێ و خەتا تەسلیمبوونێ
ل دیرۆکا کوردستانێ دە ھەرتم دو خەتان حوکم کرییە. یا یەکەم خەتا سەرخوەبوونێ یە کو مە ل ژۆر بەحس کر. د ڤێ خەتا بەرخوەدانا میتۆلۆژیا کاوایێ ئاسنگەر وەکە سەکنا کوردان ھات دایین و کورد بوون خوەدی دەستھلاتا ئیمپاراتۆری. ئەڤ رێزا کو ئەم وەک خانی، نەھری، بارزانی فۆرمولە دکن، ب دەھان کەسێن وەک شێخ سەعید، سمکۆ، سەیید رزا، عەلیشێر-زەریفە، نووری دێرسمی، ئیحسان نووری پاشا ناڤا خوە دە دحەوینە.
خەتا دویەمین ژی خەتا ئیخانەتێ یە. خەتا خیانەتێ ھەر تم کۆلۆنیالیستەکی کو خوە بسپێرە خوە دبینە و ئێریشی کوردان دکە. ئەڤ خەت د دیرۆکێ دە گەلەک جارا سەروەر بوویە. میناک رێبەر خاینێ سەرھلدانا دێرسمێ یە. بینباشی قاسم خییانەت ل شێخ سەعید کر. و خایینێن وەک دیاب ئاغا. چاوا کو خەتا بەرخوەدانێ ددۆمە، ئیرۆ ژی ئەڤ خەتا خییانەتێ ژی ھەیە.
خەتا نەتەوپەرەستی یا کو بارزانی تەمسیل دکە، د دیرۆکێ دە نەچار مایە کو ل دژی ڤێ خەتێ تێبکۆشە. ب راستی ژی ژ کۆلۆنیالیستان زێدەتر ل دژی ڤێ خەتێ ل بەر خوە دایە.
دەما کو شێخ ئەحمەد و مەلا مستەفا بارزانی ل دژی ئینگلیزان شەر دکر، یێن ئەڤ ھێزە پشتڤە دۆرپێچ دکر عەشیرێن کوردان یێن خایین بوون. د شەرێ سالا 1966 دە لگەل ئیراقێ، ھێزێن ئیبراھیم ئەحمەد و جەلال تالەبانی مل ب مل لگەل ئارتێشا ئیراقێ ل دژی کوردان شەر کرن.
د پێڤاژۆیا ریفەراندۆما 2017 دە خیانەت ل کوردان ھات کرن. ھەموو پارتیێن باشوور ژ بۆ ریفراندۆمێ گۆتن ئەرێ، لێ بەریا کو سندۆق بێن راکرن خەتا خییانەتێ چالاک بوو.
د ڤێ خەتا خییانەتێ دە کو د دەما ریفراندۆمێ دە دەرکەتیە پێش رۆلا پەکەکێ یا سەرەکە ھەبوو/ھەیە. ھەر چقاس د پێڤاژۆیا ریفراندۆمێ دە پەکەکێ ب شەرمۆکی دژبەری دکر، لێ ژ سالا 2014 و ڤر ڤە ژ بۆ ئاڤاکرنا خەتا خیانەتێ کو ناڤەندا وێ ل سلێمانیێ یە، بازرگانیێ دکە.
ب کورتاسی ئەم دکارین ببێژین پەکەکە د دیرۆکا کوردان دە خەتا ھەری خەتەرناکا خییانەتێ یە. ئەڤ راستی د ڤان 6 سالێن ل سەر ریفراندۆمێ دە دەرباس بوویی دە ب ئاوایەکی زەلال تێ دیتن. پەکەکە ل دژی رێبازا دەولەتخازییا بارزانییان، نوونەراتییا کۆلۆنیالیستان دکە. ژ بۆ ڤێ ژی ژ ھەر ئالی ڤە ئێریش دکن.
ئەرکا پەکەکێ ل ئەنیا خیانەتێ
گۆتە گۆتکێن پاشمایێ کۆلۆنیالیستان ئانکو پەکەکێ وەکە “بارزانی ئاژانن، بارزانی ھەڤکارێن ترکانن” ل ھەمبەر دیرۆکا رابردوو دە بێ واتە و ڤرن. رێبازا بارزانی خوە نەچەماندیە نە ل ھەمبەر داگیرکەران نە ژی خایینا. لۆما ژی ئیرۆ ئەوقاس د بن ئێریشان دەیە. پەکەکە ب پالپشتییا داگیرکەرێن کو دخوازن کوردان ژناڤ ببەن ئێریشی بارزانییان دکە.
رێبەرێ پەکەکێ عەڤدللا ئۆجالان کو بارزانی ب ھەڤکار و خایین ب ناڤ د کر، د دەقەیا یەکەم دا ژ دژمن رە گۆت، “دایکا من ترکە، ئەز دخوازم خزمەتا دەولەتا خوە بکم، ئەز خولامێ دەولەتێ مە ئەز بەلێندەرم، من ژ بۆی خوە ب کار بینن.”
ل گەل زەختێن ھەموو جیھانێ یێن پشتی ریفراندۆمێ لێ سەرۆک بارزانی دیسا گاڤ شووندا نەهاڤێت و گۆت “ئەز مەسعوود بارزانی مە، ژ نھا و پێ ڤە ئەز دێ ژیانا خوە وەکە پێشمەرگە بدۆمینم و ژ بۆ مافێن کوردان تێبکۆشم.” وەکە ئۆجەلان نەگۆت ئەز ئیراقی مە و هیڤی ژ دوژمنی نەکرن.
مرۆڤ نەخوازە ژی بەراورد بکە، لێ دڤێت بهێت فێم کرن: سەدەما نەیارتیا ھەم کۆلۆنیالیستان و ھەم ژی خەتا خیانەتێ یا ل ھەمبەر رێبازا بارزانی و سەرۆک بارزانی ئەڤ ھەلوەستا وی یا خوە نەچەماندنێ یە. د خەتا وی دە عەفووخوازی و خوە چەماندن نینە.
