پاوتوس فەرماندارەکی رۆمایی بوو. ئەو مرۆڤەکی گرینگێ قرالی بوو. لێ پاشێ ھەول دا کو کۆدەتایەکێ ئەنجام بدەت. ب سەر نەکەت. ئەو تێک چوو و ھات گرتن. ب سێدارەدانێ ھات مەحکوومکرن. ل گۆری عادەتێن رۆمایی، بێیی کو بهێن سێدارەدان، ب کەسێن میر و پسمیر شانسەک دھات دایین. مافێ وان ئەو بوو کو ئەو بخوە داوییێ ل ژییانا خوە بینن. ب پاوتوس ژی ئەڤ مافە ھات دایین. ئەو خستن ئۆدەیەکێ و خەنجەرەک ل کێلەکا وی دانین. دایک، باب، ژن، خزم و ھەڤالێن وی ل بەر دەری ل بەندێ بوون کو پاوتوس ژیانا خوە ب داوی بکە و مرنەک ب روومەت ھلبژێرە. لێ تەنێ دەنگێ لنگێن پاوتوس دھاتن بھیستن. قەت جەسارەتا کو ئەو خوە بکوژە تونەبوو.
ھەموو ئەندامێن مالباتا وی ژی شەرم دکرن. ژ پاوتوس پتر، مالباتا وی ھەم شەرم ژ خیانەتێ و ھەم ژی شەرم ژ تێکچوونێ دکر.
د داویێ دە ژنا وی نکاری ژ شەرمێ خوە راگرە. بێیی کو تشتەکی بێژیتە کەسی، دەری ڤەکر و کەت ھوندر، خەنجەرا ل سەر میزێ گرت و ل زکێ خوە دا. کراسێ وێ یێ سپی د ناڤ خوینێ دە ما. خەنجەر دەرخست و دا مێرێ خوە و گۆت “بنێرە، پاوتوس، ئەڤ قەد نا ئێشە.”
ئەم لگەل بوویەرێن وسا روو ب روو نە، یێن “بنکەتی و خایین” کو ئەم بێژینە وان لێ بنێرن قەد نا ئێشە.
جەمیل بایک یەک ژ دامەزرینەرێن پەکەکێ یە. یەک ژ ھەڤالێن پێشی یێن ئۆجالانە. ھەر تم ناڤەکی گرینگە بۆ پەکەکێ. لێ پشتی سالا 1999 گاڤ ب گاڤ پەکەکە گرت بن دەستێ خوە. پەکەکە یا پشتی سالێن 2000 پەکەکە یا بایکە، نەیا عەڤدلا ئۆجالانە.
جەمیل بایک بەرپرسیارێ ھەموو پێڤاژۆیێن د دیرۆکا پەکەکێ یا 45 سالان دەیە
پەکەکە ل باکورێ کوردستانێ تێک چوو. چیایێن کوردستانێ د بن دەستێ دەولەتا ترک دە مان. شەرێ کو پەکەکێ د سالا 1984 دا دەستپێکری تێکچوو و ب داوی بوو. پەکەکەیی یەک ب یەک ژ چیایێن باکورێ کوردستانێ ھاتن دەرخستن. ئێدی دەڤ ژ کۆچگری، بەحرا رەش، چیایێن ئامانۆس و چیایێ تۆرۆسێ بەردن، ئێدی ل بۆتان، جۆلەمێرگ و گارزانێ ژی گەریلا نەماینە. پەکەکە ل باکور تێک چوو. بەرپرسیارێ ڤێ تێکچوونێ جەمیل بایک و فەرماندارێ شەری موراد قارایلانن.
ترکیێ پەکەکە ژ باکور دەرخست، پەکەکێ سینۆرێ باشوورێ کوردستانێ ژی، ھەرێمێن کو ژ سالێن 1980 ڤە د بن کۆنترۆلا وان دە بوون، ھەموو رادەستی ترکان کرن. میناک پەکەکە ل لۆلانێ، کو سەدام ژی نکاریبوو بکەڤە ور تێک چوو. جەمیل بایک د سالا 1984 دە ل لۆلانێ بوو. ل ڤر کامپێن وان ھەبوون و گۆڤار دەردخستن. ل ڤر ب دەھان کەس د بن ناڤێ سیخوری دە ھاتن ئیشکەنجەکرن و کوشتن. بایک د سالا 1999 دە دیسا ل لۆلانێ بوو. د سالا 2006 دە دیسا ل لۆلانێ بوو. گەلیێ لۆلانێ کو 32 سالان د بن کۆنترۆلا جەمیل بایک و پارتیا وی دە بوو، نھا د بن کۆنترۆلا دەولەتا ترک دەیە. جەمیل بایک ل لۆلانێ بنکەت.
ھەر وھا جەمیل بایک و پارتیا وی ژ سالا 1988 ڤرڤە گەلییێ زاپێ کۆنترۆل دکر. جەمیل بایک د سالا 1997 دە ل زاپێ د ناڤا پەکەکێ دە دەست ب تەڤگەرا پاقژیێ کر و ب دەھان کەسێن وەکە دیلبەر و بنەڤش ژناڤ برن. نھا جەمیل بایک نکارە بکەڤە زاپێ. ل زاپێ ھات دەرخستن.
جەمیل بایک د سالا 1990 دە ل حەفتەنینێ کۆنگرەیا چارەمین و د سالا 1995 دە ژی کۆنگرەیا پێنجەمین پێک ئانی. نھا شکەفتێن کو ل حەفتەنینێ کۆنگرە لێ دھات لدارخستن د دەستێ دەولەتا ترک دەیە. جەمیل بایک و پارتیا وی ل حەفتەنینێ ژی ھات دەرخستن.
جەمیل بایک دەما کو ھەڤسەرۆکێ کەجەکێ بوو، ب تەعلیماتا وی جوانێن کوردێن ب ناڤێ شەرێ خەندەکان ب زانین کو ئەوێ بێن کوشتن، مەحکوومی مرنێ ھاتن کرن. 11 باژار ھاتن وێرانکرن. جوانێن بریندار ل ژێرزەمینان ھاتن شەوتاندن. جەمیل بایک و بەسێ ھۆزات گۆتن، “ئەگەر ھوون ژ باژاران دەرکەڤن ئەڤ تەسلیم بوونە” ھشتن کو ئەو جوان رۆژێن خوەیێن مرنێ بژمێرن.
ھەم ستراتەژیا پەکەکێ یا “شەرێ گەل یێ دەمدرێژ و شەرێ گەریلا” و ھەم ژی ستراتەژیا “پاراستنا رەوا” تێک چوویە. ئەو نە جارەکێ لێ دو جاران تێک چوو. پەکەکە ئەڤە 45 سالن ھەمان تێکچوونێ ل سەر گەلێ کورد فەرز دکە. ئەوان دزانی کو ئەو جوان دێ ھەموو هێن کوشتن لێ دیسا ژی بەرێ وان دا دژمنێ درندە. ئەڤ نە تەنێ تێکچوونە ھەمان دەم ژی خیانەتە.
ل گەل ڤێ ژی جەمیل بایک شەرم و عەیبێ ناکە. ھێژ ژی ھەول ددە ژیانا خوە درێژ بکە. د ڤێ رەوشێ دە ژی رادبە و دبێژە، “پەدەکە خایینە، بارزانی خایینە، ئاژانە.” ببۆرە جەمیل بایک، تو ھەم تێکچوویی و ھەم ژی د ناڤا خییانەتێ دە خوە د گەڤزینی.
تە د ژیانا خوە دە یەک چالاکی نەدیتیە، تە گولـلەیەک ژی ل چیایێن کوردستانێ نەتەقاندییە. وە ب دەھان جوانێن کوردێن وەک محەمەد شەنەر، ناسر (فاروق بۆزکورت)، گوولان (فلیز یەرلیکایا) فیشەک بەردا سەرێ وان و ئەو کوشتن. زارۆکێن کورد ب سالانە کورسی تەوالێتا تە ل سەر پشتا خوە ل پەی تە دگێرینن.
جەمیل بایک نھا 68 سالییە. ئەو نێزیکی 70 سالیێ بوویە. ئەوقاس خوینا جوانێن کوردان ب دەستێ تە ڤە زووھا بوویە لۆما ژی توو بنکەتی. ھین ژی ئەم ل بەندێ نە کو جەمیل بایک خەنجەرێ بگرە و ل خوە بدەت، لێ ئەو ھێژ ژی ژییانا مرۆڤان د دزە و ھەول ددە تەمەنێ خوە درێژ بکە.
تێکچوونا جەمیل بایک یا ل باکور قەی تێرێ ناکە، ڤێ جارێ ژی دخوازە ب دزینا ژیانا جوانێن کو ل گارێ و زاپێ خستنە ناڤا چەند تونەلان دە، ژیانا خوە ل سەر وان درێژ بکە.
جەمیل بایک ڤێ جارێ ژ بۆ بەردەوامیا جھ و دەرفەتێن ئەولە یێن کو ئیرانێ ل سلێمانیێ دانە وی، ھەڤسار دایە دەستێ دەولەتا ئیرانێ. حەشدا شەعبی ل شەنگال و کەرکووکێ جوانێن کورد د بن ئالایێ ئیراقێ دە ب رێخستن دکە. جوانێن کورد د بن فەرماندارییا ئیرانێ ب تەڤگەر دکە.
جەمیل بایک ژ بۆ تەمەنێ خوە درێژ بکە دژمناتیا کوردان دکە. دەما ھەولێرێ دبینە تێکچوونا وی تێ بیرا وی و ھشێن وی ل سەرێ وی دچن. ژ بۆ ڤێ دەستکەفتا زێرینا کوردان ئانکو ھەڤلێرێ تێک ببە ل گەل دژمنێن کوردان تەڤدگەرە. جوانێن کورد دکە لەشکەرێ عەرەبان.
جەمیل بایکێ 70 سالی ھەتا قرکا خوە د ناڤا ئیخانەتێ دە خەتمییە. ڤێ جارێ ژ بۆ تەمەنێ خوە درێژ بکە ئێریشا ل سەر کوردان ژ بۆی خوە وەکە ئەرک دبینە. قەت شەرم ژی ناکە. داخویانیێ ددە و دبێژە، “ئەم دێ ئێریشی پەدەکێ بکن.”
جەمیل بایک تو فەرماندارەکی تێکچوویی. تو ئەو فەرمانداری کو ژ بۆ کو تێکچوونا خوە بڤەشێری پێشەرۆژا کوردان پێشکێشی ئیراق، ئیران و شامێ دکی. ئێدی بەسە نێ تو ھەتا قرکا خوە د ناڤا خیانەتێ دە فەتسیی.
گەلۆ ئەم چ بکن کو ئەڤ تاریتیا تە و پارتیا تە ل سەر کوردان سەپاندی، راوەستینن؟ ما ئەم رابن خەنجەرێ بگرن و ل خوە بدەین و بێژینە تە: “بنێرە جەمیل بایک قەد ناێشە؟”
