دوھ ل ئەنقەرەیێ ل بەر ئاڤاھیا وەزارەتا کارێن ناڤخوەیی ئێریشەکە ئینتیحاری پێک ھات. بوویەرا کو 2 جوانان ژیانا خوە ژ دەست دایی ھەپەگێ گرت سەر خوە. بەرپرسیارێ چالاکییێن کو بەرێ دھاتن کرن شوونا پەکەکێ پێکھاتەیا وێ TAK د گرت سەر خوە. تەڤی کو پەکەکێ راستەراست بەرپرسیاریا چالاکیێ گرتە سەر خوە ژی، ژ ئەنجامێن چالاکیێ زێدەتر گومان و شکێن ل سەر چالاکیێ پڕ تێن نیقاشکرن.

پرس و گومان ل سەر شێوازێ چالاکیێ

د دەربارێ ھورگوولییێن چالاکیێ و پێکانینا وێ دە ئاگاھی نینە. تشتێ کو مسۆگەری تێ زانین 2 کەسێن کو چالاکی کری ل دارستانێن باژارێ قیسەرییێ دەست دانا سەر ترومبێلا “دختۆرێ بەیتەریێ” یێ 24 سالی و ئەو کوشتن. پاشێ ل ترومبێلا وی سوواربوون و چوون ئەنقەرێ و چالاکی ئەنجامدا.

تێ تەخمینکرن کو 2 چالاکڤان ل سەر رێیا چیا ب پێیا گەھشتبن قەیسەریێ. ل ور دەملدەست چوونە ئەنقەرێ و چالاکی ئەنجامدایە.

لێ بەلێ ل ڤر پرس و گومان دەست پێ دکن. گەر ئەم گومانان ب کورتاسی باس بکن

• ناڤبەرا ناڤچەیا دەڤەلی یا سەر ب قەیسەریێ ڤە و ئەنقەرەیێ 370 کیلۆمەترن. جھێ گومانێیە کو د رێویتیەکا وھا درێژ دە ترومبێلا کو ھاتیە دزین ژ ئالیێ چ پۆلێسان ڤە نەھاتیە راوەستاندن. د وەساییتێ دە چەک و جەبلخانە ژی ھەبوو. ئەڤ تەڤلھەڤیێ زێدەتر دکە.

• ئەنجامدەرێن ڤێ چالاکیێ دختۆرێ بەیتەریێ یێ ب ناڤێ “میکایل بۆزداگ” کوشت و ب ترومبێلا وی رەڤیان. مالباتا بۆزداگ پۆلیسان ئاگەهدار کرن کو ترومبێلا وی ھاتیە دزین و کورێ وان ھاتیە کوشتن. د درێژییا رێ دا کامیرایێن چاڤدێریێ یێن کو رەقەمێ ترومبێلان کەشف دکن ھەنە لێ ھەر چ حکمەت بە ئەڤ ترومبێلە بێ کێشە چوویە ھەیا جھێ چالاکییێ.

• ترومبێل ل سەر ناڤێ یەک ژ بەرپرسێن مەھەپێ یێن ل ناڤچەیا دەڤەلیێ تۆمار کرییە. پشتی چالاکیێ ئەڤ قەید ژ دەفتەرێ تێ دەرخستن. پرسیار، چما دەولەتێ ناڤێ مەھەپێ ژ تۆمارێ رەش کر. ھەگەر بوویەر تەنێ دزینا ترومبێلێ بوویە چما تۆمارا وێ ژ سجلێ تێ دەرخستن؟

ئەڤ پرس ھەمی جھێ گومانێ نە. گەلۆ ھندەک لایەنان چاڤێ خوە ژ ڤێ چالەکییێ گرتینە؟ د ڤێ مژارێ دە ب گشتی دو ستوینێن ھەڤپار ھەنە. یا یەکەم ئەوە کو کۆمێن جودایێن د ناڤا وەزارەتا کارێن ناڤخوە دە ژ بۆ کو ل دژی ھەڤ ب کار بینن، چاڤێن خوە ژ چالاکیێ گرتنە. یا دویەمین ژی راستەراست کو دەولەتێ چاڤێن خوە ژ ڤێ چالاکیێ رە گرتینە.

د ناڤا وەزارەتا کارێن ناڤخوە دە پەڤچوونا کلکان

تێ زانین کو وەزیرێ بەرێ یێ کارێن ناڤخوەیی یێ ترکیێ سلەیمان سۆیلو قەبوول نەکر کو وی ژ کارێ وەزیرتییێ بێخن لۆما ژی تیما گرێدایی سۆیلو لگەل تیما نوو یا د ناڤا وەزارەتێ دە ناکۆک بوو. ھەلوەستا مالپەرێن مەدیایا جڤاکی یێن تیما سۆیلو یا ل ھەمبەری چالاکیێ ژی پر بالکێشە. مالپەرێن نێزیکی سۆیلو وەزیرێ نوویێ ھوندر تاوانبار کرن. ھندەک دەردۆر دفکرن کو تیما سۆیلو ل قەیسەریێ ب ھێزە و دخوازە لگەل وەزیرێ نوو عەلی چەتینکایا حەسابێ بپرسە. د ھەمان وەخت دا پەکەکێ چما ل سەر دەمێ سلێمان سۆیلو چ چالاکی ئەنجام نەدان؟ ئەڤ ژی جھێ گومانێ یە.

گەلۆ چالاکی ب کێری دەولەتا ترک ھات؟

لێ ئیدیعایەکا گرینگتر ژی ھەیە ئەو ژی ئەڤەیە: “ئەڤ چالاکی وەک ئۆکسیژینا ژیانێ بوو ژ بۆ دەولەتا ترک. چالاکی راستەراست ژ ئالیێ دەولەتا کوور ئانکو میتێ ڤە هاتە قەبوولکرن” بەرێ ژی پەکەکێ راستەراست ب لھەڤھاتنا کۆمێن جودایێن د ناڤ دەولەتێ دە چالاکی ئەنجام دابوون. ب تایبەتی د سالا 2015 دە ھندەک باسکێن د ناڤا دەولەتێ دە چاڤێن خوە ل سەر کۆلانا خەندەکان د گرتن. چالاکیا پرسووسێ، فارقینێ و ھتد، ژ کریارێن ب گومانێن پەکەکێ و دەولەتێ نە.

د سەردەمەکێ وسا کو ترکیا د وارێ دیپلۆماتیک، سیاسی و ئابۆری دە د رەوشەکا چەقبەستی دا دەرباس دبە و نکارە پۆلیتیکایێن نوو دەرخە ھۆلێ. بەریا ھەر تشتی ترکیە نەکاری ئۆپەراسیۆنێن کو دخوەست ل سەر رۆژئاڤا پێکبینە ئەنجام بدە. رووسیا و ئەمەریکا پێشی ل ڤێ پلانا ترکییێ گرتن. نھا ژ ھەر دو ئالیان ڤە زەخت ھەیە کو ترکیا ژ سووریێ دەرکەڤە. سەرۆککۆمارێ ترکیێ ئەردۆگان یەکسەر پشتی پەقینا ئەنقەرەیێ ل سەر حەسابا خوە یا مەدیایا جڤاکی وھا گۆت: “ستراتەژیا مە پاراستنا سینۆرێن خوە یێن باشوور ب کۆنترۆلکرنا کووراھیا ھەری کێم 30 کیلۆمەتران و سەردەری کرنا کار و خەباتێن وێ دەڤەرێیە.” ب ڤێ گۆتنێ ئۆپەراسیۆنێن خوەیێن ل سووریێ و ئیراقێ رەوا کرن. واتە ب ڤێ چالاکییا پەکەکێ دەولەتا ترک دەستێ خوە خورت کر کو ل رۆژئاڤا ئۆپەراسیۆنەکە نوو پێک بینە و ور داگیر بکە.

ھەر وھا دەولەتا ترک سۆز دابوو کو د سالڤەگەرا ڤەکرنا سالا نوو یا پارلەمەنتۆیێ دە ئەندامەتیا سوێدێ یا د ناتۆ دا دێ ئەرێ کت. رووسیایێ ژی ژ بۆ ڤێ مژارا سوێدێ نەپەژرینە زەخت ل ترکیەیێ دکر. چالاکی د رۆژا ڤەکرنا پارلامانتۆیێ دە ھات کرن. دەولەتا ترک ب ڤێ چالاکییێ دکارە زێدەتر ژ سوێدێ قەرەبوویان بخوازە. دبە کو پێڤاژۆ درێژ ببت و ھەر دو ئالیان ژی پیچەکێ ژ هەڤ دوور بخە.

ھەر وھا ترکیە د وارێ ئابۆری دە زەحمەتیێن مەزن دەرباس دکە. سندۆقا دراڤێ نێڤدەولەتی ھەر رۆژ ئابۆریا ترکیێ کۆنترۆل دکە. ئەڤ تێ واتەیا کۆنترۆلکرنا سیاسەتا ترکییێ. ب ڤێ چالاکیا ئەنقەرەیێ، ترکیەیێ جهێ خوە ھێژ پێتر خورت کر.

ئاوایێ چالاکیێ، ئارمانجا کو ھاتیە ھلبژارتن، چەکێن رووسی کو ھاتینە بکارئانین و ھاتنا چالاکڤانان ھتد… دەما کو ئەڤ خالە ھەموو ل ھەڤ کۆم دبن، ئەڤ راستیە دەردکەڤە ھۆلێ: ئەڤ چالاکیە ژ بۆ ترکییێ بێھنڤەدانەکێ دێ لگەل خوە ئینت.

گەلۆ چ مفایێ ڤێ  چالاکییێ ژ بۆ کوردان ھەیە؟ نا. لێ بەلێ، تێ چاڤەرێکرن کو چەند گاڤێن پچووک بهێن ئاڤێتن دا کو جڤاک ھندەک نەفەسێ بستینە. ب تایبەتی ل ترکیەیێ د سالڤەگەرا سەدسالی یا کۆمارێ دە ئانکو رۆژا 29 جۆتمەھێ بەندەواریا عەفوویەکێ ھەبوو. چالاکیا پەکەکێ ھێڤییا ڤان گاڤێن بچووک ژی ڤەمرناد. ئەڤ چالاکیە دێ زێدەتر گرتن و زەختێ ل سەر کوردان چێبکە. پرسگرێکا کوردان ل باکورێ کوردستانێ زێدەتر لگەل تەرۆرێ دێ هێت تێکلدار کرن.

دەما کو ئەم ژ ڤان ئالیان ڤە ل چالاکییێ د نێرین، خویایە کو ئەڤ بوویەرە دێ دەمدرێژ هێت نیقاش کرن. دەم دەما وێیە کو کورد و ب تایبەتی رەوشەنبیرێن کوردان ھێژ پێتر ل سەر چالاکییێن ب ڤی رەنگی بفکرن و خوەدی ھەلوەستەکی نشتمانی بن. بەرژەوەندییێن نەتەوە و جڤاکا کوردی ژ ھەستییارییێن بێواتە بهێن دوور کرن.