رێخستنا لەشکەری یا سەر ب پژاکێ ڤە کو ل رۆژھلاتێ کوردستانێ کار دکە، داخویانیەک بەلاڤکر و گەف ل گەلێ سڤیل خوار. د داخویانیێ دە کەسێن کو دچنە چیایێن زاگرۆسێ ب کوشتنێ ھاتن تەھدیدکرن و ھات گۆتن کو “ئەم ژ گەشەدانێن نەرێنی نە بەرپرسیارن.”
پژاکێ ژ سالا 2011 ڤە، ئانکو ئەڤە 12 سالن ل دژی دەولەتا ئیرانێ ئاگربەست راگهاندی، لێ بەلێ گەفان ل نشتەجییێن چیایێن زاگرۆسێ دکە.
یەکینەیێن رۆژھلاتێ کوردستانێ (یەرەک)ێ د داخویانیا خوە دە ھشیاری دا وەلاتیێن کو ژ بۆ نێچیر، گەشتیاری، دارڤانی، چیاگەری و شڤانتیێ دچن رێزەچیایێن زاگرۆسێ. یەرەکێ بانگ ل رایا گشتی کر و دیار کر کو ھێزا وان دێ ل ھەمبەری ڤان کەسان موداخالەیا پێویست بکن و ژ بوویەرێن کو دێ چێبن ئەو نە بەرپرسیارن.
یەرەکێ د داخویانیا خوە دە ئیدیعا کر کو دەولەتا ئیرانێ ژ بۆ زیان گەهاندن ب گەریلایێن ل ھەرێمێ ئاژان شاندنە ڤان دەڤەرا. ل گۆری داخویانیێ کەسێن دھێنە ھەرێمێ ژ بۆ کەشفکرنا نۆقتەیێن گەریلایان ھاتنە شاندن.
رێزە چییایێن زاگرۆسێ سەروکانییا ژیانا گەلێ رۆژھلاتێ کوردستانێ یە
رێزە چییایێن زاگرۆسێ کو یەرەکە بەحس دکە چیایێن موکریان کەبیرکۆ، مانێشت، پەروا، ئاژوان، دالاھۆ، شاھۆ، کۆسالان، قەلەبەرد، شانەشین، چلچەمە، دالانپەر، کەلەشین و ئەورینێ ب خوە ڤە دگرە. ژ ھەزار گوندان و باژاران زێدەتر ل دەردۆرێ ھەنە. گوندی ب تایبەتی ب خوەدیکرنا ئاژەل و کۆمکرنا گیایان ل ڤان چیایان دەبارا ژییانا خوە دکن. واتە رێزە چیایێن زاگرۆسێ یێن کو یەرەکە ل خەلکێ قەدەغە دکە، سەروکانییا ژیانا کوردێن ھەرێمێ یە. ھەر وھا ل ھەرێما کو چیاگەری لێ پێشکەتیە ئەڤ ھەرێم گەلەک جاران ژ بۆ چالاکیێن مەدەنی یێن وەرزشی دهێت بکارئانین. نە ممکوونە کو خەلکێ دەڤەرێ دووری وان چییایان بکارە بژی. ئەڤە ب واتەیا بڕینا رھا ژییانێ ل وی خەلکی دهێت دیتن.
ئاگربەستا ئیران و پەکەکە-پژاکێ و ھەلوەستا ئیرانێ یا ل ھەمبەر پژاک-یەرەکێ؟
د ڤێ داخویانیا یەرەکێ دە تێ ئیدیعاکرن کو “ئیران دخوازە ھێزێن یەرەکێ تەسفیە بکە.” لێ د ڤان 12 سالێن داوی دە رەوش تام بەرۆڤاژی ڤێ ئیدیعایێ پێشکەتییە، ئیرانێ ب پلان پژاک و پێکھاتەیێن گرێدایی وێ ژ بۆ ل رۆژھلاتێ کوردستانێ ب جھ ببن پشتەڤانی کرییە. پێڤاژۆ ب کورتاسی وھا پێشکەت.
پێکھاتەیێن پەکەکێ یێن ل رۆژھلاتێ کوردستانێ ب گەلەک ناڤێن جودا د بن سیوانا کۆدارێ دە دخەبتن. ژ ڤانا PJAK رۆلا پارتیەکا سیاسی دبینە. ل ئالیێ دن KJAR رۆلا تەڤگەرا ژنان دبینە و رێخستنا جوانان KJR ژی ھەیە و YRK رێخستنا لەشکەری یا وێ تەڤگەرێیە.
پەکەکێ ژ جۆتمەھا 2011 ڤە ل دژی دەولەتا ئیرانێ ئاگربەست راگهاندیە. رێڤەبەرێن پەکەکێ ژی د ھەر فرسەندێ دە ڤێ یەکێ تەکەز دکن. ھەر وھا ژ وێ دەمێ ڤە پەکەکێ ھەول دا کو رێ ل بەر دەرباسبوونا رێخستنێن دن یێن رۆژھلاتی ژ سینۆرێ ئیرانێ بگرە و دەم ب دەم ئێرشی ھێزێن کو دخوەستن دەرباسی رۆژھلات ببن دکر. یەرەکە بەشەکە ژ ھێزا پاسداران ژ بۆ پاراستنا سینۆری. د دەمەکێ دە کو رۆژھلاتا ناڤین د رەوشا خوە یا ھەری ئالۆز دە بوو، پەکەکێ ئاگربەستا ل دژی دەولەتا ئیرانێ راگەھاند. و وەکە جەردەڤانا پاسەوانییا سینۆرێ ئیرانێ دکن.
ئاسمیلەبوونا پەکەکێ ژ بۆ ئەجیندایا ئیرانێ یا رژھلاتا ناڤین باندۆرەکا گەلەک نەرێنی ل تێکۆشینا رۆژھلاتێ کوردستانێ کر. پەکەکێ ژ بۆ کو گەلێ رۆژھلاتێ کوردستانێ کو خوەدی ھەلوەستا ھەری ئازادیخوازە ژ خەباتێ دوور بخە، ھەول دا کو شیلۆبوونەکا فکری و سیاسی د مەژییێ وان دە چێبکە. د نیقاشێن ئالایێ کوردستانێ و مێژوویا مھابادێ دە رۆلەک نەرێنی لەیست.
ئیران دخوازە پژاک ل رۆژھلاتێ کوردستانی ب جھ ببە؟
وارگەھێن پارتیێن رۆژھلاتێ کوردستانێ یێن ل کۆیە و پردێ یێن 140 کم ل دوری سینۆر، گەلەک جاران ژ ئالیێ ئیرانێ ڤە ھاتن تۆپبارانکرن. ھەروھا دەولەتا ئیرانێ چەندین جاران گەف ل حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ کرینە کو وان پارتیان ژ سینۆری دوور بخە. رێخستنێن گرێدایی پژاکێ د سەری دە ل پێنجوینێ و ل گەلەک جھان ب جھ بوونە. ل سەر سینۆر 1 کم دووری ھێزێن پاسدارێن ئیرانێ خالێن گومرکێ ئاڤا دکن و پەرەیان ژ خەلکێ دستینن. تەڤی ڤێ نێزیکی ھەڤ جھبوونێ ژی رۆژەکێ نابن ئارمانجا دەولەتا ئیرانێ. وەکە دو ھێزێن ھەڤالبەند ل گەل ھەڤ د ناڤا رێڤەبەریەکێ دە خەباتی دمەشینن.
ھەر وھا ل دەڤەرێن وەک گوندێن کۆسەلان و مەریوانێ رۆژانە یەکینەیێن لەشکەری دکەڤن گوندان و دەردکەڤن. ھەر چەند دەم ب دەم لگەل ھێزێن ھەرێمی ناکۆکیێن بچووک رووبدن ژی، پەکەکە و ئیستیخباراتا ئیرانێ رێ ل بەر مەزنبوونا وێ دگرن و ڤان ناکۆکیان ژ بۆ ڤەشارتنا پەیوەندیێن نهێنی یێن د ناڤبەرا خوە دە ب کار تینن.
پشتی کو پارتیێن رۆژھلاتێ کوردستانێ ژ سینۆری دوور کەتین نھا دەولەتا ئیرانێ دخوازە کو پژاک ڤالاھیا ل رۆژھلاتێ کوردستانێ تژی بکە. ژ بەر کو گەلێ ئیرانێ گەلەکی سیاسییە و گەلەکی ب سیاسەتێ ڤە گرێدایی یە. ئیران ھەولددە پژاک ب ھەر ئاوایی ل ناڤا گەل دە بنەجیهـ بکە.
پەکەکە ل دژی گەلێ رۆژلاتێ کوردستانی ھەول ددە پۆلیتیکایا شەرێ تایبەت بمەشینە
ژ بەر ڤێ یەکێ پژاک ل ھەر دەرێ پرۆپاگاندایا خوە دکە و دبێژە “پارتیێن دن ژ رۆژھلات ڤەکشیان، ئیرادەیا وان نینە، تەنێ ئەم ل وە خوەدی دەردکەڤن”. لێ پەدەکە-ئیران و پارتیێن دن ل رۆژھلاتێ کوردستانێ خوەدی بنیاتەک بهێزن و پەکەکە تەنێ ب ڤێ پرۆپاگاندایێ نکارە باندۆرێ ل سەر گەلێ رۆژھلات بکە. ژ بۆ ڤێ ژی تەنێ پرۆپاگاندا تێرا گەل ناکە، دخوازن ب کوشتنێ ژی بترسینن و موحتاجی خوە بکن.
ژ بەر ڤێ مەترسیێ خەلک ب ئاوایەکی نۆرمال لگەل یەکینەیێن ھەرێمی یێن یەرەکە-پژاکێ دکەڤن تێکلیێ و مەجبوور دمینن کو دەستوورا چوونا چیا ژ وان بستینن. ژ بەر ڤێ یەکێ یەرەکە د رۆژێن پێشییا مە دە دێ چەند گوندیێن هەژار وەک سیخور تەوانبار بکە و وان بکوژە. پەکەکە ب خوە سیخووریێ ژ بۆی ئیرانێ دکە، ئیرانێ پێدڤی نینە کو گوندییەک د دەربارێ پەکەکێ دە بۆ وێ سیخووریێ بکە. سیخوورێ ھەری مەزن یێ ئیرانێ جەمیل بایکە. ھەموو بەرپرسێن ئیتیلاعاتێ وی وەکە دۆست بناڤ دکن و رێزێ لێدگرن.
پەکەکە و پژاکێ ل دژی دەولەتا ئیرانێ پێڤاژۆیەک ئاگربەستێ دایە دەستپێکرن. ئەڤ پێڤاژۆ نە ئاگربەستە، د ئەساسێ خوە دە پشتگریەکە بۆ ئیرانێ. د ناڤا 12 سالان دە یەک لەشکەرێ ئیرانێ ژی نەھاتیە کوشتن. ڤێجا پەکەکە بەحسا کیژان خەباتێن سیخوورییێ دکە، ئەو تەنێ دخوازە خەلکێ دەڤەرێ چاڤترساندی بکە. گەر ئاگربەست ھەبە گەلۆ چما یەرەکێ دڤێت گەلێ رۆژھلاتێ کوردستانێ ژ داھاتێ چیایێ زاگرۆسێ بێپار بمینە؟
ب ڤێ نەرینێ گاڤا مرۆڤ ل داخویانیا یەرەکێ دنێرە ب زەلالی دبینە کو ئەڤە پارچەیەک ژ وی شەرێ دەروونیە یێ کو یەرەکە ل دژی گەلێ رۆژھلات د مەشینە.
