ژ دەستپێکا سالا خوەندنێ یا 2023-2024 کۆمەک مامۆستەیان ل باژارێن حەلەبچە و سلێمانیێ راگھاند کو دێ دەرسێن خوە بایکۆت بکن. بایکۆتا کو دگەل دەمی دە ھێزا خوە بەرزەکری، ھەری داوی ب پێشەنگیا کۆمەکا بچووک ل حەلەبچەیێ بەردەوام دکر. دوهی وێ کۆما بچووک ژی راگھاند کو وان داوی ل بایکۆتێ ئانینە.
ھەر چەند ھندەک دەزگەھێن مەدیایی ھەول دان بوویەران وەکە “بایکۆتا مامۆستایان” نیشان بدن ژی، لێ تەڤگەرێن ب ناڤێ “خوەپێشاندانا مامۆستایان” کو ناڤەندا بایکۆتێ باژارێ سلێمانیێ یە، د راستییێ دە نە خوەپێشاندانا مامۆستەیان بوو. ل پشت بایکۆتێ حکوومەتا ناڤەندی یا بەغدایێ یا شیعە ھەبوو و د ھەمان دەمێ دە ب ھەڤکاریا ھندەک پارتیێن کورد ئەڤ کارە پێکدھات. گەر ئەم ب کورتی بوویەران ڤەبێژن.
رێڤەبەریا شیعە یا ئیراقێ تەسلیمیەت ل سەر حکوومەتا کوردستانێ سەپاند
د 24 ئادارا 2023 دە دادگەھا ناڤدەولەتی یا تاحکیمێ یا پاریسێ بریارەک دەربارێ پەترۆلا ھەرێما کوردستانێ دا و ھناردەکرنا پەترۆلا کوردستانێ راوەستاند. حکوومەتا بەغدایێ پشتی سالا 2011 بوودجەیا ھەرێما کوردستانێ نەشاند و ھەرێما کوردستانێ ب فرۆتنا پەترۆلا ھەرێمێ مووچەیێن کارمەندان و ھەموو بوودجە دابین دکر. ڤێ بریارێ ھەرێما کوردستانێ خستە ناڤا رەوشەکا بەرتەنگا ئابۆری. ژ بەر کو حکوومەتا شیعە یا ئالیگرێ ئیرانێ ل ئیراقێ پشتی سالا 2011 ھەول ددا کوردستانێ د وارێ ئابۆری دە دۆرپێچ بکە و لاواز بکە. پشتی بریارا دادگەھا تەحکیمێ، رێڤەبەریا شیعە کەت ناڤا تەڤگەرێ.
د خزیرانا سالا 2023 دە، پارلەمانا ئیراقێ پرۆژە یاسایا بوودجەیێ پەسەند کر، کو تێ دە چاڤدێریکرنا داھاتا پەترۆلێ یا ھەرێما کوردستانێ ژ ئالیێ بەغدایێ ڤە و ڤەگوھەستنا بوودجەیا پارێزگەھان ب دەستھلاتا سەرۆکوەزیرێ ئیراقێ ڤە ھات گرێدان.
د نیقاشا 3 رۆژان یا ل سەر پرۆژەیاسایا دەستووری ل مەجلیسێ دە، پەدەکێ ل دژی پرۆژەیاسایا ل دژی کوردستانێ تێکۆشین کر. لێ پشتی کو یەنەەکە ل گەل شیعەیان تەڤدگەرە، د دەنگدانا 11 خزیرانێ دە ماددەیا 14 کو ژ بۆ کوردان مەترسیدار بوو، ھاتە قەبوولکرن. ھەر وھا پارا کوردان د بوودجەیێ دە ژی کێم بوو. حکوومەتا کوردستانێ ژ وێ دیرۆکێ ھەتا نھا 11 مەھن نکارە بوودجەیا پێویست ژ ئیراقێ وەربگرە و د دایینا مووچەیان دە راستی ئاستەنگییێن مەزن تێ.
ل گۆری ئاژاندەیا ئیرانێ تەڤگەرەکا سیاسی یا کو ناڤەندا وێ ل سلێمانیێ یە ھات ئۆرگانیزەکرن
ھەر چەندە حکوومەتا کوردستانێ ھەموو داھات و پەترۆل ژی د ناڤ دە رادەستی ئیراقێ کر، لێ ھەتا نھا پشکا خوە ژ بوودجەیێ وەرنەگرتیە. ب ڤی ئاوایی رێڤەبەریا ئیراقێ یا شیعە، دخوازە سەروەرییا ئابۆری یا کوردستانێ ژ ھۆلێ راکە. ئیراق ھەول ددە ستاتویا کوردستانێ تێک ببە. مژارا کو ھەری زێدە دەستێ کوردان لاواز دکە ئەوە کو ھندەک پارتیێن کورد د ڤێ تەڤگەرا تەسلیمیەتێ دە ل کێلەکا ئیراقێ جھ گرتن. یێ سەرکێشییا ڤێ خییانەتێ دکە یەنەکەیا ب سەرۆکاتیا بافل تالابانی، نەوەێ نوو یا شاسووار عەبدولواحید و پێکھاتەیێن پەکەکێ نە.
ئەڤ پێکھاتەیێن کو ژ ئالیێ ئیرانێ ڤە ھاتین تەڤگەرکرن ل سلێمانییێ بوون ھەڤپشکێ ئاژاندەیا رێژیما شیعا. ل ھەمبەری جڤاکا کوردستانێ پێڤاژۆیا ب ناڤێ بایکۆتا مامۆستەیان وەکە شێوازەکی شەرێ دەروونی دان دەستپێکرن. سەرەرای وێ یەکێ کو سالا خوەندنێ دەست پێ کر ژی مامۆستا نەچوون دبستانێ. د ڤێ پێڤاژۆیێ دە ھندەک مامۆستا و مدوورێن کو دخوەستن ل ھەرێمێن کو یەنەکە لێ خوەدی باندۆر بوو دبستانان ڤەکن راستی گەفێن ھند دەستێن تاری ھاتن. ب ڤی ئاوایی پێڤاژۆیا پەروەردەھیێ یا 2023-2024 ھاتیە ئاستەنگ کرن.
نە تەنێ مامۆستە لێ ھەموو کەسێن کو مووچە دستینن مافێ وان ھەیە کو مووچەیێن خوە بخوازن و دڤێت ژ بەغدا بێ خوەستن. لێ سەدەما نەدانا مووچەیان حکوومەتا ئیراقێ بوو، نە حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ. ئەگەر چالاکییەک ژ بۆ مووچە بھێتە کرن، دڤێت ل دژی حکوومەتا ئیراقێ بوویا. د راستی دە یا ھەری باش ئەوە کو ھەموو خەلکێ کوردستانێ حکوومەتا ئیراقێ بایکۆت بکن، ب ھەڤ رە بەر ب بەغدایێ ڤە بمەشن و نە تەنێ مووچە، مافێن کوردستانێ یێن ئابۆری وەک فرۆتنا پەترۆلێ و ھەموو داھاتێ کوردستانێ ژ حکوومەتا مەرکەزی بهێت خوەستن. لێ خوەپێشاندانێن سلێمانیێ بەرۆڤاژی ڤی ئارمانجێ تەڤگەرییا. ئارمانجا ڤێ بایکۆتێ نە وەرگرتنا مووچە بوو، ئارمانج ئەو بوو کو زێدەتر دەستێ بەغدایێ ل ھەمبەر کوردستانێ بھێز بکن و ھەولێرێ لاواز بکن.
نە بایکۆتا مامۆستایان بوو، تەڤگەرەکا بھێزکرنا دەستێ بەغدایێ بوو
ل سلێمانیێ ھندەک خوەپێشاندان ھاتن لدارخستن. ژ مامۆستەیان پێتر لایەنگرێن ڤان پارتییێن دژە کورد بەشداری خوەپێشاندانان بوون. وەکە میناک تەڤگەرا ئازادی یا ب سەر پەکەکێ ڤە کو ل کوردستانێ کار دکە، ھێزا سەرەکە یا خوەپێشاندانان بوو. ھەڤسەرۆکا تەڤگەرا ئازادی تارا حوسێن بانگ ل خەباتکارێن رێخستنا خوە دکر کو بەشداری خوەپێشاندانا مامۆستایان ببن. ئەڤ بانگا تارا حوسەین یا کو نە ئەو و نە ژی ئەندامێن وێ مامۆستە نە، نیشان دا کو بوویەر نە بوویەرەکا مامۆستەتیێ یە. ئارمانجا ڤێ تەڤگەرێ ئەو بوو کو بەغدا مووچەیێن فەرمانبەرێن کوردستانێ بدە، ستاتویا فەدەرالا کوردستانێ ژ ناڤ بچە و سیستەما پارێزگاریێ بهێت ئاڤاکرن. ھەموو دەم و دەزگەھێن حکوومەتا کوردستانێ ب بەغدا ڤە بهێن گرێدان. بەریا ڤێ بریارا بایکۆتێ نوونەرێن ڤان گرۆپێن دژە کورد چەندین جاران سەردانا بەغدایێ کربوون و راستەراست لگەل رێڤەبەریا شیعەیان ھەڤدیتن چێکر بوون. لێ ڤان گرۆپێن فتنەکار قەد نەخوەست ل گەل دەستھلاتا ھەولێرێ ھەڤدیتنێ بکە.
ھەموو پێکھاتەیێن شیعە یێن کو بوودجەیا کوردستانێ قوت کری پشتگریا خوە بۆ بایکۆتا مامۆستەیان راگھاند. میناک، سەرۆکێ ھەماھەنگیا نشتمانی یا شیعەیان عەمار حەکیم راگھاند کو ئەو پشتگریا خوەپێشاندانێن مامۆستایان دکن.
د نیڤا یەکەما پەروەردەیێ دە ل سلێمانی و حەلەبچە پەروەردە ھاتە راوەستاندن. خوەندەکاران نیڤ دەمسالا پەروەردەیێ نەدیتن. ھەر چەند مالباتێن خوەندەکاران بەرتەک نیشان بدن ژی ژ بەر زەختێن یەنەکێ نکارن دەنگێ خوە بلند بکن. ب دەستپێکرنا سالا ئاکادەمیکا دویەمین د چلە 2024 دە، کارڤەدانا گەل زێدە بوو. خوەندەکاران ھەما بێژە سالەک خوەندنێ بێی پەروەردەھیێ دەرباس کرن. ژ بەر بەرتەکان یەنەکێ سازیێن خوە یێن فەرمی ژ بریارا بایکۆتێ ڤەکشاندن. لێ ڤێ جارێ ژی سازیێن ژ ئالیێ پەکەکێ و پێکھاتەیا شاسووار عەبدولواحید ڤە ھاتن برێڤەبرن بایکۆت بەردەوام کرن.
ڤان چالاکیێن مامۆستایان کو ژ ئالیێ رێڤەبەریا شیعە یا ئیراقێ ڤە ھاتبوون ئۆرگانیزەکرن، ئەنجام نەگرتن. حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ ھەلوەستەکا خوینسار نیشان دا. ئەو چالاکڤان و مامۆستا راستەراست ئارمانج نەکرن و ھێزێن ل پشت وان ئەشکەرە کرن. ژ بەر بەرتەکا گەل ھەری داوی د 20 شباتێ دە بایکۆت ب تەمامی ھات راوەستاندن. د چالاکیا ژ ئالیێ مامۆستەیان ڤە ب بەهانەیا مووچە ھاتیە کرن دە خوەندەکاران زییانەکا مەزن دیت. ل سلێمانی و دەردۆرا وێ خوەندەکاران سەردەمەکێ خواندنێ ژ دەست دا. نھا ژی ھەول تێ دایین کو خوەندەکار سالەکێ ل پاش نەمینن.
تێکۆشینا ژ بۆ مافان و شریکاتییا دژمن دڤێت ژ هەڤ وەرە جودا کرن
وەکە کو د ڤێ کورتەنڤیسێ دە ژی تێ دیتن، بوویەرێن کو دقەومن نە بایکۆتا مامۆستەیان بوو، ئاژاوەگێریەکا شیعەیان و شەرێ تایبەت یێ ل دژی گەنجێن کورد بوو. ھەموو دونیا دزانە کو سەدەما نەدانا مووچە نە حکوومەتا کوردستانێ بوو، سیاسەتا بەغدایێ یا ل دژی کوردستانێ بوو. ژ بۆ دەست دانانە سەر دەولەمەندیێن بن ئەرد و سەر ئەرد یێن کوردستانێ ئەڤ پلانە دھات مەشاندن. ئەگەر کەسێن کو مووچە وەرنەگرتنە دخوازن خوەپێشاندانا بکن دڤێت ل دژی بەغدایێ بکن ژ بەر کو بەغدا مووچە بریە.
ھەروھا مامۆستا نە تەنێ بوون کو مووچە وەرنەگرتن. مووچەیێن مامۆستایان یێن سەرھەڤ مایی دیسا دکارە بهێن دابینکرن، لێ مخابن سالەکا خوەندنێ یا خوەندەکاران نکارە چ مووچەیان شووندە ڤەگەرینە. چالاکیێن وەکی بایکۆتا مامۆستەیان تەنێ زییان ل خوەندەکاران کر. لێ ئەڤ راستی ژی نیشانی مە دا کو ل ھەرێما کوردستانێ پێکھاتەیەکا چەتە یا بێ ھش ھەیە کو وان هیچ خەما دەستکەفتی، نرخ و پاشەرۆژا گەل نینە. ئەڤ پێکھاتە گەلەکی ب بریارە کو ل گۆری ئەجیندایا حکوومەتا شیعە یا ئالیگرێن ئیرانێ تەڤبگەرە و خوە وەکە حکوومەتەکا پارالەل د ناڤا کوردستانێ دە ب رێخستن بکە. ئەڤ دووڤەلۆکێن دژمنی ژ بۆ بەرژەوەندیێن وان چ ئاستەنگی نابینن، پێشەرۆژا گەل و ستاتوویا ھەرێما کوردستانێ دخن بن مەترسییێ دە.
