دوھ ب شەڤ تۆپەک ل نێزی گوندێ گوھەرزێ یێ نھێلییا کەت. د بوویەرێ دە کوشتی و بریندار چێنەبوون، زیانێن مادی چێبوون. ھەروھا ژ بەر کو دەمسالا چاندنیێ یە، وەلاتی نکارن بچن ناڤا بیستانێن خوە. ئیجار چما ئەڤ گوندێ کو ھەژمارەکا کێم شێنی لێ دژین، ب تایبەتی د ڤان مەھێن داوی دە بوویە ناڤەندا پەڤچوونان؟ چاڤکانیێن ھەرێمی دیار دکن کو گوند ژ بەر تونەلا پەکەکێ د زنارێن نێزی گوند دە ھاتیە چێکرن تووشی ئالۆزییێ بویە. ھەر وھا گوندی وە دفکرن کو گەریلایێن پەکەکێ یێن ژ سەرگەلێ دەرکەتنە ل دەردۆرا گوندێ گوھەرزێ ب جھ بوونە.
دارکا مازی بەریا سالەکێ ئەڤ خەتا پەڤچوون لێ ھاتن ڤەگوھەستن ئەشکەرە کر
ناکۆکیێن پەکەکێ و ھێزێن چەکدارێن ترکیێ ئێدی ل سەر سینۆرێن باکور و باشوور نەمانە، لێ نێزیکی 80 کم د ھوندرێ سینۆر دە روو ددن. پەکەکێ ھەرێمێن کو ژ سالێن 1990 ڤە د بن کۆنترۆلا خوە دە گرتبوون بەردان. ناڤەندا پەڤچوونا ئارتێشا ترک و پەکەکێ نھا ل سەر رێیا گشتی یا ناڤبەرا ئامێدیێ-دێرەلۆک و شێلادزێ یا سەر ب دوھۆکێ چێ دبە.
مالپەرێ دارکا مازی سالا بۆری مەها تەباخێ دە راپۆرتەک ب تایتلێ “چما پەڤچوونێن پەکەکێ-ئارتێشا ترک ل دەڤەرا دێرەلۆک-گەلییێ رەشاڤە، گوھەرزێ، بەرچی زێدە بوون؟” بەلاڤکر بوو. ھەم پەکەکە و ھەم ژی ھێزێن چەکدارێن ترکیێ ب زانابوون ناکۆکیان گاڤ ب گاڤ بەر ب ڤێ دەڤەرێ دزڤرینن و سەدەمێن ڤێ یەکێ ژی ئەشکەرە کرن.
سالا بۆری پەکەکێ ل ڤێ دەڤەرێ ئێرشی ھێزێن پێشمەرگە کربوو
ئیسال ژ مەھا گولانێ و پێ ڤە ئەڤ ھەرێم بوو قادا کو زێدە لێ دەنگێ چەکان تێ بھیستن. سالا بۆری ھێزێن پێشمەرگە ئەڤ ناڤچە گرتبوون و ژ بۆ پاراستنا ئەولەھییا گوند و بەنداڤا وێ دەڤەرێ ب جھ ببوون.
سالا بۆری ژی پەکەکێ ب چەکان بەرسڤا ھەولێن پێشمەرگەیێن بۆ دوورخستنا ناڤچەیێ ژ شەر و پەڤچوونان دابوو، لێ پەکەکێ ب رۆکەتان ئێرشی وەساییتا پێشمەرگە کربوو. د وێ دەمێ دە فەرماندارێ گشتی یێ ھەپەگێ موراد قارایلان تەڤلی تەلەڤیزیۆنا خوەیا ب ناڤێ ستێرک تیڤی بوو و ب گۆتنا “رێیێن مە دگرن” راگھاند کو ئەوێ ئێریشی ھێزێن پێشمەرگە بکن.
ھەگەر پەکەکێ ئەو ناڤچە بێی ئاستەنگی ژ بۆی ھێزێن پێشمەرگە هێلابان، ئیرۆ سڤیلێن وێ دەڤەرێ د ناڤا ڤی شەری دە نەدمان.
گوندێ گوھەرزێ دبە قوربانییێ تونەلا پەکەکێ
چاڤکانیێن ھەرێمی دبێژن کو 3 سەدەم ھەنە کو گوندێ گوھەرزێ بوویە ھەدەفا تۆپان. یا یەکەم ئەوە کو د زنارێن ل ئالیێ زاپێ ل سەرێ گوھەرزێ تونەلەک پەکەکێ لێ ھەیە. ل گۆری زانیاریان، د دەما کو تۆپخانەیێن ئارتێشا ترکیێ ل ھەرێما مەتینا دەڤێ ڤێ تونەلێ دخن، گەلەک جاران تۆپ ل دەردۆرا گوند دکەڤن. تونەلا کو ل نێزی گوھەرزەێیە تونەلا داوی یا پەکەکێ یا ل ھەرێمێیە.
گوندیان دیار کرن کو رێڤەبەریا پەکەکێ یا مەتینا د ڤێ تونەلێ دە مایە و گەلەک جاران تەلەفۆن و ئامووران ژ بۆ سەوقێ و کارێ رێڤەبەریێ ب کار تنە. ئەو وەساییتێن پەکەکێ یێن تێن و دچن دبن ئارمانجا فرۆکەیێن ترک. ھەموو ئێرشێن ھەوایی ل سەر جۆگرافییەک تەنگ تێن کرن.
کەسێن ژ بۆ پەرەیان دخەبتن گوند دخن بن مەترسییێ
سەدەما دویەمین ژی؛ تەڤگەرا پەکەکێ یا ل گوند و دەردۆرا وێیە. ل گۆری گوندیان ھندەک کەسێن کو ب پەکەکێ رە بازرگانیێ دکن، د بەردێلا پەرەیان پککێ ب ئۆتۆمۆبیلێن خوە تینن و دبن. ھەر وھا ئەڤ کەسێن ل گوندێن وەکی گوھەرزێ، بەرچی و ھود کو ژ کارێ خوارنێ و ھتد پەرەیان قەزەنج دکن، دبن سەدەم کو گوند ببن ئارمانجا ئارتێشا ترک. ل گۆری گوندی دبێژن، پەکەکە لگەل ھندەک کەسان ب شەرتێ کو وان ببن و بینن وەساییتان ژ بۆی وان دکرە. کەسێن کو تێن و دچن گوندی ژ بەر کو یەکینەیێن کووریە، لۆژیستیک و ھتد ھەنە، ب پرانی ئاموورێن تەلەفۆن و ئینتەرنەتێ بکار تینن. ئەڤ یەک دبە سەدەما چاڤدێریا تەکنیکی و ب چەکێن وەکی بالافر، درۆن و ھتد دبن ئارمانج. گوندی ژی ژ ڤێ رەوشێ زرارێ دبینن.
پەکەکێ سەرگەلێ بەردا
د دەمێن داوی دە شەواتێن ل گوندێ سەرگەلێ و دەردۆرا وێ دەرکەتبوون رۆژەڤێ. گوندێ سەرگەلێ ھەرێمەکە کو پەکەکێ ژ سالا 2008 ڤە و ب تایبەتی ژی پشتی سالا 2010 وەکە ناڤەندەکا تێکلیێ ب کار د ئانی. لێ پەکەکە د ڤان دو سالێن داوی دە گاڤ ب گاڤ ژ ڤێ ھەرێمێ ڤەکشیا. ب تایبەتی ئارتێشا ترک د دەھ رۆژێن داوی دە ل دژی گوندێ سەرگەلێ ئۆپەراسیۆنەک ل دار خست و ھێزێن ھەپەگێ ھەرێم ب تەمامی تەرکاندن.
نھا چەکدارێن پەکەکێ یێن سەرگەلێ ژی ل دەردۆرا گوندێن دەڤەرێ ب جیھ بوونە.
ئەڤ ھەموو ژی نیشان ددن کو ب گشتی ل ئامێدیێ-دەرالۆک-شێلادزێ و ب تایبەتی ژی ل خەتا سەرگەلێ-گوھەرزێ-بەرچی دێ پەڤچوون ھین زێدەتر ببن. پەکەکە نە ل خەما گوندییانە کو ببن ئارمانجا داگیرکەرێن ترک. ھندەک کەسێن سڤیل ئێن کو ژ پەکەکێ پەرەیان قازانج دکن ب ھەمان شێوەیێ بێبەرپرسیاری تەڤدگەرن. ئارتێشا ترک خوە ژ ئارمانجکرنا سڤیلان نادە پاش. د ڤێ رەوشێ دە نەممکوونە ھێزێن پێشمەرگە ژی بکارن پاراستنا گەل بکن. ژ بۆ ڤێ ژی دڤێت پەکەکە ژ ھەرێمێ دەرکەڤە و ھەرێمێ ژ بۆی ھێزێن پێشمەرگە بھێلە. لێ پەکەکە ل شوونا ڤێ یەکێ تەنێ پرۆپاگاندایا رەش دکە و دبێژە، پێشمەرگە و ئارتێشا ترکیێ ب ھەڤ رە تەڤدگەرن.
ل باکورێ کوردستانێ ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە چەقێ دارەکێ ژی ناھەژە، لێ مخابن گوندێن باشوورێ کوردستانێ بوونە قووربانیێن شەرەکی سەختە.
