12 سال ل سەر پێڤاژۆیا کو د 19 تیرمەھا 2012 دە ل رۆژئاڤا کوردستانێ دەست پێ کری و ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە وەکە “شۆرەشا رۆژئاڤا” هاتی ب ناڤ کرن دەرباس دبن، لێ بەلێ د راستییا خوە دە ئەڤ پێڤاژۆ نە شۆرەش بوو، بەلکو رێوورەسمەکی دەوروتەسلیما دەستهلاتێ بوو کو ب سپۆسەریا ئیرانێ و رەژێما سووریێ ل رۆژئاڤا کوردستانێ هات ئەنجامدایین، هەلوەست، گۆتن و کریارێن رێڤەبرێن پەیەدێ-پەکەکێ یێن پشتی ڤێ پێڤاژۆیێ ب تایبەتی د ڤان سالێن داوی دە ژی تەسبیتا وێ یەکێ دکە کو ت شۆرەشەک ل رۆژئاڤا نەهاتیە ئەنجامدایین، بەلکو دەوروتەسلیم بوو.
پشتی بزاڤا گەل د سالا 2011 دە ل سووریەیێ دەست پێ کری، گەلێ کورد ب هێڤی بوو ل رۆژئاڤا وەلات ژی مینا باشوورێ وەلات ستاتویەکە فەرمی، خوەدی پارلامانتۆ، حکوومەت و سازیێن فەرمی بێ ئاڤاکرن، ژ بەر کو رۆژئاڤایێ کوردستانێ شەرت و مەرجێن باشوورێ کوردستانێ د سالا 2003 دە ب دەست خستبوون، ب دەست خستن، لێ بەلێ نە ب تەنێ ئەڤ یەک پێکنەهات، بەرەڤاژی هێڤیا گەل هەر تشت بەرەڤاژی بوو، ناڤێ رۆژئاڤا وەلات ژ بۆی “باکور رۆژهلاتێ سووریەیێ” هات گوهەرتن، ئالا هێزێن قاشوو پارێزەرێن کورد و کوردستانێ نە “هەسەدێ” کو پرانیا وان جوانێن کوردن ب نەخشەیا سووریەیێ هات خەملاندن، ت سەمبۆلەکە کورد و کوردستانی ل رۆژئاڤا جیهێ خوە نەگرت، جیهێ کو هێڤی دهات کرن وەکە باشوور ژتەڤ کوردان رە ببە بهەشت بوو دۆژەهەک مەزن، کوردێن وەلاتپارێز هاتن گرتن، رەڤاندن، ئیشکەنجەکرن و کوشتن.
تەڤی ڤێ راستیێ و پێکانینێن خەلەت ژی، لێ ھەموو پارچەیێن کوردستانێ ژ بۆ رۆژئاڤا ھەموو ھێزا خوە رابەرکر. ب تایبەتی حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ ھەر جورە ئالیکاریا ئابۆری، مەعنەوی، دیپلۆماسی و لۆجیستیکی دا رۆژئاڤا، پێشمەرگە شاندن کۆبانیێ و ژ دەست تەرۆریستێن داعشێ رزگار کر، لێ ل شوونا ڤان ئالیکاریان بەرپرسێن پەیەدێ یێن کو رۆژئاڤا برێڤە دبن چ کرن؟ وان ژی مینا بەرپرسێن قەندیلێ د چاپەمەنیێ دە ئێریشی سەر حکوومەتا هەرێما کوردستانێ و شەخسێ بارزانی کرن، بارزانیێ کو هەر تشت کر ژ بۆی کو ئالیکاریا رۆژئاڤا بکە بوو ئارمانجا سەرەکە یا ئێریشێن نەرەوا یێن بەرپرسێن پەیەدێ ئانکو شاخا رۆژئاڤا یا پەکەکێ، ڤان بەرپرسێن سەر ب پەکەکێ ڤە رۆژئاڤا ژ هەر تشتەکی کو تەمسیلا کورد و کوردستانێ دکە بشافت.
ھەموو کوردان ژ بۆ رۆژئاڤا تشتێ ژ دەست وان دھات کر. لێ پەکەکێ رۆژئاڤا ڤەگوھەراند ئیدارەیەکا مینا کۆریا باکور مەرکەزی و توندرەو، ژ بلی پارتیێن سەر ب پەکەکێ ڤە رێ ل بەر تەڤ پارتیێن دن یێن کو دخوەست سیاسەتەکە کوردستانی بمەشینن تەنگ کر، هن چلاکڤان، رۆژنامەڤان و هونەرمەند و سیاسیێن کو ل گۆر ئایدۆلۆژیا سەقەتا پەکەکێ تەڤ نەدگەریان رەڤاندن، هن ژی کوشتن و وەندا کرن، زارۆکێن کوردان یێن کو پێویست بوو د دبستانان دە وانەیێن وەلاتپارێزیێ و کوردایەتیێ فێر ببن رەڤاندن و د بەرژەوەندیا خوە دە چەکدار کرن، رێگری ل پێشمەرگەیێن رۆژ کر کو ڤەگەرن رۆژئاڤا و پارێزڤانیێ ل گەلێ رۆژئاڤا بکن، د مەدیایێ دە دەست ب گەفخوارنا ل همبەر باشوور کر و راگهاندن، گەر شەر د نێڤبەرا پەکەکێ و حکوومەتا باشوور دە دەرکەڤە هەلبەت وێ پشتگیریێ بدن پەکەکێ و وێ بێدەنگ نەمینن، ئالا سووریەیێ ب دەستێ جوانێن کورد بلند کر و هەر ب دەستێ وان جوانان بێحوورمەتی ل ئالا رەنگینا کوردستانێ کرن و شەوتاندن، بارەگەهێن پارتیێن کوردستانی یێن ل گۆر کەڤنەشۆپیا بارزانی سیاسەتێ دکن گرتن، شەوتاندن و بێحوورمەتی ل کادرۆیێن ڤان پارتیان کرن، هەما بێژە ت تشتەکی خەراب نەما کو پەکەکێ/پەیەدێ د بن ناڤێ رێڤەبەریا خوەسەرا باکور رۆژهلاتێ سووریەیێ دە ل دژی کوردێن وەلات پارێز پێک نەئانی، ژ ئەنجاما ڤێ سیاسەتا شاشا پەکەکێ ل رۆژئاڤا چ چێبوو؟
ئەڤ چێبوو: ل رۆژئاڤا رۆژ ب رۆژ نفووسا کوردان کێم بوو. تشتێ کو حافز ئەسەد د سالێن 1960 دە ب کەمبەرا عەرەبی نەکاری بوو بکە، پەکەکێ کر. گەر ئەم ل دانەیێن ئیستاتیستیکی بنێرن، بەریا سالا 2012 نفووسا کوردان ل قامشلۆ 80% بوو، ئیرۆ %40. گرکێ لەکێ ژ %95 کورد بوون، ئیرۆ تەنێ %70 کورد مانە. ل تربەسپییێ %58 بوو، ئیرۆ %35 کوردن، ل عەفرینێ کو رێژا کوردان تێ دە ژ سەدی 95 بوو نها ب تەنێ ژ سەدی 20 مانە، ل گرێ سپی ژی کورد هەما بێژە ب تەمامی هاتنە دەربەدەرکرن، ل سەرێ کانیێ ژی رێژەیا کوردان ژ سەدی 55 داکەتیە کێمتر ژ سەدی 5 هەر وها ب سەدەما سیاسەتا شاشا پەکەکێ ل رۆژئاڤا پێتری 250 هەزار کورد ئاوارەی باشوورێ کوردستانێ بوونە. ئانکو پەکەکێ رەوشەکە وسا خراب ژ کورێن رۆژئاڤا رە چێکریە لو نها مەترسی هەیە کورد ل سەر ئاخا خوە ببن کێمە نەتەوە.
ب کورتی و کورمانجی، پەکەکە گەلێ رۆژئاڤا ژ خوە رە وەکە مەرتال بکا تینە، ل پشت گەل خوە ڤەدشێرە و ئەرکا خوە یا خیانەتا ل کورد و کوردستانێ د بەرژەوەندیا دەولەتێن کۆلۆنیالیست دە پێک تینە، پەکەکێ رۆژئاڤایا کو کوردان ھێڤییێن خوە پێ گرێدا بوون، رۆژئاڤایا کو کوردان 11 ھەزار شەھید و 30 ھەزار بریندار ژ بۆی ئازادکرنا وێ دانە، و ب سەدان گوند و باژار خەراب بوونە و ب سەدان ھەزار کەس ژێ ئاوارە بوونە، نھا کریە پارچەیەک ژ ئاژاندەیا خوە ژ بوو کار و بارێن نەپەنی.
بەلێ، جارەکە دن ئەم دبێژن، ل رۆژئاڤا کوردستانێ ت شۆرەشەکە کوردستانی پێک نەهات، تشتا پێکهاتی دەورووتەسلیما دەستهلاتێ یا د نێڤبەرا پەکەکێ و رەژێما سووریێ بوو ژ بۆی پاراستنا یەکپارچەییا خاکا سووریێ و ژناڤبرنا خەونا کەڤنارا کوردان، ئانکو ئازادیا کوردستانێ، بەرپرسێن پایە بلند یێن پەکەکێ ل رۆژئاڤا کوردستانێ چەندین جاران ب داخویانیێن خوە کو تێ دە دبێژن، “مە یەکپارچەییا ئاخا سووریەیێ پاراست، ئەم دەولەتەکە سەربخوە ناخوازین و دەولەتا کوردی نە د ئەخلاقێ مە دە نە دە مەژیێ مە دە جی ناگرە و هود” ئیسپاتا ڤێ یەکێ کریە کو پەکەکێ نەهشتیە ت شۆرەش ل رۆژئاڤا پێک وەرە، ب تەنێ شانۆیا دەوروتەسلیمێ د نێڤبەرا پەکەکێ و رەژێما سووریەیێ پێکهاتیە.
