مالپەرا نووچەیان یا ب ناڤێ The Cradle د 25 تیرمەھێ دە گۆتارەک بەلاڤ کر و تێ دە سەرۆک بارزانی وەکە بەرپرسێ کۆمکوژیا داعشێ یا ل شنگالێ ئەنجامدای، پێناسەکر. د گۆتارێ دە راستەراست سەرۆک بارزانی ھاتیە ئارمانجکرن و تێ گۆتن کو وی “ژ بۆ ئاڤاکرنا دەولەتەکا ئیسلامی یا سوونی جینۆسایدا ئێزیدیان پلان کریە و ب پراکتیکی ژی ئۆرگانیزە کریە.”
فەرمانا 73یێ یا کوردێن ئێزدی ئەنجاما ئەجیندایا تاری یا دەولەتێن کۆلۆنیالیستێن ھەرێمێ بوو. د سەردەما سەرۆکوەزیراتیا رێبەرێ شیعەیێن رادیکال نووری مالکی دە، دەولەتا ئیراقێ ب ھەزاران لەشکەر و چەکێن خوە د ناڤا چەند دەمژمێران دە ژ مووسلێ دەرخستن. پشتی مووسلێ، ئارێشا ئیراقێ ژ گەلەک ھەرێمێن سوننەیان ڤەکشیا، داعشێ شوونا دەولەت و ئارتێشا ئیراقێ گرت و ژ نشکا ڤە بەرێ چەکێن خوە ژ بەغدایێ بەر ب کوردستانێ ڤە زڤراند. باژارێن کوردستانێ ب تایبەتی کەرکووک، مەخموور و شەنگال ب ڤەکشینا ئارتێشا ئیراقێ ژ ئالییێ داعشێ ڤە ھاتن دۆرپێچکرن.
پێڤاژۆیا کو د 4 تەباخێ دە ل شەنگالێ دەست پێ کری، قەتلکرنا ب ھەزاران کوردێن ئێزدی و رەڤاندنا ژن و مێران و کۆچبەرکرنا ب ھەزاران ژ وان، ب ڤێ پراکتیکا حکوومەتا شیعەیا ئیراقێ پێک ھات.
گەلێ کوردستانێ و ب تایبەتی کوردێن ئێزدی ل ھەمبەر داعشێ ب تەنێ ما. حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ ب دەرفەتێن خوە شەرێ داعشێ کر. زێدەتری 2000 پێشمەرگە شەھید بوون و 12 ھەزار پێشمەرگە ژی بریندار بوون. د وارێ ئابۆری دە زیانێن مەزن ل کوردستانێ کەتن.
د ئێکەمین سالڤەگەرا کۆمکوژیا شەنگالێ دە ب فەرمانداریا سەرۆک بارزانی “ئۆپەراسیۆنا رزگارکرنا شەنگالێ” ھات پلانکرن. دگەل کو راستیێن دیرۆکی ئەوقاس زەلالن، مالپەرا The Cradle ھەول دا د دەهەمین سالڤەگەرا دەهەمین کۆمکوژیا شەنگالێ دە تێگیھانەکی د رایا گشتی دە پێک بینە، لێ پشت ڤێ ئۆپەراسیۆنێ ھندەک ھێزێن دن ھەنە.
قەلەمشوورا ئۆپەراسیۆنا تێگەھێ یا شەرمینا ناروانی کییە؟
ئەدیتۆرا مالپەرا ب ناڤێ The Cradle ژنا ب ناڤێ شەرمینا ناروانی یە. کەسەکە کو ب ئەسلا خوە لوبنانییە و ھەموەلاتیێ کانادایە ل دەولەتێن یەکبوویی یێن ئامەریکایێ خوەندیە و نھا ل لوبنانێ دمینە. ل پشت ناروانی کو وەک پسپۆرێ رۆژھلاتا ناڤین تەڤلی ھندەک دەزگەھێن راگھاندنێ بوویە، ھێزێن کو د وارێ ئابۆری و سیاسی دە پشتگریا وێ دکن ھەنە.
ناروانی لگەل کەسەکی ب ناڤێ ئلیاس شەمس کو ب ئەسلێ خوە ژ ئیرانێیە زەوجییە. ئەڤ ھەڤژینە ژ سالا 1998 و ڤر ڤە د وارێ مخابراتێ دە خەباتێن چالاک دکن. د سالا 2000 دە، وان مالپەرەک ب ھێزەکا مەزن یا دارایی یا ب ناڤێ Telezoo دامەزراند، و حیسەیێن وان د دەمەک کن دە نرخەک مەزن ب دەست خستن. ئلیاس شەمس د ڤێ سەردەمێ دە ب ناڤێ “ئیمپەراتۆریا مەزن یا ئیرانێ” ھندەک لێکۆلین د کرن.
شەرمینا ناروان،NIAC و لۆبیا ئیرانێ
پشتی سالێن 2000، ئەو ھەڤژین ب ھەڤ رە کەتن قادا سیاسی و د سالا 2002 دە د ئاڤاکرنا لۆبیا ئیرانێ دە ل ئەمەریکایێ رۆلەکە ئەکتیف گرتن سەر خوە. وان د ناڤا ناڤێن ڤەشارتی یێن The National Iranian American Council (ئەنجوومەنا نەتەوی یا ئیرانیان ل ئامەریکایێ) جھ گرت.
تەڤی کو د دەستپێکێ دە خویا دکە کوNIAC ل سەر ناڤێ دژبەرێن دژی رەژیمێ ل ئیرانێ کار دکە، لێ د دەمەک کورت دە دەرکەت ھۆلێ کو ئەو ژ ئالیێ دەولەتا ئیرانێ ڤە ھاتیە دامەزراندن، و ئامەریکا ژ بەرکو ئەڤ مالپەر پالپشتییا رەژیما ئیرانێ دکە ل دژی NIAC دۆزە ڤەدکە.
پشترە، مووخالیفێن ئیرانی بەلگە کرن کو NIAC ژ ئالیێ وەزیرێ بەرێ یێ دەرڤە یێ ئیرانێ، جەواد زەریف ڤە ھاتیە تەمویلکرن.
موخالفێن دژی رەژیما ئیرانێ د سالا 2019 دە ل بەر دەرییێ سازییا NIAC چالاکییا پرۆتەستۆیێ لدارخستن و گۆتن کو NIAC “بەشەک ژ رەژیما ھۆڤ یا ئیرانێ یە.” دیسا د سالا 2022 دە مووخالیفێن ئیرانی ب پانکارتا ” NIACنە دەنگێ مەیە” خوەنیشاندانەک ل بەرلینێ کرن. ب تایبەتی د دەما سەرھلدانا ژینا ئەمینی دە، NIAC پشتگری نەدا خوەنیشاندانێن ژینا ئەمینی ل ئیرانێ و داخویانیێن ب ناڤێ “بلا دەسمال ژ بۆ رووخاندنا رەژیمێ نەیێ بکارئانین” دا.
بھارا عەرەبی و ڤەگەرا پێنووسا شیعە شەرمینا ناروانی بۆ لوبنانێ
شەرمینا ناروانی کو ھەتا سالا 2014 ل ئەمەریکایێ لگەل لۆبیا ئیرانێ دخەبتی، ب دەستپێکرنا بھارا عەرەبی سەردانێن خوەیێن ل رۆژھلاتا ناڤین، ئیراق و لوبنانێ زێدە کرن. دەمەکێ درێژ ل لوبنانێ ما. ب تایبەتی پشتی سالا 2016 گەلەک ھەڤپەیڤین لگەل شیعەیێن ئیراقێ یێن وەکە مەھدی مووھەندز و سەرکردەیێن حزبوللاھا لوبنانێ کرن.
ناروانی د ڤێ پێڤاژۆیێ دە د ھەڤپەیڤینێن خوە یێن ل گەل تەلەڤیزیۆنێن ئامەریکایێ دە پەیامێن ب سەرناڤێ “ئیران ستێرکا گەشا ھەرێمێ یە، لێ نکارە ستراتەژیا خوە باش راڤە بکە” بەلاڤ دکر. ل سەر مژارێن سەرەکی یێن وەکی: “حووسی کو ئیران پشتگریا وان دکە ھێزا راستەقینا یەمەنێ نە، رەژیما ئەسەد قەتلیعامان ناکە، حزبوللاھ دێ پاشەرۆژا لوبنانێ ب ئاوایەکی ئەرێنی پێش بخە” گەلەک گۆتار نڤیساندن ب ڤی رەنگی دان و بەشداری بەرنامەیێن تەلەفزیۆنی د بوو.
ھندەک گرۆپان د سالا 2021 دە PresTV یا ئالیگرێن ئیرانێ ھاک کرن، دۆسیایێن کو شەرمینا ناروانی ژ رەژیما ئیرانێ پەرە وەرگرتینە، ئەشکەرە کرن. ل گۆری بەلگەیان، ناروانی د یەک گاڤێ دە 240 ھەزار دۆلار وەرگرتینە. ھندەک دەردۆرێن ل ئەمەریکایێ ئیدیعا دکن کو پارەیێ کو ناروانی وەرگرتیە ژ ڤێ زێدەتر بوویە.
نووچەیێن مالپەرا The Cradle د سەردەما سەرھلدانێن ژینا ئەمینی دە
The Cradle د 2 تەباخا 2021 دە دەست ب وەشانێ کر. ناروانی کو دانەناسینا مالپەرێ نڤیساند، ئیدیعا کر کو ئەو دێ ل وەلاتێن رۆژئاڤا ببن دەنگێ وەلاتێن رۆژھلات. لێ ئەڤ مالپەرە ژ رۆژا یەکەم ڤە هەیانی نها پشتەڤانێ ئیرانێ و پرۆژەیا ھەیڤا شیعەیە. The Cradle نووچەیەک بەلاڤ کر تێ دە گۆت دەولەتا ئیرانێ ژ بەر کوشتنا کەچا کورد ژینا ئەمینی نە تاوانبارە.
The Cradle د نووچەیا خوە دە دەولەتا ئیرانێ پاک کر و مرنا ژینا ئەمینی ب نووچەیا “مرنا ژ ئەگەرا نەخوەشیێ” و ب ئیدیعایا کو ئیسرایل ل پشت خوەنیشاندانانە راڤە کر. ئانگۆ ئالیگرییا دەولەتا ئیرانێ کر.
دژمناتیا ل ھەمبەر سەرۆکێن سوننی
خوەدییێ The Cradle شەرمینە ناروانی د گەلەک نووچەیێن خوە دە سەرۆکێن سوننی یان ل رۆژھلاتا ناڤین و تایبەت مەلکێ ئوردونێ حوسەین روورەش دکە.
ناروانی دەولەتێن سوننی یێن ل رۆژھلاتا ناڤین وەکە ناڤەندێن پاشڤەروو کو پێویستە بێن تونەکرن نیشان ددە. دەولەتا ئیسرایل ژی دکە ئارمانج. لێ بەلێ ئیران د نڤیسێن خوە دە ھەر تم وەکە “ستێرکەکا رۆنی” و ھێزا کو دێ رۆژھلاتا ناڤین بگوھەرینە، تێ پێناسەکرن.
سەختەکرنا The Cradle ل سەر جینۆسایدا شەنگالێ ژ بۆ شکاندنا بەرخوەدانا بارزانییان یا ل ھەمبەری هەژمۆنا ئیرانێ یە
د ڤان دەمێن داوی دە، The Cradle نووچەیێن تایبەت یێن ئالیگرێن ئیرانێ چێدکە، ب تایبەتی ل سەر پرۆژەیا ریا بازرگانیێ ل رۆژھلاتا ناڤین. ھەلبەت بەشەکە ڤێ ژی پرۆژەیا رێیا پێشکەتنێ یا د ناڤبەرا ئیراق و ترکیەیێ دەیە. ھەر وھا ل شەنگالێ زەڤیێن گازێ یێن گرینگ ژی ھەنە. ژ بەر ڤێ یەکێ ئیرانێ ژ سالا 2014 ڤە ب توندی خوەست شەنگالێ رادەستی حەشدا شەعبی و پەکەکێ کو وەکە ھێزا خوە یا پارامیلیتەر ب کار تینە، بکە.
ئیرانێ د پرۆژەیا خوە یا ھەیڤا شیعە دە ژ تەھرانێ ھەتا ئیراق، سووریە، یەمەن و فلستینێ ئەڤ ھیلال تەمام کر. یەکانە دەڤەرا کو ئیران نکارە کۆنترۆل بکە ئەو ناڤچەیێن کو ھەتا نھا ل ھەرێما کوردستانێ د بن کۆنترۆلا پەدەکێ دە بوونە. ژ بەر ڤێ سەدەمێ ئێریشێن ئیرانێ یێن ب مووشەکان یێن ل سەر ھەولێرێ، بەرخوەدانا تەڤگەرا بارزانی یا ل ھەمبەری هەژمۆنا ئیرانێ نیشان ددە.
تەڤگەرا بارزانی ناھێلە کورد بکەڤن بن سیبەرا رەژیما ئیرانێ. ژ بۆ شکاندنا ڤێ ئاستەنگیێ ئیران ئێریشەکا پرئالی ل دژی تەڤگەرا بارزانی و حکوومەتا ھەولێرێ دکە.
دەما مرۆڤ ب پەرسپەکتیفا ھەموو ئاگاھیان ل The Cradle بنێرە نڤیسا شەنگال و ئارمانجگرتنا مالپەرێ یا ل سەر سەرۆک بارزانی تێ فێمکرن.
چەند ھێزێن ئالۆزیخواز ھەبوون کو نڤیسا The Cradle وەرگەراندن و ب ئاوایەکی ب لەزووبەز وەشاندن. راگھاندنا پەکەکێ، کو ل رۆژھلاتێ کوردستانێ گۆپالێ ئیرانێ یە ئەڤ نووچە وەکە ئانالیزەکا گرینگ تەرجوومە کر و وەشاند. ھێزەکا دن ژی “ئاژانسا نووچەیێن رۆژھلات” سەرڤیسا وەشانێ یا ب زمانێ ترکی یا ئیرانێ بوو. ھەر دو ژی نووچە وەکی ئانالیزەک گرینگ ژ خاندەکارێن خوە رە راگھاند.
ل پشت ھێزا پارامیلیتەرا پەکەکێ ل باشوورێ کوردستانێ، ب تایبەتی ژی د ناڤا ئێزدیێن شەنگالێ دە خەباتێن وێرانکاری دمەشینن ئەڤ ھێزێن تاری یێن بەرژەوەندیپەرەست ھەنە. مینا کو پالپشتییا ڤی مالپەرێ ب ناڤە The Cradle دکەن. ئەڤ لایانە نە ھەموو ژی دخوازن تاریتیا ل رۆژھلاتا ناڤین بدۆمینن. پەکەکە ژی ب ھەمان ئاوایی دخوازە کوردان و وەلاتێ وان کوردستانێ بخە ناڤا پلانێن تاری یێن کۆلۆنیالیستان.
