رۆژنامەڤان وەدات حوسێین د 13ێ تەباخا 2016 دە ل دھۆکێ ھاتە قەتلکرن. د سەر وێ بوویەرێ رە 8 سال دەرباس بوون. کوشتنا وەدات حسێن بوو بوویەرەک کو ژ ئالیێ پەکەکێ و کەسێن دخوەستن حکوومەتا ھەولێرێ تێک ببن و پەدەکێ وەکە ئانتی-دەمۆکراتیک نیشان بدن ڤە هات ئیستیسمارکرن. ھەر سال تێکلداری بوویەرا وەدات حسێن پەیوەندی لگەل ھندەک سازیێن مافێن مرۆڤان دھاتن کرن و ل سەر گۆرا وی بویەر دھات پرۆتەستۆکرن. ژ بەر کو گەل نکاریبوو بوویەرێ ژ نێز ڤە بشۆپینە، ھەول ھات دایین کو بوویەر وەکە دۆسیایا “رۆژنامەگەرێ ژ بەر رەخنەکرنا حکوومەتێ ھاتیە قەتلکرن” وەرە پێناسەکرن.

مالباتا وەدات حسێن دەما دیتن کو کوشتنا کورێ وان ئیستیسمارە، د تەباخا 2023 دە پەیامەک وەشاند و گۆت، “مە و لاشێ کورێ مە رحەت بھێلن، ئەم قەبوول نەکن کو کوشتنا کورێ مە ببە ئاموورەکی شانۆیەکا سیاسی.”

ل دۆرا ناڤێ وەدات حسێن شەبەکەکە وھا ھات ئاڤاکرن و ئەڤ یەک ڤەگوھەری مژارەکا مافێن مرۆڤان کو مەزناھیا راستەقینا پرسگرێکێ ب گرانی ڤەشارتیە. لێ ئەڤ بوویەر نە ناکۆکیەکا د ناڤبەرا رۆژنامەڤان و حکوومەتێ دە بوو. بوویەر جینایەتەک بوو کو ژ ئالیێ یەکینەیێن ئیستیخباراتا مەتینا یێن پەکەکێ یێن کو ھەری زێدە پرسگرێکا وەدات حسێن ئیستیسمار کرن، پێک ھات

وەدات حسێن کییە؟

وەدات حسێن د سالا 1988 دە ل گەڤەرێ ژ دایک بوویە. مالباتا وی كو ب ئەسلێ خوە ژ دھۆکێ یە، ژ سالێن 1950 ڤە تەڤلی تەڤگەرا رزگارییا كوردستانێ بوو. ل سالا 1961ێ ل په‌ی شۆپا بارزانیێ نه‌مر دكه‌ڤه‌ و ته‌ڤلی شۆرشا ئیلۆنێ دبه‌. د سالا 1975 دە لگەل پەیمانا جەزایرێ، دەما مالباتێن پێشمه‌رگه‌هێن پەدەکێ ژ بەر گەفێن رەژیما سەدام ژ باشوورێ کوردستانێ دەرکەتین، بابێ وەدات ژی کۆچی گەڤەرێ کر. پشتره‌ ل سالا 1976ێ ته‌ڤلی شۆرشا گولانێ دبه‌. و د سالا 1992 دە دەما کو کوردان ل باشوورێ کوردستانێ دەستھلاتەکی خوەسەر ب دەست خستن، ڤەگەریان سەر ئاخا خوە. وەدات ل دھۆکێ مەزن بوویە و خوەندنا خوە ب دوماهی ئانیە. ئەو ژی وەک مالباتا خوە کەسەکی نێزیکی چاند و سیاسەتا پەدەکێ بوو. ئەڤ وەدات کو کەسەکی مسکین و ئارام و بێ زەرەر بوو، ب سینەما، شانۆ، چاند و خەباتێن چاپەمەنیێ رە ئەلاقەدار بوو. سالەکێ بەریا کو بهێت کوشتن، ل سازیەکا چاندی یا حكوومه‌تا هه‌رێمێ دەست ب کار بووبوو و خوەست خوە د کارێ کامیرایێ دە پێشبخە.

وەدات چاوا پەکەکە ناسکر؟

د سالا 2014 دە ژ ئێریشێن چەتەیێن داعشێ یێن ل سەر باشوور و رۆژئاڤایێ کوردستانێ ب باندۆر بوو. د وێ دەمێ دە پەدەکە ب باوەریا خوە یا ب یەکیتیا نەتەوی یا کورد ھشت کو ھەموو تەڤگەرێن کوردستانی ژ دەرفەتێن حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ سوود وەربگرن. ھندەک کادرۆیێن پەکەکێ ژی ل دھۆکێ خەبات دکرن و دگەهشتن خەلکێ باژاری. وەدات د ڤێ ھەیامێ دە لگەل ئەندامێن پەکەکێ یێن کو خەباتێن جوانان دمەشینن ھەڤدیتنان دکە. ناسنامەیا خوە یا پەدەکێ دپارێزە، لێ لگەل ڤێ پێکھاتەیا جوانێن پەکەکێ ژی تێکلدار دبە.

ب تایبەتی کەسەکی  گومانبار ب ناڤێ تاگۆر زەردەشت ژ بۆ خورتکرنا تێکلیێن وەدات و پەکەکێ ھەول ددە. کۆمیتەیا جوانێن پەکەکێ ژ وەدات دخوازە کو ل دھۆکێ لگەل وان تەڤبگەرن و دبێژن، ئەگەر ئەو ھندەک نووچەیان چێبکە، ژ بۆ ھەر نووچەیەکا ب وێنە دێ 15 ھەزار دینارێن ئیراقی (7 دۆلاران) وەرگرە.

وەدات حسێن بێیی ئارمانجێن سیاسی، ب ھەستێن پاک و وەلاتپارێزی و حەزکرنا خوە یا ژ بۆی کامیرایێ تێکلیا خوەیا لگەل ڤان جوانان ددۆمینە.

وەدات حسێن چ جاران نکارە ببە نووچەگھانێ رۆژنیوز. ئەو نە رۆژنامەڤانە ژی. ئەو خۆرتەکی د حالێ خوە دەیە. ب راستی ژی د رۆژێن دەستپێکێ یێن بوویەرێ دە مەدیایا پەکەکێ گۆت کو وەدات حسێن ڤێ داویێ لگەل مە دەست ب خەباتێ کریە. پشتی کو وەدات ھات قەتلکرن، چاپەمەنیا پەکەکێ ئیدیعا کر کو وەدات نووچەگھانێ رۆژنیوزێ یە.

پەکەکێ چما وەدات حسێن قەتل کر؟

پشتی سالا 2014 یەکینەیێن ئیستخباراتا ھەپەگێ و کۆمێن دن یێن د بن ناڤێ پەچەدەکێ دە ل ناڤا سینۆرێ پارێزگەھا دھۆکێ ب ئاوایەکی هەماهەنگ تەڤ دگەرن. کارمەندێن سیاسی گەلێ سڤیل لگەل ئیستیخباراتا ھەپەگێ ددن ناسین و وان دھێلن کو تەڤلی خەباتێن ئیستیخباراتێ ببن.

د نەورۆزا 2015 دە وەدات حسێن ژ ئالیێ خەباتکارێن پەکەکێ ڤە هاتە برن بۆ یەکینەیا ئیستخباراتا پەکەکێ یا مەتینا و ھندەک پێشنیارێن کاری بۆ ھاتن کرن. وەدات حسێن دیار دکە کو ئەو ناخوازە ل دەرڤەیی چاپەمەنیێ بخەبتە.

پشتی دەمەکێ بەشەک ژ چەکدارێن باکورێ کوردستانێ یێن پەکەکێ ل دھۆکێ ژ بەر کریارێن خوەیێن نەقانوونی ب فەرمانا دادگەهێ ھاتن بنچاڤکرن. دیسا هندەک چەکێن کو پەکەکێ دخوەست ل ناڤا باژێری بەلاڤ بکە، ھاتن گرتن. ئیستیخباراتا پەکەکێ ل کەسەکی کو بکاربە بوویەرێ ڤەبێژە دگەرە و د داویێ دە بریار ددە کو کەسێ ئەڤ ئاگاھیە دایە “وەدات حسێن”ە. وەدات حسێن ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە وەک سیخورێ پەدەکێ تێ تاوانبارکرن.

سیناریۆ ئامادەیە: وەدات د سازیا چاندێ یا حكومه‌تا هه‌رێمێ دە دخەبتە. ھەروھا مالباتا وی و ب تایبەتی برایێن وی ئەندامێن پەدەکێ نە. دیسا د نەورۆزێ دە وەدات حسێن چەند جاران چوویە باکورێ کوردستانێ، لێ ل گۆر پەکەکێ جھێ پرسێیە کو پەرەیێ ڤێ گەرێ ژ کو پەیدا کرییە. پەکەکە دبێژە کو وەدات ئاژانێ پەدەکێ یە و ژ بۆی وان ھاتیە شاندن و بریارا کوشتنا وەدات ددە.

بریار عایدی ئیستیخباراتا ھەپەگێ یە. یەکینەیێن ئیستخباراتێ ل زاخۆ و مەتینا بریارا کوشتنا وەدات ددن.

ھندەک چەکدارێن باکورێ کوردستانێ یێن پەکەکێ یێن ل تاخێ مالتایا دھۆکێ بانگ ل وەدات حسێن دکن. وەدات نەھات رەڤاندن، وەدات ل وەساییتا کەسێن کو وی وەک ھەڤالێن خوە ناس دکرن سوار بوو و ل ور ب سیخوریێ ھات تاوانبارکرن، ئیشکەنجە لێ ھات کرن و ھات قەتلکرن.

سەرۆک بارزانی و پەدەکێ موداخەلەیی بوویەرا کوشتنا وەدات حسێن کرن

پشتی قەتلکرنا وەدات حسێن، بەردەڤکێ کۆما پەدەکێ یێ مەجلیسێ محەمەد عەلی یاسین، قەتلکرنا رۆژنامەگەر وەدات حسێن شەرمەزار کر و ئەڤ تشت ئانی زمان: “ئەز ژ مالبات و خزمێن وەدات حسێن رە سەرساخیێ دخوازم. بوویەرێ ئەم خەمگین کرن. ئەڤ بوویەر بوویەرەکا مەترسیدارە. دڤێت تاوانبار دەملدەست بێن گرتن و سزادان.”

د دەما بەردەوامیا سەرساخیێ دە، سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ مەسعوود بارزانی کو وێ دەمێ سەرۆکێ ھەرێمێ بوو، تەلەفۆنی مالباتێ کر و ھەڤخەمیا خوە دیار کر و گۆت کو ئەو دێ شۆپدارێ ڤێ بوویەرێ بن.

چ پرسگرێکێن وەدات حسێن لگەل پەدەکێ نەبوون

چاپەمەنیا پەکەکێ دیار کر کو وەدات حسێن د سالێن داوی دە ژ بەر نووچەیێن ل دژی پەدەکێ ھاتیە قەتلکرن و گەلەک جاران ژ ئالیێ سازیێن ئەولەکاریێ یێن پەدەکێ ڤە ھاتیە تەھدیدکرن. لێبەلێ، رەوشەک وھا  قەت تونە بوو. وەدات حسێن ئەندامێ پەدەکێ بوو. د رۆژنیوزێ دە نووجەیێن سییاسی ئامادە نەدکرن، ب راستی ژی ت نووچەیەکە سیاسی ژ بۆی رۆژنیوزێ ئامادە نەکربوو. ت جاران گەف ل وی نەھاتبوو کرن و بەرێ د سازیەکا پەدەکێ دە وەکە کارمەندەکی ب مووچە دخەبتی.

وەدات حسێن نە ژ بەر کو پەکەکەیی و رۆژنامەڤان بوو، ژ بەر کو ژ مالباتەکا پەدەکەیی بوو ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ھات قەتلکرن.

کەسێن کو گولـلە ل وەدات رەشاندن ئیستیخباراتێن پەکەکێ بوون و ژ بەر کو ئەڤ کەس پشتی بوویەرێ یەکسەر چوون مەتینا، بوویەر نەھات رۆنیکرن. لێ کادرۆیێن دھۆکێ یێن پەکەکێ و کامیران بەرواری کو یەک ژ کەسایەتێن گرینگێن پەکەکێ یە، باش دزانن کو ئەو بوویەر ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ھاتیە کرن.

بوویەرا وەدات حسێن بوو دەرگەھێ سوودوەرگرتنێ بۆ پەکەکێ

مالباتا وەدات حسێن د سالا 2023 دە نامەیەک وەشاندبوو و خوەستبوو کو بوویەر نەیێ ئیستیسمارکرن. لێ ژ ئالیەکێ ڤە مەدیایا پەکەکێ و کەسێن ب ناڤێ ئۆپۆزسیۆنێ ل دھۆکێ تەڤ دگەرن، ئەڤ بوویەرە ژ بۆی خوە کرە چاڤکانیا دەبارێ.

ناڤێن وەک تاگۆر زەردەشت و ئۆمێد بەرۆشکی خوە ل پشت ڤێ بوویەرێ گرتن و ب وەرگرتنا پەرەیان ژ پارتیێن سلێمانیێ ژیانا خوە ئاڤا کرن.

کوشتنا وەدات حسێن یەک ژ دۆسیایێن تاری یێن پەکەکێ یە

خەلکێ دھۆکێ و دەردۆرا وەدات حسێن باش دزانن کو ھێزێن ھەرێما کوردستانێ نە ل پشت وێ کوشتنێ نە. لێ پەکەکە د کوشتنا وەدات حسێن دە ب گرانی ب سەر کەت. وەدات حسێن نە کەسێ یەکەمە کو پەکەکێ کوشتی و پاشێ خوە بێگونەھ نیشان دای. یەکەمین رێڤەبەرێ کو ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ھاتیە قەتلکرن حەقی قەرار بوو. پاشێ، ھەتا ئیرۆ ب دەھان رێڤەبەر و کارمەندێن خوە کوشتن. پەکەکێ د سالا 2002 دە ئەنداما خوە یا تایبەت گولان گارزان (فیلیز یەرلیکایا) خەنقاند و پشترە گۆت کۆنترایێن گرێدایی یەنەکێ ئەڤ بویەر کرییە. و ھەر سال سالیادا گولان گارزان ب بیر تینن. پەکەکێ ئەندامێ کۆمیتەیا ناڤەندی و خەباتکارێ خوەیێ 24 سالی ناسر تۆپال (فاروق بۆزکورت) ب بریارا کۆنسەیا خوە کوشت پشترە ژی گۆت یەنەکێ دخوەست وی برەڤینە شەر دەرکەت و ئەو ھات کوشتن. پشترە پەکەکێ د سالا 2017 دە مرنا ناسر راگھاند.

پر زەلالە ئەو رێخستنا فەرماندار و ئەندامێن خوە بکوژە ڤێجا چاوا وەدات ناکوژە. پەکەکێ رەحم و ویژدان نینە چ د بەرژەوەندیا وێ دە بە دێ وێ ئەنجام دت. وەدات حسێن تەنێ یەک ژ ناڤێن د دۆسیایا کریار نەدیار یا 40 سالی یا پەکەکێ دەیە. ژ بەر ڤێ سەدەمێ کوشتنا وەدات حسێن نە کوشتنا رۆژنامەڤانەکی تەنێ یە ھەمان دەم رێبازا تەرۆریزما پەکەکێ یە.