15 مەھان پشتی جینۆسایدا کو چەتەیێن داعشێ د 3 تەباخا 2014 دە ل دژی کوردێن ئێزدی پێک ئانی، لگەل ئۆپەراسیۆنا رزگارکرنا شەنگالێ، شەنگال ژ چەتەیێن داعشێ ھات پاقژکرن.
ئۆپەراسیۆنا ئازادیا شەنگالێ د سەدسالا 21ێ دە دەستکەفتیا ھەری مەزنا کوردانە
ئۆپەراسیۆنا شەنگالێ دو گرینگی ھەبوون:
یەکەم؛ جارا یەکەم د 74 فەرمانێن کو ل سەر کوردێن ئێزیدی ھاتنە دەرخستن دە، کوردان ل دژی جینۆسایدکاران ھەڤگرییەک مەزن چێکر ئانگۆ ئەو درندەیێن داعشێ ب دەستێ کوردان ھاتن ژناڤ برن.
دویەم؛ ئۆپەراسیۆنا شەنگالێ ژ بۆ ئەفسانەیا داعشێ دەستپێکا داوی بوونێ بوو. دەرخستنا داعشێ ژ شەنگالێ کو ل سەر رێیا 47ئەمینا کو رەقا و مووسلێ ب ھەڤ ڤە گرێ ددە، باندۆرەکا مەزن چێکر و رێ ل بەر ئۆپەراسیۆنا رەقا و مووسلێ ڤەکر.
ئۆپەراسیۆنا ئازادکرنا شەنگالێ یەک ژ سەرکەفتنێن ھەری ستراتەژیک و نەتەوەیی بوو کو کوردان د سەدسالا 21 دە تۆمار کر بوو. ھێزێن کو ئیرۆ دخوازن ڤێ پێنگاڤا گرینگ ساختە بکن و دەستکەفتیێن ئۆپەراسیۆنێ بدزن ھەنە. پەکەکە د ناڤ ڤان ھێزان دە د رێزا یەکەمین دەیە.
پەکەکە ژ بۆ پێشیگرتنا “ئۆپەراسیۆنا رزگارکرنا شەنگالێ” تەڤگەرییا
پەکەکێ ھەم ب رێیا ئەمەریکایێ ھەم ب رێیا دەولەتا ئیراقێ و ھەم ژی ب رێیا ھێزێن ل رۆژئاڤا خوەست پێشی ل ڤێ ئۆپەراسیۆنێ بگرە. ب ت ئاوایی بەشداری ئۆپەراسیۆنا ئازادکرنا شەنگالێ نەبوو. دەما کو پەکەکێ دیت کو ئۆپەراسیۆن ب سەرکەت و د چاپەمەنیا جیھانێ دە جھ گرت، د رۆژا داوی یا ئۆپەراسیۆنێ دە، 13 مژدارێ، پشتی بداویبوونا ئۆپەراسیۆنێ، پەکەکێ دانێ نیڤرۆ چەند یەکینەیێن خوە شاندن نێزیکی ناڤەندا باژێری. سەمبۆلێن خوە ل جھێن وەکی سایلۆیا گەنمی، ئۆفیسێن فەرمی و ھتد.. کو ژ ئالیێ پێشمەرگە ڤە ھاتنە رزگارکرن دالقاندن. دخوەست د مەدیایێ دە ئاماژەیەکێ چێبکە کو وان ب خوە ئۆپەراسیۆن پێک ئانیە.
لێ بەلێ ھێزێن پەکەکێ یێن کو ژ رۆژئاڤا دەرباسی چیایێ شەنگالێ بوویی، ژ بۆ تێکبرنا ھەولدانێن ھەڤپار یێن حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ و ھێزێن پێشمەرگەیێن ل سەر شەنگالێ تەڤگەریان. گەر پەکەکێ رێگری ل ئۆپەراسیۆنا شەنگالێ نەکربا ئۆپەراسیۆن دا د دەستپێکا مەھا نیسانێ دە هێتە کرن.
پەکەکێ ھەول ددا ئۆپەراسیۆنێ لگەل ھێزێن شیعەیێن ئیراقێ ئەنجام بدە، نە لگەل ھێزێن کوردی. ب ڤی ئاوایی خوەست کو بەشداری ئۆپەراسیۆنا مووسلێ ببە و ب ڤی ئاوایی بنیاتەکێ ژ بۆ خوە ئامادە بکە کو ب فەرمی ژ ئالیێ ئیراقێ ڤە بهێتە قەبوولکرن و ببە بەشەک ژ حەشدا شەعبی. ھێزێن ئیراقی و سەرۆکوەزیرێ ئیراقێ یێ وێ دەمێ حەیدەر عەبادی نەخوەست ھێزێن پێشمەرگە ئۆپەراسیۆنێ ئەنجام بدن و لگەل پەکەکێ پلان چێدکرن.
سەبری ئۆک و رزا ئالتون ژ بۆ شەنگالێ ل بەغدایێ لگەل شیعەیان ل ھەڤ کرن
د ھاڤینا 2015 رێڤەبەرێن پەکەکێ رزا ئالتون و سەبری ئۆک ل بەغدایێ لگەل عەبادی ھەڤدیتن کرن و ئۆپەراسیۆنا شەنگال ژی د ناڤ دە گەلەک لھەڤکرن ئیمزە کرن. ل گۆری ڤێ یەکێ، شەنگال دێ ژ حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ هێتە ڤەقەتاندن و پەکەکە ژی وەکە بەشەک ژ ھێزێن لەشکەری و سیاسی یێن گرێدایی ئیراقێ ل شەنگالێ ب جیهـ ببە. ئیرۆ ھەموو کریارێن پەکەکێ یێن وەکە ڤەقەتاندنا شەنگالێ ژ کوردستانێ و ئاڤاکرنا ھێزەکا حەشدا شەعبی یا ب ناڤێ یەبەشێ، بریارێن رێڤەبەرێن پەکەکێ یێن د پەیمانێن خوە یێن لگەل رەژیما شیعە یا بەغدایێ یا د بن گارانتۆریا ئیرانێ دە پێک ئانینە دە مسۆگەر کر بوون.
د 10 مژدارێ دە، پشتی کو ھێزێن پێشمەرگە ھەری داوی گۆتبوون پەکەکێ “ھوون رازی نەبن ژی ئەم دێ دەست ب ئۆپەراسیۆنا رزگارکرنا شەنگالێ کن، ئەم دێ ئۆپەراسیۆنێ ئەنجام بدن”، مەدیایا پەکەکێ گۆت، “پەدەکە مە ئاستەنگ دکە.” دا کو پەیمانێن خوە د ناڤ گەل دە ڤەشێرە. نووچەیێن وەکە “پەدەکە دەستوورێ نادە ئۆپەراسیۆنێ بکین” چێکرن.
لێ ھێزێن پەکەکێ بەشداری ئۆپەراسیۆنێ نەبوونە و تەنێ ب دالقاندنا وێنەیان ل جھێن کو ژ ئالیێ پێشمەرگە ڤە ھاتنە رزگارکرن، ب فەرسەند تەڤگەریان. ھەروھا ھێزێن پێشمەرگە ژی د ناڤ خەفکێن داعشێ دە ژیانا خوە ژ دەست دان، پەکەکێ ژی تەنێ ژ بۆ دالقاندنا سەمبۆلێن خوە یەکینە شاندن ناڤا باژاری.
ژ وێ دەمێ و ڤر ڤە، ئەڤ 9 سالن، پەکەکە ب ئیستسمارکرنا ئێزدیان پۆلیتیکایا ڤەقەتاندنا شەنگالێ ژ کوردستانێ دمەشینە.
سەرۆک بارزانی ب خوە ئۆپەراسیۆنا ئازادیا شەنگالێ مەشاند و تەنێ ھێزێن پێشمەرگە بەشدار بوون
سەرۆک بارزانی ب خوە کۆۆردیناسیۆنا ئۆپەراسیۆنێ کر. سەرۆک بارزانی پشتی ئۆپەراسیۆنێ ل چیایێ شنگالێ ژ بۆی چاپەمەنیا جیھانێ ئاخڤی و ئاماژە ب وێ ئۆپەراسیۆنێ کر و سەرکەفتن دیاری ژنێن ئێزیدی کر و گۆت: “ئازادکرنا شنگالێ ژ دەستێ تەرۆریستێن داعشێ ب دەستێ پێشمەرگەیێن مە یێن قەھرەمان د وارێ سییاسی و لەشکەری دە سەرکەفتنەکە دیرۆکییە ژ بۆ گەلێ کوردستانێ. ئەڤ سەرکەفتن ژ ھەموو ئالیان رە نیشان ددە کو ئەو رۆژێن کو داگیرکەر و مێتنگەران ھەول ددان گەلێ کوردستانێ تەپەسەر بکن، ئێدی ل پشت مە مان. گەلێ کوردستانێ نھا ب سەرێ خوە پاراستنا خوە دکە، دژمنی تێک دبە و نرخێن ھەموو مرۆڤاتیێ دپارێزە.”
ئۆپەراسیۆنا شەنگالێ ئۆپەراسیۆنەک بوو کو ھەموو جیھانێ ژ نێز ڤە د شۆپاند. پشتی ئۆپەراسیۆنێ سەرۆکوەزیرێ ئیراقێ عەبادی تەلەفۆنا بارزانی کر و ب خوە سپاسیا سەرۆک بارزانی کر. ژ چار ئالیێن جیھانێ پەیامێن پیرۆزباھیێ ژ بۆ سەرۆک بارزانی ھاتن.
ل ئالیێ دن پەکەکە ئەڤە 9 سالن ئێش و ئازارێن کوردێن ئێزدی ئیستیسمار دکە و ب بەرووڤاژیکرنا راستیێن دیرۆکی ھەول ددە بەرژەوەندیێن خوە یێن کو ل شەنگالێ ب دەست خستینە بپارێزە. پەکەکە ب سییاسەتا ئێزدی ژ ناسنامەیا کوردایەتی دورخستنێ جینۆسایدا سپی ل سەر شەنگالێ دمەشینە.
