سمكۆ عه‌بدولعه‌زیز

د بیرەوەرییا سەدسالی یا شەهیدبوونا شێخ سەعید دا، ئۆجالان نامەیەکێ ژ بۆی کۆنفەرانسا 100 سالی یا سەرهلدانا شێخ سەعید دشینیت، دەما مرۆڤ ب ئاوایەکی سادە ل وێ نامەیێ دنێریت، دیار دبت نامە یا پڕە ژ دلسۆزییا بۆ سەمبۆلێن دیرۆکی یێن گەلێ کورد، لێ دەما مرۆڤ ب هشیاری و ل سەر خوە ل هەمان نامەیێ دنێریت دێ ب لەز تێگەهت کو ئەڤ نامە یا پڕە ژ دوفاقییا هزری، ژ بەر کو جارەکا دی هەول دایە بیردانکا نەتەوی سەروبن بکەت و ناڤەرۆکا وێ ڤالا بکت و بکت سۆتەمەنییەک ژ بۆی درێژکرنا پرۆژەیا خوە یا نەبوونا ئاخەک جێگیر کو کوردان شیانێن راوەستانێ ل سەر هەبن.

هەر ژ دەما ئۆجالان ژ هزرا مارکسی نەتەوی دەرباسی هزرا جڤاکا دەمۆکراسی بووی، هەموو هەولدان کرینە کو بیرەوەریێن سەمبۆلێن نەتەوی یێن کوردان هلوەشینە و سەر ژ نوی ئاڤا بکە و بکار بینە ژ بۆی پرۆژەیەکێ تەیسۆک یێ بێ رامان و بێ بنەما.

شیخ سەعیدێ پیران جانێ خوە ژ بۆی بەرەڤانیکرن ژ شووناسا نەتەوا کورد پێشکێشکر و ئایینێ خوە ل دژی مەکینەیا تورکسالاریێ بکار ئانی، لێ د نامەیا ئۆجالان یا ژ بۆی کۆنفەرانسا 100 سالی یا سەرهلدانا شیخ سەعید هنارتی، ئۆجالان هەول دایە شۆرەشا شیخ سەعید و هشا شیخ سەعید بکت بنەمایا سەرەکی یا ژ بۆی گوهەرینا شۆرەشەکا نەتەوەیەک بێ دەولەت

ئه‌رێ ما ناكۆكیه‌ك ژ ڤێ مه‌زنتر هه‌یه‌ ؟

ئەرێ ئۆجالان چەوا دکاریت رێبەرێ راپەرینەکا عەشیرەتگەری و ئایینی بگوهریت بۆ تیۆریدانەرەکێ دەمۆکراسییا لیبرالی یا پشت نەتەویبوونێ؟ ئەڤ یاریا ئۆجالان دکت یاریەکا گەلەک مەترسیدارە کو دبێژن ڤێە یاریێ بیردانکا قودیککری یا کو فەیلەسۆفێ ب ناڤ و دەنگ “بۆل ریکورد” دەربرین ژێ کری.

بیردانکا قودیککری ئەو بیردانکە یا کو وەکو بیرەوەری سەرەدەری لگەل ناهێت کرن، وەک ئەمانەتێ مللەتەکێ ژ بۆی پاراستنا خاک و زمان و تەکۆشینا وی مللەتی، بەلکو وەک ئامرازەکێ سیاسی ژ بۆی هەر دەما پێدڤی دهێتە بکارئانین دا کو خوە بکت بەدیلێ لێڤەگەرێ روحی.

 یا کو ئیرۆ ئۆجالان د دەرحەق شێخ سەعید دا دکەت بەری نها هەمان رەفتار لگەل سەلاحەدین ئەیووبی و سمکۆیێ شکاک ژی کریە.

پەکەکە و ئۆجالان گەلەک ب شەهرەزایی ل دەما پیدڤی، دهێن وان مرۆڤێن تەکۆشین ژ بۆی وەلاتێ خوە کرین داکو شووناسا نەتەوا خوە بپارێزن و جانێ خوە د ڤێ رێکێ دا ژ دەست داین، بکار دئینن و درۆشمێن خوە یێن ڤالا و بێ رامان یێن وەکە “ئیکۆلۆجێن جڤاکی، کۆنفیدارلیەتا دەمۆکراسی و هتد” ددەن پال وان، د دەمەکێ دە کو وان جانگۆرییان نە ژ دویر و نەژی ژ نێزیک چ پەیوەندیەک ب ڤان درۆشمێن ڤالا ڤە نینە. ڤان ئیدیەمان کو ئۆجالان ژ فەیلەسۆفێ ئەمریکی “موورای بۆکچین” دزینە هیچ پەیوەندیەک ب کوردان و ئەردنیگارییا وان ڤە نینە.

فەلسەفەیا راستەقینە ئەو فەلسەفەیە یا کو ریزێ ل بنەمایێن جێگیر یێن ئەخلاقی دگریت، سوقرات جانێ خوە ژ دەست دا ژی لێ دەست ژ هزرێن خوە بەرنەدا، غاندی گولە هلبژارت لێ خەونا سەرخوەبوونا وەلاتێ خوە نە فرۆشت، لێ گۆتارێن ئۆجالان د رەنگاورەنگن وەکە جاندارێ بناڤێ “حدباء”، ئۆجالان ژ مارکسیەکی رادیکال بەر ب شۆرەشگەرەکی نەتەوی و ژ ور بەر ب سەرکێشێ دەمۆکراسیکرنا گەلان ڤە چوو، ئەڤ گورانکاریێن هزری یێن ئۆجالان هەمو ژ بۆی یەک ئارمانجن کو ئەو ژی ئەڤە وەک رێبەر بمینت.

نەیا گرنگە کا دێ بتە چ، لێ ڤەرێژا هزرا وی گەلەک یا مەترسیدارە و دڤێت ئەم وەک کورد د ڤێ دەربارێ دا گەلەک هشیار بین، ژ بەر کو ئەو یێ هەموو هەولان ددەت کو مللەتێ کورد دەست ژ بەرگرییا نەتەوی بەردەت و بێ ئۆمێد ببن و وان بەر ب بەرەلاییێ ڤە ببت، ئەو فەلسەفەیا بێی بەرگری و بێی دیرۆک و بێی سنۆر چ شیوەیێن خوە نابت، ناڤەرۆکا فەلسەفێ گرێدایی خاک و شووناس و سەروەریێیە. واتە دەما ئەو سێ بنەما د فەلسەفا کوردی دا نەبن ئانکو ئەو فەلسەفە چ خزمەتێ ناگەهینت گەلەکێ بن دەست.

شێخ سەعید وەریسێ سێدارەدانێ ژ بۆی یۆتۆبیایەکا بێی سنۆر نەهلبژارتبوو، ئەو وەریس هلبژارت وەکە بەرسڤەک ژ بۆی تورکسالاریێ داکو دژمنی ناچار بکت دانپیدانێ ب هەبوونا گەلێ کورد بکت. بەلێ، ئۆجالان د نامەیا خوە دا هەولدایە ئارمانجا هلبژارتنا وەریسێ سیدارەدانێ ژ لایێ شێخ سەعید ڤە بگوهریت و بکت بەلگەیەک کو شێخ سەعید سێدارەدان هلبژارت ژ بۆی دەمۆکراسیکرنا گەلان، ئەڤە ب خوە مەزنترین خاپاندنە ئۆجالان ئەنجام ددت دەرحەق ڤی جانگۆریێ مەزن یێ گەلێ کورد. یاکو ئۆجالان نها بانگەشەیێ بۆ دکە ئەم دکارین ب کوشتنا نەرم یا جڤاکی بناڤب بکین.

پرۆژەیێ ب ناڤێ “جڤاکا دەمۆرکاتی” پرۆژەیەکە کو ئەم چ مافێن نەتەوی یێن کوردان تێ دە نابینین، ب تنێ یا کو د ڤی پرۆژەی دا دهێتە دیتن پارچە پارچەکرنا ئارمانجا گەلێ کوردە ژ بۆی سەرخوەبوونێ.

هەر پرۆژەیکێ کو دەولەت و سنۆر و سەروەری و ئەردنیگارییا کوردان ئەساس نەگریت، ژ بلی درۆشمێن ڤالا تشتەک دی نینە، پرۆژەیێ ئۆجالان چ جاران رێگریێ ل داگیرکەرێن کوردستانێ ناکت کو کوردستانێ ب تانک و تۆپ و فرۆکەیێن خوە ئارمانج نەکن، یانژی زیندانێن ترکیێ ڤالا بکەت ژ کەسێن شۆرەشگێر.

ب جێبەجێکرنا پرۆژەیێ ئۆجالان ل باکورێ کوردستانێ دێ بەرخوەدان هێت گوهارتن بۆ شانۆگەریەکا ب دەستێ تورکان دهێت نمایشکرن.

 گەر ب کویارتی خواندنەکێ ژ بۆی پرۆژەیێ ئۆجالان بکین، دێ گهینە وێ ئارمانجێ کو ئۆجالان دخوازیت گەلێ کورد ل باکورێ کوردستانێ بۆ گەلەکێ ئاسێبوویی د ناڤچەیەکا خولەمێشی دا بگوهریت. د ناڤچەیێن خولەمێشی دا مرۆڤان ماف نینە بریارا چارەنڤیسا خوە وەک نەتەوەیەکا سرووشتی بدت، ماف نینە ئاگرێ سەرخوەبونێ د مەژیکێ خوە دا هلکری بهێلت.

دەما دیرۆک ب چەند پەیڤێن بێ رامان دهێت کورتکرن، وی دەمی ئەو خوینا جانگۆرییان دبیتە جوانکاریەک ژ بۆ نفێسینێن دانوستاندنێ نە ژ بۆ پەیمانا ئازادییێ.

راستییا فەلسەفی ئەوە کو، مللەتەکێ بێ بیردانکا راستەقینە دبیتە مللەتێ بێ بەرگری.

ئەگەر ئۆجالان وەسا هزر بکت کو ب هنارتنا کورتەنامەیەکێ بۆ کۆنفەرانسا 100 سالی یا سەرهلدانا شێخ سەعید دێ کاریت خوینا شێخ سەعید ژ بۆی ئالاڤەکێ نڤیسینا جڤاکەکێ دەمۆکراتیک ی٦ێ بێ شووناس گوهریت، وی دەمی ئەو ژ بیر دکت کو بیردانکا جڤاکا کوردی و خوینا هاتییە رشتن گەلەک ژ گۆتارێن وی مەزنتر و گرانترە.

دیرۆک ب تنێ د زیندانان دا ناهێتە نڤێسین، بەلکو ل چیا و مەیدانان و ل بەر وەریسێن سێدارەدانێ دهێتە نڤێسین. دەما ماسکەیا خوەدانێن گۆتنێن تەیسۆک دکەڤیت ئەردی، راستی ب زەلالی ئاشکەرا دبیت. راستییا زەلال ژی ئەڤەیە کو بێی سنۆر چ کەرامەت نینە، چ ئازادییەک بێی دەولەت و سەرخوەبوون نینە، هیچ بیردانکەک ل سەر مێزێن دانوستاندنێ ناهێتە فرۆشتن.