بووبێ ئەسەر
تێ گۆتن کو د زەمانێ بەرێ دە ل گوندەکی کەسەکی وەھا ھەبوویە کو وی ب خەرابیێن خوە، ب تەعدا و زلمداریا خوە. گوندیێن گوندێ خوە ھەمی عاجز کربوون. ب تەڤگەر، رابوون و روونشتاندنا خوە وی زلمەکە مەزن ل گوندیان کربوو. لۆما گوندی ل رێیا چارەسەریەکێ دگەریان کو ژ وی خەلاس ببن.
کین و نەفرەتا وی کەتبوو دلێ ھەمی روونشتڤانێن گوندی. ئەڤ نە بەس بوو، گەلەک گوندیێن دەر و دۆرێ ژی ژ بەر کریار و بوویەرێن وی عاجز بوو بوون.
ژ بەر کو یێ گوندی دزیا گوندیێن خوە دکر. فەسادی دکر کو گوندیان ڤێکرا بەردت. ھەما بێژن ھەر رۆژ ژ روویێ وی دە ل گوند شەر و پەڤچوون ھەبوو. گوندی ل بەندێ بوون کو رۆژەکێ ئەو بمرە دا کو ژ وی خەلاس ببن.
ولحاسل، ئەو رۆژ دهێت. ئانگۆ گوندیێ مە یێ زلمکار دکەڤە سەکەراتا مرنێ. ئێدی ئەو ژی و مالباتا وی ژی دزانن کو ئێدی خەلاسیا وی نەمایە. لۆما مێرک ژ کورێ خوە رە دبێژە:
-کورێ من ئەز ل بەر مرنێ مە، ھەرە گازی مەلا و ھەمی گوندیان بکە و بێژە: “بابێ من ل بەر مرنێ یە. ئەو دخوازە بەری مرنا خوە وەسیەتەکێ ل وە بکە”.
ھەر وەھا ھەمی گوندی و مەلا تێنە مالا وی. ل بەر نڤینێن گوندیێ زلمدار کو د سەکەراتا مرنێ دەیە، روودنن و ل بەندێ نە کا ئەو دێ چ بێژیتە وان. گوندیێ زلمدار، دەڤێ خوە ڤەدکە و دبێژە:
-گوندینۆ!!! من د ژیانا خوە دە گەلەک تەعدا و ئێشکەنجە دایە وە هەموویان. من دزیا مالێن وە هەموویان کریە. چ فەسادی و خرابی ھەبوو من خستبوو ناڤا گوندیان. سەدەما شەرێ ناڤا خۆرتێن گوندیان ئەز ب خوە بووم. ڤایە ھوون دبینن ئەز ل بەر مرنێ مە. ئەز دخوازم وەسیەتا خوە ل وە بکم. ڤایە مەلا ژی حازرە. دەما کو ئەز مرم، من رویس بکن، ب دارەکێ ڤە ب دارڤە بکن و بلا ھەمی گوندی ب داران ب جانێ من بکەڤن. وێ دەمێ ھەما ب مریتی ژی بە ھوونێ تۆلا خوە ژ من ھلینن. ئەز ناخوازم ب زلم و زۆرداریا کو من ل وە کرییە ھەرم حوزورا خوەدێ. دبە کو ئەو لێدانا ھوون ل من ددن، پیچەک گونەھێن من سڤک بکە.
کێفا گوندیا ژی ژ ڤێ گۆتنا وی رە تێ و ل بەندا رۆژا مرنا وی نە. دەما کو ئەو دمرە مەلا و گوندی تێنە سەر جەنازەیێ وی و مەلا دبێژە:
-گوندینۆ، وەکە ھوون دزانن، بەری کو ئەو بمرە وەسیەتەک ل مە کربوو. دڤێت ئەم ژی وێ وەسیەتا وی ب جھ بکن.
گوندیێ مری رویس دکن ل بنیا گوند ب دارەکێ ڤە دارڤە دکن. مەلا ئەمر ددە کو دڤێت ھەر گوندیەک چەند داران ل وی مەیتی بخن. گوندیێن گەلەکی زۆر و زەحمەت ژ بەر دەست وی کشاندبوون. دکەڤن دۆرێ و ب داران ل وی مەیتێ ب دارێ ڤە دارڤەکری، ددن.
تام د دەما وێ لێدانێ دە دو لەشکەر ژی بەرب گوند تێن و دبینن کو گوندیان کەسەکی تازی ب دارێ ڤە دارڤەکرنە و ب داران لێ ددن.
لەشکەر خەبەرێ ددە قەرەقۆلێ، جێشەکا لەشکەری تێن ھەمی گوندیان ژ بەر تاوانا کەسەک تازی کرنە، دارڤەکرن و ب داران لێ ددن، دگرە و ھەمیان دخە زیندانێ.
وێ دەمێ ھەشێ مەلا تێ سەری و ژ گوندیان رە دبێژە:
-گوندینۆ، ڤی نەجامێری د ساخیا خوە دە چ رحەتی نەدا مە. لێ د مرنا خوە دە ژی وی کارێ خوە کر و نھا ئەم ھەمی ژ بەر وێ وەسیەتا وی ل ڤر گرتی نە. نە د ساخیا وی دە و نە ژی د مرنا وی دە مە چ رحەتی و خوەشی ژێ نەدیت.
پەکەکە ژی ژ رۆژا رۆژ دە ب شەرێ خوە یێ چەکداری مالک ل کوردان خەراب کر. ل سەر ناڤێ کو دێ وان ئازاد بکە، تالان و وێرانتر کر. کوردان مال، ملک، پەرە و زارۆکێن خوە وەندا کرن. گەلەک مرۆڤێن ھێژا بێ قیمەت کرن. کەسێن کو د جڤاتێ دە جھێ وان نەمابوو، کرن بەرپرسێ کوردان. ب سایا وان یێن بێ شەخسیەت، گەلەک خەرابی ئانین سەرێ کوردان.
گوند خەراب کرن، ب ھەزاران گوند وێران بوون. ب ملیۆنان کورد رەڤیان باژارێن ترکان دا کو نەمرن. پێشیا سیاسەتا سڤیل گرتن کو سیاسەتەکا راست ل باکورێ کوردستانێ ب ھێز نەبە. ب ڤێ ژی نەسەکنی. پێشمەرگەیێن قەھرەمان کوشتن، شەرێ مالا بارزان یێن کو زێدەیی سەد سالان ژ بۆنا ئازادیا کوردستانێ شەر دکن، کرن. رۆژئاڤایێ کوردستانێ تێک برن. ب قاسی کاریبوون رۆژھلات ژی ژ بەر کریار و بوویەرێن وان زەرارێن مەزن دیتن.
عۆرف و عادەتێن کوردان نەھشتن. زمانێ کوردی تێک برن. گەلەک مرۆڤێن ھێژا یێن کو ژ ئازادیا کوردستانێ باوەر بوون، د ناڤا پەکەکێ دە ھەمی ھاتن کوشتن. یێن ساخ ژی مان بێشەخسیەتکرن و گەلەک تشتێن دن. ب گۆتنەکە دن پەکەکە ژی وەکە یێ گوندێ چ تشتێن خەراب ھەبوو ئانیبوو سەرێ کوردێن ھەرچار پەرچان.
د تالیا تەسلیمبوونا خوە دە ژی و چەکدانینا خوە ژی ل وێ شکەفتا جھێ سەری ھلدان، بەرخوەدان و جھێ پاراستنا کوردان بوو، چەکێن خوەیێن تەسلیمبوونێ دانین و خوەستن ژ کوردان رە بێژن: “ڤر مابوو مە ئەو ژی ب چەکدانینا خوە یا تەسلیمبوونێ بێ روومەت کر.”
ل گۆر باوەریا من ئەڤ ژی پلانەکا دەولەتێ و پەکەکێ ب خوە بوو کو وێ شکەفتێ ب سایا چەکدانینا پەکەکێ بێ روومەت بکن و کرن. کەس بەحسا ڤێ ناکە.
وان دکاریبوون ل جھەکی دن ژی چەکێن خوە تەسلیم بکن. لێ چما ل شکەفتا کو د سالا 1806ێ دە ستار و جھێ بەرخوەدانا میرێ کۆر بوو.
ئەڤ ژی خالەک ژ خالێن پەکەکەیا تالی و بێ روومەتێ بوو کو چەکێن خوە ل شکەفتا جەسەنایێ دانین. ئەڤ شکەفت ل ناحیا سورداشا گرێدایێ باژارێ سلێمانیێ یە. ور وەکە جھێ سەمبۆلا خوەپاراستنا بەرزەنجیێ کو ژ بەر بۆمبەبارانێن ئنگلیزان د سالا 1923یێ دە رەڤیا بوو و خوە ل ور ب جھ کربوو. ھەر وەھا ل ور رۆژنامەیەکا کوردی کو بناڤێ “بانگا حەق” ھاتبوو وەشاندن. لۆما چەکدانینا پەکەکێ ل ڤر ل گۆر من بێروومەتکرنا ور و یا کوردێن ب روومەتە.
ژ بەر کو ھەتا نھا ور د نەزارا کوردان دە جھەکی پیرۆزە. ب ڤێ حەملا خوە یا داوی خوەستن ور ژی بێ قیمەت بکن. دڤێت کورد ل سەر ڤێ بفکرن…
