ئەڤ 11 سال د سەر قڕکرنا ئێزدیان ل شەنگالێ رە دەرباس بوون، کو د شەڤا 3ێ تەباخێ دە دەست پێ کر بوو. ژ وێ دەمێ ڤە، هین ژی ئێزدییان نەکارینە ڤەگەرن شەنگالێ. پرسگرێکا شەنگالێ نە تەنێ ب داعشێ رە بوو. شەنگال بوو قوربانێ پرۆژەیا هیلالا شیعی یا ئیرانێ و پلانا وێ یا پارچەکرنا رۆژئاڤا و باشوورێ کوردستانێ. ژ بۆ کو ئەڤ ئەنیا دژی-کوردستانێ سەر بکە ڤە، پێویست بوو کو حکوومەتا هەرێما کوردستانێ و هێزێن پێشمەرگە نەمینن د شەنگالێ دە و شەنگال ژ کوردستانێ وەرە ڤەقەتاندن.
ئەنیا دژی-کورد، ب تایبەتی ل ئیران و ئیراقێ، پلان چێکرن دا کو پرۆژەیێن خوە ب تەڤلێکرنا هن تەڤگەرێن کوردی پێک بینن. ئەڤ پلان د 3ێ تەباخێ دە دەست پێ نەکر.
پشتی کو داعش گهیشت نێزیکی بەغدایێ، وەکی بەشەک ژ ڤێ پلانا هەرێمی، ژ نشکا ڤە پاشڤە زڤرین و چوونا بەر ب بەغدایێ بەتال کر و دەست ب ئێریشا هەرێما کوردستانێ کر. یەک ژ هەدەفێن یەکەمێن ڤێ ئێریشێ شەنگال بوو. هەموو دەڤەرێن کوردی یێن د ناڤبەرا ئیراق و هەرێما کوردستانێ دە ناکۆک، وەک شەنگال، مەخموور، کەرکووک و خانەقین، راستی ئێریشێن داعشێ هاتن.
ڤان ئێریشان دەرفەت ژ بۆ ئارتێشا ئسراقێ، حەشدا شەعبی و پاسدارێن شۆرەشا ئیرانێ ئافراندن کو داگیرکرنا خوە یا ڤان دەڤەران رەوا بکن. یەک ژ شێوەیێن رەواکرنێ بجهکرنا هێزێن لەشکەری یێن گرێدایی په‌كه‌كێ بۆ ده‌ڤه‌رێ بوو. ئارمانجا ڤێ نێزیکاتیێ دوورخستنا نەرازیبوونا رایا گشتی بوو ب ئیدیعایا “ئەڤه هێزێن کوردی نە”. په‌كه‌كه وەک هێزەک کوردی کەت ده‌ڤه‌رێ و پشتره هەول دا کو ڤان دەڤەران ژ هەرێما کوردستانێ ڤەقەتینە. رێبەرێن په‌كه‌كێ، ب سەرۆکاتیا هەڤسەرۆکا كه‌جه‌كێ بەسێ هۆزات، دەست ب پارێزڤانیا بەرفرەها تەڤلیکرنا شەنگال بۆ سەر ئیراقێ کرن.
ئالیێ هەری گرینگێ ڤێ “سیاسەتا دۆرپێچکرنا هەرێما کوردستانێ” کو ژ شەنگالێ دەرکەت هۆلێ، ب رێیا مەدیایێ هاتە مەشاندن. په‌كه‌كێ دخوەست هەرێما کوردستانێ وەک بەرپرسیارێ هەموو ئێش و ئازارێن ل شەنگالێ، کو ب فەرمی د بن پاراستنا ئارتێشا ئیراقێ دە بوو، نیشان بدن. ئەندامێن په‌كه‌كێ یێن وەک بەرفین هیزل هن وێنە مانیپولە کرن دا کو وێ هەستێ ب ئافرینن کو پێشمەرگە ژ شەنگال رەڤیانە. لێبەلێ، ئەڤ نە وسا بوو. ب تەڤاهی، هێزێن پێشمەرگە د شەرێ ل دژی داعشێ دە 2 هەزار شەهید و 1000 بریندار دان. ژ ڤان 600 پێشمەرگەیان ژی ژ بۆ ڤەکرنا رێیا شنگالێ شەهید کەتن.
دژمناتیا ل دژی پێشمەرگەیان کو مەدیایا په‌كه‌كێ ژ وێ رۆژێ هەتا نها هەول ددا ب رێیا شنگالێ بچینە، د راستیێ دە دژمناتیا ل دژی کوردان بوو. وان خوەست تۆڤێ نەیارتی د ناڤ کوردان دە بچینن.
راستی ئەڤ بوو: هێزێن پێشمەرگە دخوەستن ئێریشا داعشێ یا ل سەر کوردستانێ ئاستەنگ بکن و رێیەک ژ زومارێ ڤەکن دا کو دۆرپێچا ل سەر شنگالێ بشکینن، و پەڤچوونێن دژوار ب داعشێ رە دەست پێ کرن.
یەکەم هێزا کو دۆرپێچا ل سەر شنگالێ شکاندی، یەکینەیا کو ژ هێلا عەمید بژار خەلیل بەرواری (بێتکاری) ڤە دهات فەرماندەکرن بوو.
بژار بەرواری کییە؟
بژار بەرواری، کو د سالا 1969ان دە ل گوندێ بێتکارێ یێ سەر ب بەرواری بالا ژ مالباتەکە وەلاتپەروەر ژ دایک بوو. مالباتا شەهیدی ژ سالێن 1940ی ڤە بەشداری د تێکۆشینا رزگاریا نەتەوەیی یا بارزانیان دە کر بوو. بژار د تەمەنێ خوەیێ جوان دە بەشداری ناڤا لجنەیێن ته‌نزیمی یێن هەرێمی یێن په‌ده‌كێ بوو. د سالا 1991ان دە ب ئاوایەکی چالاک تەڤلی راپەرینا ئازادکرنا باشوورێ کوردستانێ بوو.
پەروەردەهیا خوە یا پێشمەرگەیان د سالا 1992 ئان دە تەمام کر و وەکی فەرماندار دەست ب خزمەتا خوە کر. د دەما وەزیفەیا خوە دە، بەشداری ئۆپەراسیۆنێن مەزن و گرینگ بوو.
د سالا 2014 ئان دە، ژ بۆ شکاندنا دۆرپێچا ل سەر شنگالێ، ئەو ل میحوەرێ زومارێ هاتە ئەرکدارکرن و ب هێزا کو وی فەرمانداریا وێ دکر رە چوو هەوارێ. د چالاکیا دەستپێکێ یا شکاندنا چەپەرێن داعشێ دە ل ئەنیێن پێش ب قەهرەمانی شەر کر. ل نێزی زومار، د شەرێ ب داعشێ رە، دگەل هەڤسەنگەرێن خوە، سەفەر ستوکرکی (بەرواری) و لۆقمان کۆره‌مارکی (دۆسکی) شەهید بوو.
ناڤێن 118 شەهیدێن کو ژ بۆ رزگارکرنا کوردێن ئێزدی ل شنگالێ…
کۆمەک ژ خۆرتێن باشوورێ کوردستانێ د بەر هەلوەستا دژمنانە یا په‌كه‌كێ ناڤێن 118 پێشمەرگەیێن کو شەهید بوویین ئەشکەرە کرن. هوون دکارن ناڤ، دیرۆکێن ژدایکبوونێ و جهێن شەهیدبوونا ڤان جوانەمەرگان ل ژێر ببینن.
1-ئه‌حمەد بۆزان ئیبراهیم – 24/3/1993، 11/12/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
2- ئه‌حمه‌د زۆراب سۆلتان -1987، 26/9/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
3- ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د ئیبراهیم – 1/1/1993، 18/8/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
4- ئدریس عه‌بدوللا شەمسەدین، 1/7/1966، د 25/4/2017 دە ل شەنگالێ شەهید بوو.
5- ئێدی بەدەل خەلەف، 1/1/1970، د 20/10/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
6- ئەرکان ئه‌حمه‌د یوونس، 1/1/1980، 18/2/2016 ل هەردان-شەنگال.
7- ئازاد ئیسماعیل خودێدا 22/1/1989 12/12/2014 ل گوندێ کۆچۆ شەهید کەت.
8- ئیسماعیل بۆلۆ ئیبراهیم، 1/1/1968، 21/12/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
9- ئیسماعیل سەعید باپیر د 25/4/2017 دە ل شەنگالێ شەهید بوو.
10- ئەکرەم ئیسماعیل شەریف، 3/10/1987، د 11/7/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
11- ئەمکیان مستەفا بادینی بادینی، 15/6/1995، 2/8/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
12- ئەکرەم قاسم عەزیز، 15/1/1968، د 2/8/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
13- ئەمین یەعقوب عه‌لی، 1/1/1994، 7/5/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
14- ئینزار حسێن زبێر، 1/1/1989، 2/3/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
15- ئەیاز ئەمین خودێدا، رێکەفتا 1/1/1993، 8/3/2014 ل گوندێ کۆچۆ شەهید کەت.
16- باسل حاجی حاجی د 10.08.1994 1/7/2015 ل گوندێ سنوونێ شەهید کەت.
17- بەهجەت محه‌مه‌د سەعید، 1/1/1983، 25/4/2015 ل چیایێ شەنگالێ شەهید بوو.
18- بەهزاد محه‌مه‌د عەباس، 1/7/1969، 2/3/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
19- تەوفیق لوقمان موسا حسه‌ین، 1988، 3/8/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
20- جوزەل ناسر سالح، 1982، 3/8/2014، ل شەنگالێ شەهید بوو.
21- حه‌جی خۆرتۆ خەلیل، 5/6/1995، د 23/10/2014 ل چیایێ شەنگالێ شەهید کەت.
22- حەربی عه‌لی یوسف، 17/1/1981، 8/8/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
23- حه‌سه‌ن هاجو موراد د 23.05.1995 و 13.11.2015 ل گوندێ سولاخ شەهید بوو.
24- حەمدی ئەمین خودێدا د 01.01.1991 و 03.08.2014 ل گوندێ کۆچۆ شەهید بوو.
25- حەمید شەرەف بەدر د 1ێ چلەیا 1983ان و 3ێ تەباخا 2014ان دە ل شەنگالێ شەهید بوو.
26- غەواس حسو کتو د 1ێ چلەیا 1972ان و 20ێ چلەیا 2014ان دە ل شەنگالێ شەهید بوو.
27- خدر رەشۆ سەفۆک، سالا 1974ان، د 17/12/2015ان دە ل گوندێ جەدال شەهید کەت.
28- خدر خودێدا عه‌لی، 1/1/1975، 23/10/2014 ل چیایێ شەهید کەت. شەنگال
29- خودێدا بەرەکات خودێدا، 21/1/1992، 9/11/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
30- خدر ئلیاس خدر، 1/1/1975، د 13/11/2015 دە ل شەنگالێ شەهید بوو.
31- خدر قرۆ سلێمان، 1/1/1968، 20/3/2016 ل شەنگالێ شەهید بوو.
32- خەلات حه‌جی نەمر، 1/6/1990، 3/8/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
33- خەلەف سلێمان شڤان، 1/1/1964، ل گوندێ سنونە د 23/3/2015 دە شەهید کەت.
34- خەلەف عه‌لی عەتو، 1/1/1992، 2/12/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
35- خەلەف فرسان کورمس، 1/10/1976، 13/11/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
36- خەیری موراد خدر، 7/1/1955، 23/10/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
37- داوود سلێمان حه‌سه‌ن، 1/4/1992، 2/3/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
38- داووود قاسم خەلەف، 1/1/1984، د 13/11/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
39- دەهام کەبیر خدر، 1/1/1978، 2/10/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
40- دەهام دەخیل عومه‌ر، 1/4/1994، 4/3/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
41- ئادین مستەفا ئەبدوڵا، 4/10/1970، د 21/12/2014 دە ل شەنگالێ شەهید بوو.
42- رەشید میکائیل فەتاح، 1/3/1976، 1/6/2016 ل شەنگالێ شەهید بوو.
43- رەفعەت فەرحان تێلۆ، 1/1/1975، د 21/12/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
44- رەمەزان ئەنوەر محه‌مه‌د، 30/7/1984، 16/11/2015، ل شەنگالێ شەهید بوو.
45- رێزان عه‌لی محه‌مه‌د 15/6/2014 ل گوندێ سنونە شەهید کەت
46- زەید سلێمان سلۆ، 1/1/1996، د 12/7/2015 ل گوندێ جدارێ شەهید کەت.
47- زیاد مەحلۆ سەیدۆ د 18/4/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
48- سالم سلێمان یووسف، 1/1/1985، د 14/9/2015 دە ل شەنگالێ شەهید بوو.
49- سامی ئیسماعیل سەرحان، 1/12/1992، د 13/11/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
50- سەردار یاسین مستەفا، 12ێ ئیلۆنا 1988ان، د 7ێ گولانا 2015ان دە ل شەنگالێ ژیانا خوە ژ دەست دا.
51- سەدو مشکۆ عومه‌ر، 1ێ چلەیا 1968ان، د 6ێ تەباخا 2014ان دە ل شەنگالێ ژیانا خوە ژ دەست دا.
52- سەلام حه‌جی ئلیاس، 6ێ سباتا 1991ێ، د 27ێ سباتا 2015ان دە، ل شەنگالێ ژیانا خوە ژ دەست دا.
53- سلێمان دینۆ خدر، 1/1/1989، د رۆژا 22/12/2014 ل کامپا کەبەرتوو شەهید بوو.
54- سلێمان بازرگان مووسا، 30/3/1984، 13/2/2015 ل سنوونێ شەهید بوو.
55- سوهام کەریم خدر، 1/1/1977، د 21/12/2014 دە ل شەنگالێ شەهید بوو.
56- شەهوان فازل حسه‌ین، 1982، 16/11/2015، ل شەنگالێ شەهید بوو.
57- شێرزاد محه‌مه‌د مەعسووم، 1/1/1996، 14/11/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
58- سه‌باح حه‌سه‌ن بیسۆ، 1/1/1990، 4/3/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
59- سه‌لاح خەلیل بیرۆ، 1/1/1974، 16/2/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
60- سه‌لاح میرزا حه‌سه‌ن، 1/1/1988، 4/3/2015، ل شەنگالێ شەهید بوو.
61- تەلال ئیلیاس ئیلیاس، 1991، 30/8/2018، ل گوندێ سۆلاخێ شەهید بوو.
62- ئامر خدر جدان، 1/1/1992، 3/8/2014، ل گوندێ کۆچۆ شەهید کەت.
63- عه‌بدوللا محه‌مه‌د یووسف، 1/1/1931، 31/5/2016، ل شەنگالێ شەهید بوو.
64- عەبدولمەناف تاها عومه‌ر، 2/12/1958، 2/10/2016، ل شەنگالێ شەهید بوو.
65- عەبدی قاسم حه‌جی، 1/7/1954، د 21/12/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
66- عززه‌ت باپیر ئیبراهیم، 8/8/1993، 2/3/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
67- عسمەت محه‌مه‌د ئاغا، 1/1/1985، د 11/7/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
68- عه‌لی ئه‌حمه‌د ئۆسمان، 1/7/1978، د 30/12/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
69- عه‌لی جەمیل خەلەف، 1994، 29/1/2015، ل شەنگالێ شەهید بوو.
70- عیسا عەبدولخالق عەبدولرەحمان، 20/3/1975، 22/8/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
71- فارۆق میشۆ عەمۆ، 1/1/1982، 15/8/2014 ل گوندێ کۆچۆ شەهید بوو.
72- فەرحان عه‌لی خەلەف، 1/1/1988، 6/2/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
73- فەرهاد عزەدین فارس، 4/4/1991، 28/10/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
74- فەیسەل حه‌جی رەشۆ، 3/6/1987، 13/11/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
75- فەیسەل حه‌سه‌ن عەتیە حەمید، 1/1/1960، 26/11/2015، ل شەنگالێ شەهید بوو.
76- کەمال ئلیاس نەمر، 1/6/1995، 13/11/2015، ل شەنگالێ شەهید بوو.
77- لوقمان عه‌بدوللا حه‌جی، 1/1/1981، 11/12/2015، ل شەنگالێ شەهید بوو.
78- ماهر تەیرۆ کری، 1/1/1988، 2/3/2015، ل شەنگالێ شەهید بوو.
79- مەجدل هزرەت رەشۆ، 1/1/1987، 1/2/2017، ل شەنگالێ شەهید بوو.
80- محسن حەمید ئیبراهیم دەروێش، 11/6/1990، 11/12/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
81- محسن مراد مه‌حموود، 1/1/1991، د 13/6/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
82- محه‌مه‌دئەمین میرزا بەکرخان، 1/1/1977، 25/12/2014، ل شەنگالێ شەهید بوو.
83- موراد قرۆ جیان، 15/12/1991، 21/10/2014 دە ل چیایێ شەنگالێ شەهید بوویە.
84- مەروان مستەفا تاهر، 1/1/1982، د 11/12/2015 دە ل شەنگالێ شەهید بوو.
85- مەروان حه‌جی ئاڤدەل، 23/5/1995، ل گوندێ خازۆکا رۆژا 27/1/2015 شەهید بوو.
86- مه‌سعوود عه‌بدوللا عه‌لی، 1/1/1971، د 24/12/2014 دە ل شەنگالێ شەهید بوو.
87- مستەفا رەسوول حەمۆ، 1/7/1957، د 25/4/2017 دە ل شەنگالێ شەهید بوو.
88- مستەفا ئیسماعیل ئیبراهیم، 1/1/1986، 12/2/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
89- مەمیال مووسا یوونس 20/11/1980 30/9/2014 ل گوندێ مه‌حموودیێ شەهید کەت.
90- میرۆ قەمبەر کەریم، 1/1/1976، /9/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
91- مێهڤان شەعبان حه‌سه‌ن، 4/11/1980، د 1/7/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
92- نامق عزەدین فارس، 25/12/1986، 2/8/2014 ل شەنگالێ شەهید بوو.
93- نەبیل حەمید سالح، 15/1/1993، د 2/3/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
94- نەورۆز عەبدولمەجید محه‌مه‌د، 21/5/1995، 1/7/2015، ل شەنگالێ شەهید بوو.
95- هادی خەلەف جردۆ، 1982، 9/6/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
96- هاشم عه‌لی سادق، 1/1/1974، 8/5/2016 ل شەنگالێ شەهید بوو.
97- وەلی نەمان تاهر، 1/1/1980، د 14/9/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
98- وەیسی عه‌بدوللا سەعه‌د، 1/7/1955، د 1/10/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
99- یاسین ماهیر قادر، 1/1/1986، 10/5/2016، ل شەنگالێ شەهید بوو.
100- یوسف بەرەکات خەلەف، 1/1/1994، 13/6/2015، ل شەنگالێ شەهید بوو.
101- سه‌باح حسێن ئلیاس، 1989، 3/8/2014، ل شەنگالێ شەهید بوو.
102- شێرزاد ئلیاس عەفەر، 1/2/1974، 3/8/2014، ل شەنگالێ شەهید بوو.
103- خەلات حه‌جی نەمر، 1990، 3/8/2014، ل شەنگالێ شەهید کەت.
104- نووری حسه‌ین عەبوش بیجۆ، 1964، 24/11/2015 ل شەنگالێ شەهید بوو.
105- هادی مەهدی ئلیاس سۆلتان، 1989، 3/8/2014 ل چیایێ شەنگالێ شەهید بوویە.
106- ئەرشەد زێرۆ حەمۆ، 1/6/1979، 17/12/2014 و هەروها شەهید زوومار بوویە.
107- باپیر سەیفەدین باپیر محه‌مه‌دئەمین 17/1/1980 17/12/2014 ل زومارێ شەهید کەت.
108- حه‌سه‌ن خەلەف کەمۆ، 15/4/1962، ل زومار 17/12/2014 شەهید کەت.
109- سالح ئه‌حمه‌د ئاڤدەل 17/12/2014 ل کاریزێ شەهید کەت
110- تاهر حه‌جی دەرباس، 1952، 17/12/2014 ل زوومار شەهید کەت.
111- فەلاح حه‌سه‌ن یووسف 17/12/2014 ل زومار شەهید کەت.
112- ڤەهێل فوئاد عه‌لی، 1/1/1989، 17/12/2014 ل زومار شەهید کەت.
113- مه‌سعوود ئدریس ئۆسمان، 1/1/1985، 17/12/2014 ل زومار شەهید بوو.
114- هەوار محه‌مه‌دتاهر ئیبراهیم، 1979، 17/12/2014 ل زومارێ شەهید بوو.
115- وەلید خالد ئلیاس، 12/6/1995، 19/11/2015 ل سۆلاخە شەهید کەت.
116- رائد ئەبدولسەلام یووسف ل شەنگالێ شەهید بوو.
117- محه‌مه‌د محه‌مه‌د سەدیق ئه‌حمه‌د 13/12/2014 ل زومارێ شەهید بوو.
118- د رۆژا 21.12.2014ان دە ل شەنگالێ شەهید کەت.
