ئێزیدی یەک ژ کەڤنترین جڤاکێن ئۆلی و چاندی یێن کوردستانێ نە کو د دیرۆکێ دە گەلەک جاران راستی زلم، قرکرن و کۆچبەریا ب دارێ زۆرێ ھاتینە. د ناڤ ڤێ جڤاکێ دە، مەقامێ “میرێ ئێزیدیان” ھەر گاڤ رۆلەکێ سەمبۆلیک و رێبەرتیێ لیستیە؛ پیگەهەک کو نە تەنێ ژ ھێلا ئۆلی ڤە گرینگە، لێ د ھەمان دەمێ دە ژ ھێلا سیاسی و جڤاکی ڤە نوونەرتیا جڤاکا ئێزیدی دکە. د 11 سالێن داوی دە، نەمازە پشتی تراژەدیا شنگالێیا 2014ێ و ئێریشا داعشێ، مەقامێ میرێ ئێزیدیان پیتر د ناڤا چاپەمەنیێ دە کەت بەر چاڤێن خەلکێ.
ب سەدان سالانە، میرێ ئێزیدیان سەمبۆلا یەکیتی و ھەڤگرتنێ ژ بۆ گەلێ ئێزیدی بوویە. د سەردەما عۆسمانیان دە و پشترە د ئیراقا مۆدەرن دە، حکوومەتان ب گشتی ب رێیا میری ب جڤاکا ئێزیدی رە تێکلی ددانین.
میر بەرپرسیارێ برێڤەبرنا پەیوەندیێن لگەل ھێزێن سیاسی بوو و د ھەمان دەمێ دە بەرپرسیارێ پاراستنا رێورەسم و نرخێن ئۆلی یێن ئێزیدیان بوو. ھەر چەند ئەڤ پیگەهە ھەر گاڤ ب ھێزێن بیانی ڤە سینۆردار بوو ژی، لێ بەلێ ژ بۆ جڤاکا ئێزیدی پێگەهەکێ رەوا و نەگور بوو. ت جاری و د ت شەرت و مەرجان دە ت کەسی بێرێزی ب میرێ ئێزدیان نەدکر، لێ بەلێ پشتی کەتنە شەنگالێ یا پەکەکێ هەر تشت هات گوهەرین، ئێدی نە میر و نەژی ت پیرۆزیەکە دن یا ئێزدیان ت واتەیە خوە نەما، پەکەکێ کەشەکە وەها ل شەنگالێ خولقاند کو ئێدی هنەک ژ ئێزدیان ژی نەکارن بدن پەی چاندا خوە یا دیرۆکی و وێ چاندێ بپارێزن، ئیدی ژ ئالیێ پەکەکێ و ئالیگرێن وێ ڤە ئیریش ل سەر هەر تشت و هەر کەسی هات کرن، کار گهیشت ئاستەکێ کو ل ئەلمانیایێ ئالیگرەکی پەکەکێ وەکە کو دوژمنێ خوە دبینە ئێریشی سەر میرێ ئێزدیان بکە، وی تەشهیر بکە و ئاخافتنێن خراب د دەرحەقا وی دە بکە.
ئەڤ سەرەدەری ژ نیشکاڤە چێنەبوو، بەلکو ژ ئەنجاما وێ سیاسەت و بەرنامەیا پەکەکێ چێبوو کو ل دژی تەڤ پیرۆزی و سەمبۆلێن کورد و کوردستانێ تێ برێڤەبرن و دخوازە کوردان ژ تەڤ پیرۆزیێن وان دوور بخن و تاکە شەخس و تاکە تشتێ پیرۆز ل جەم کوردان ئەو کەس بە یێ کو تەڤ ژیانا خوە ژ بۆی خزمەتکرنا دەولەتا ترک تەرخان کری، ئەو ژی ئۆجالانە.
پەکەکە و ئالیگرێن وێ د تێکلیا لگەل میرێ ئێزیدیان دە گەلەک جاران نیشان دانە کو ل شوونا رێزگرتنا ل دیرۆک و کەڤنەشۆپیێن ئێزیدیان، وان سیاسەتەک شەرمەزارکرن و سڤکاتیپێکرنێ پەژراندنە. ئەڤ رێباز د راستیێ دە بەردەوامیا ھەمان سیاسەتا ژھۆلێراکرنا ناسنامە و سەردەستیا ئایدۆلۆژیکە. ل شوونا کو ئالیکاریا ژ نوو ڤە ئاڤاکرن و یەکبوونا جڤاکا ئێزیدی بکە، پەکەکە ھەول ددە کو سەرۆکاتیا رەوا و دیرۆکی یا ئێزیدیان قەلس بکە دا کو باندۆرا خوە ل سەر شنگال و دیاسپۆرایا ئێزیدی بەرفرەھ بکە. ئەڤ تەڤگەر ژ بلی بکارئانینا خەلەت یا خوینا قوربانیێن شنگال و دەستەسەرکرنا ئێشا ملەتێ ئێزیدی تشتەک دن نینە.
بەرەڤاژی یا مە گۆتی، پارتیا دەمۆکراتا کوردستانێ (پەدەکە) دەمەک درێژە کو تێکلیێن نێزیک ب جڤاکا ئێزیدی و میرێ ئێزیدیان رە ھەنە. میر وەکی رێبەرێ کەڤنەشۆپییا ئێزیدیان، ھەر گاڤ د ھەڤکێشەیێن سیاسی و جڤاکییێن کوردستانێ دە جھەکی تایبەت گرتیە، و پەدەکێ ئەڤ پێگەهێ میرێ ئێزدیان ناس کریە. بەرەڤاژی گەلەک تەڤگەرێن کو ھەول دانە ڤی پێگەهی تێک ببن، پەدەکێ ھەول دایە کو میر وەکی سەمبۆلێ رەواتیا ئێزیدی و یەکیتیا ئێزدیان بپارێزە. تێکلیا پەدەکێ لگەل میری دە ب گرانی ل سەر بنگەھا رێزگرتنا دوئالی و ھەڤکاریا جڤاکی-سیاسییە؛ ژ ھەبوونا نوونەرێن ئێزیدی د سازیێن حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ دە بگرە ھەیا پشتگریا چالاکیێن میری د قادا ناڤنەتەوەیی دە. ئەڤ گرێدان نیشان ددە کو پەدەکە میرێ ئێزیدیان نە تەنێ وەکی رێبەرێ ئۆلی، لێ د ھەمان دەمێ دە وەکی شریکەک دیرۆکی د پرۆژەیا نەتەوەیی یا کورد دە دبینە.
میرێ ئێزیدیان نە تەنێ کاراکتەرەکە، لێ سەمبۆلەکە ئێزیدییانە؛ سڤکاتیپێکرنا ب وی وەکی سڤکاتیپێکرنا ب تەڤاھیا جڤاکا ئێزیدی تێ حەسباندن. ھەر پارتیەکا سیاسی یا کو پیرۆزیا ڤێ پێگەها گرنگ یا ئیزدیان بنپێ نەکە، رێز ل راستیا خوە گرتیە؛ لێ هەر کەس یان ئالیەک کو سڤکاتیێ ب میری دکە، د ناڤ ئێزیدیان دە ب پراکتیکی رەواتیا خوە وندا دکە. گەر پەکەکە ب راستی ئیدیعایا ئازادیێ دکە، دڤێت دەست ژ ڤان سیاسەتێن وێرانکەر و کۆلۆنیالیست بەردە و وەکە پەدەکێ رێزێ ل ئیرادەیا دیرۆکی یا گەلێ ئێزیدی بگرە.
