بووبێ ئەسەر

پرانیا کوردان پشتی بوویەر و کریارێن قرێژ، دکن گازی و ھاوار، دبێژن ئاخ لاوۆۆ گونەھ بوون، ژ قەستا ھاتن کوشتن، ئاخ لاوۆ وەلات وێران کرن و تەپا ل سەرێ خوە ددن. ئێدی گازی و ھاوارا وان  ب قاسی پێنج قورشان قیمەتا خوە تونەیە.

ئەز نە شاش بم سالا 1979ێ بوو کو رێزدار کەمال بورکای رەوشا پەکەکێ نڤیسیبوو، لێ کەس و کەسایەتیێن کورد ل سەر ڤێ رانەوەستیان. ھەگەر ئەو رۆژ ئەو نڤیسین رێزدار و ھندەک جانک و جامێرن دن ژی ھاتبانا بەرچاڤکرن دبوو کو ئیرۆ ئەم نە د ڤێ رەوشێ دە بانا.

تو دەست ژ کەس و کەسایەتیان بەردە، ھەتا ھەڤالێن رێزدار یێن 20-30 سالی کو ئەو ژی وەکە رێزدار دفکرین. لێ پشتی دەمەکێ ژ بەر بەرژەوەندیێن خوە یێن شەخسی، ژ بۆنا پەرە و پۆست، ئێدی ل دژ وێ خەتێ دەرنەکەتن. ھێدی ھێدی ئانگۆ پشۆ پشۆ کەتن پاراستنا پەکەکێ. ھەتا ھندەکان ب مووچە ژی د ناڤا وێ دە دەست ب کار کرن.

گەلەک ژ سیاسەتمەدار و رەوشەنبیرێن کو ئەو خەتا کو بەرێ دپاراستن، ژ بیر کرن. ھندەکان ژی رێخستنا خوە پەرچە کرن و ل سەر دەپێن شانۆیێ دەستێن پەکەکێ د ناڤا دەستێن خوە دە بلند کرن کو تشتەکی ب دەست بخن. لێ پەکەکێ دیرۆکا خوە یا کو داگیرکەران ژ بۆ وان نڤیسیبوو ژ بیر ناکن. ئیمکان و چ تشتان نادە کەسێن کو بەرێ ل دژی وان بوون.

لێ ھەزار مخابن ھێژ ژی گەلەک، سەرۆک، رێبەر، سیاسەتمەدار و رەوشەنبیران ئەڤ فێم نەکرنە. پرانی نھا تەپکان ل خوە ددن و دبێژن مە چ کر؟ وەکە گەلەک بیانی دبێژن: “ھەگەر ئاقلێ کوردان یێن تالی ل سەرێ مە با”. واتە پشتی ھەر تشت ب داوی دهێت ھەشێ مە کوردان ژ نوو دە تێ سەرێ مە کو ئێدی ئەم نەما دکارین تشتەکی بکن.

من دەما دەست ب رۆمانا ساپۆ کری، خوەست دیرۆکا ساپۆجیان یا وێ دەمێ و رەوشا تەڤگەرێن ھەیی بنڤیسینم. دەما من دەست ب نڤیساندنێ کر، بوویەر و کریارێن ساپۆجیان یەک ب یەک وەکە فلمەکی سینەمایێ ھاتن بەر چاڤێن من. لۆما من لێ تەماشە دکر و دنڤیسی.

ل سەر ڤی ئاساسی من ئەڤ رۆمان د ھەفت سالان دە ب داوی ئانی. ئەڤ نە تەنێ رۆمانەک بوو. وەکە بەلگەنامەیەک دیرۆکی و سیاسی یا باکورێ کوردستانێ، بوو مالێ گەل. ئارمانجا من ژ نڤیساندنا ڤێ رۆمانێ ئەو بوو کو نفشێ بهێت ڤێ بخوینن و پیچەکێ ژ دیرۆکا خوە و یا ساپۆجیان ئاگاھدار بن.

ساپۆ چاوا و ل سەر چ ئەساسان دەرکەت، دەولەتێ ئەو چاوا پەیدا کر. چاوا پەروەردە کر؟ رێیا کو دێ چاوا کوردان بقەدینە و کوردستانێ وێران بکە، فێر کرن. ئەو ژی ئامادە بوو ڤێ پێک بینە. د دەستپێکێ دە خۆرتێن برچیێن ئازادیا وەلاتێ خوە بوون. رەف ب رەف دەرکەتن سەرێ چیان بێ کو بزانبن شەر د بەر کێ دە دکن.

ساپۆ ژ بەر د شەخسیەتا بابێ خوە یێ کورد کو تەعدا ل دایکا وی یا ترک دکر، بوو دژمنێ گەلێ کورد کو کوردان تونە بکە و کوردستانێ وێران بکە. ژ بەر ڤێ بوو ساپۆ ھێز و قاوەتا خوە ژ دەولەتێ دگرت و ب سایا زەلامێن دەولەتێ یێن چەکدار کو وەکە ئەندامێن ساپۆ بوون، کی خوەست کوشتن، مالێن مەزنێن کورد ب سەر واندە ھلوەشاند. وێرانی و تالانیەکا وەھا کرن کو ب قاسی ھەفت ملیۆن کورد ژ جھ و وارێ خوە رەڤیان. ل مەترۆپۆلێن ترکان ب جھ و وار بوون. ژ خوە داگیر-کەران ژی ئەڤ دخوەستن.

کادرۆیێن نە ساپۆجیبوون، د مەش و خوەپێشاندانان دە ژ ئالیێ چەکدارێن ساپۆ کو زلامێن دەولەتێ بوون دھاتن کوشتن. ساپۆجیێ کو ھەما رەخنەکا بچووک یان گۆتنەکا نە ل گۆر ساپۆ بگۆتبا دھاتن کوشتن. ئەڤ ژی ژ بۆنا ساپۆ بکن سەرۆکەکی کو چ موناقەشە ل سەر وی نابە. ھەگەر موناقەشە و گەنگەشە ل سەر وی ھاتبا کرن دا وە هێتە زانین کو ئەو زلامێ دەولەتێ ب خوەیە. لۆما ژی گۆتنێن ل سەر ساپۆ کو وی رەخنە بکە یان کێمانیا وی ببێژن ھاتبوو قەدەغەکرن.

دەولەتێ حازریا ساپۆ کو دەست ب شەرێ چەکداری بکە کرن. ژ بۆنا ڤێ حازریێ ژی ئەو بەرێ، ل سەر پەیمانەکا ل ھەڤ کری د ناڤا شام و ئەنقەرەیێ دە ئەو شاندن سووریێ دا کو خوەدی لێ دەرکەڤن.

پشترە دەربەیا لەشکەری کرن. زلم و زۆرەک بێ ھەمپا پێک ئانین. شەرێ تونەبوونا گەلێ کورد ب سەرپەرەشتیا ساپۆ دانە دەستپێکرن. ئەنجاما شەری دیار بوو کو وێرانیا کوردستانێ و ژ ھۆلێ راکرنا کادرۆیێن کو نەھاتبوون گرتنێ بوو. زلمەکا نەدیتی د زیندانا دیاربەکرێ دە کرن کو کی ژ ور دەرکەتن بەرێ خوە دانە چیا. ب گۆتنەکا دن زیندان کرن کارخانەیەک ژ بۆ حازرکرنا گەریلایێن ساپۆ.

پشتی گەشبوونا شەری. ئێدی دەست ب کوشتنا کادرۆیێن ناڤخوە یێن دەمارا کوردەواری ب وان رە ھەبوون، ژ ئالیێ چەکدارێن دەولەتێ کو وەکە ئەندامێن ساپۆ بوو ھاتن کوشتن. وێ دەمێ ژی کەس ل سەر ڤان کوشتنان رانەوەستیان. گەلەکان و پتر ئەندامێن ساپۆ دگۆتن کو شەرە، کوشتن ژی نۆرمالە.

د رۆمانا ساپۆ دە ب زەلالی ھاتیە نڤیسین، ھەتا کو یەک وەلاتپەروەرەک د ناڤا رەفێن ساپۆجیان دە بمینە، چەکێن خوە نادانیت.

ھوون بالا خوە بدنێ، قاشۆ پەکەکێ چەکێن خوە شەوتاندن، لێ ئەم دبن شاھدێ وێ یەکێ کو رۆژێ چەند گەریلایێن خوە دکوژن. کوشتنا وان ژی وەکە بەرێ بوو، رادگھینن رایا کوردان. لێ ئەز ب خوە ژ ڤێ نەباوەرم. نھا دکوژن. ژ بەر کو ل گۆر دەستوورا دەولەتێ ژ وان رە نڤیسیبوو، تەڤدگەرن. ھەتا کو یەک وەلاتپارێز د ناڤا وان دە بمینە دێ ب تەمامی چەکێن خوە تەسلیم نەکن.

واتە ئەڤە ب مە ددە زانین کو ھێژ ژی د ناڤا پەکەکێ دە وەلاتپارێز گەلەکن. پشتی ژ ھۆلێ راکرنا وان تەڤان دێ پەکەکە ب تەمامی چەکێن خوە تەسلیمی خوەدیێ خوە بکن و ڤەگەرن وەلاتێ خوە.

لیستک پر مەزنە. دڤێت کورد ھایدارێ ڤێ پێڤاژۆیا ژ بۆنا تونەکرنا کوردان دەستپێ کرییە، بن. وەکە جەگەرخوینێ مەزن گۆتبوو: “ھەتا ئەم نەبن یەک ئەم دێ ھەرن یەک ب یەک”. و ژ خوە نھا دھەرن یەک ب یەک، لێ ئەڤ ھێژ ژی نە د بالا پارتیێن کوردستانی دەیە.