رەوشا ھەرێمی و پیلانا د سیاسەتا ناڤخوەیی یا ترکیێ دە دمەشە!
د ڤان دەمێن داوی دە، دەولەتێن کو ئاخا کوردستانێ د ناڤ خوە دە پارڤە کرنە، ب ئاوایەکی زەلال بەر ب گوھەرینەکا مەزن یا بالانسێن ھەرێمی ڤە دچن. دەمارا سەرەکی یا ڤێ گوھەرینێ ئەوە کو پەیمانا سایکس-بیکۆ 108 سال بەرێ تێ راکرن و گاڤ ب گاڤ بەر ب ئاڤاھیەک نوو ڤە تێ مەشاندن (لێ ئەڤ پرۆسەس دێ گەلەک درێژ بدۆمە).
ب راستی، ئەڤ پرۆسەس ژ سالا 1979ێ و ڤر ڤە، ب گوھەرینا رەژیمێ ل ئیرانێ، شەرێ 8 سالان یێ ئیران-ئیراقێ و داگیرکرنا کووەیتێ ژ ئالیێ ئیراقێ ڤە دەست پێ کربوو. ب کورتی، پرۆسەسەکا درێژ یا ب دەھان سالانە.
پشترە شەرێ کەنداڤێ، دەھ سال شووندە ھلوەشاندنا رەژیما دیکتاتۆرێ بەعسی سەدام حوسێن، دوو رە ژی شەرێ ناڤخوەیی یێ سووریێ، ئێرشا 7ێ جۆتمەھێ یا حەماسێ (کو یەک ژ ھێزێن سەر ب ئیرانێ یە) ل سەر ئیسرایلێ و پرۆسەسا تەسفیەکرنا ڤان ھێزان و ئێرشێن ل سەر ئیرانێ…
ب ڤان ھەموویان نەشتەرا ھەرێمی ددۆمە. یەک ژ پەرچەیێن ڤێ ھەڤکێشەیا دمەشە ژی ترکیەیە، کو ب پەیمانا سایکس-بیکۆ ل سەر پارچەیەکا ئاخا کوردستانێ ب ئاوایەکی چێکەری ھاتیە ئاڤاکرن.
ل سەر ئاخا کو ژ ئالیێ پەیمانا سایکس- بیکۆ ڤە ھاتیە نەخشاندن و ب تایبەتی ل سەر ئاخا کوردستانێ، بەرخوەدان، ل دژی نەحەقیێ رابوون، ئالۆزیێن ناڤخوەیی و داخوازێن مافان چ جاران رانەوەستیانە. ڤان دەولەتێن دەستکرد، ب تایبەتی ل کوردستانێ، ژ بۆ تەپەسەرکرنا بەرخوەدانان رێبازێن لەشکەری یێن ھۆڤانە بکار ئانینە، گەلەک خوین ھاتیە رژاندن و بەدەلێن گران ھاتنە دایین.
ترکیە ژی ژ ڤێ رەوشا نوو ھایدارە. ژ داویا 2024ێ و دەستپێکا 2025ێ ڤە ب بانگا دەولەت باخچەلی یا “سەرۆکێ رێخستنا تەرۆرێ بێتە پەرلەمانی و بانگا بێچەکبوونێ بکە” پرۆسەسەک نوو دەست پێ کر. ئەڤ نە “چارەسەریا پرسا کورد و کوردستانێ”یە، وەکی کو عەبدوللاھ ئۆجالان و ھێزێن وی ئیدیعا دکن؛ د ئەساسێ خوە دە ستراتەژیا تەسفیەکرنا ھەبوونا ملی یا ملەتێ کورد، ب ئاوایەکی نووژەنکرییە.
ب کورتی: دەولەتا ترک فێم کر کو ب شەرێ تام 101 سالان، ب ستراتەژیا لەشکەری، ب ئینکار، قرکرن، سرگوون، زیندان و پۆلیتیکایێن ئاسیمیلاسیۆنێ نکارە تەڤگەرا مللی یا ملەتێ کورد تێک ببە. ژ بەر کو لگەل ڤێ گوھەرینا ھەرێمی فەدەراسیۆنا کوردستانا باشوور دەرکەت ھۆلێ و 22 سالن کورد ل باشوورێ کوردستانێ دەولەتێ ئاڤا دکن؛ تێکلیێن وان یێن ھەرێمی و ناڤنەتەوەیی ھەنە.
لگەل شەرێ ناڤخوەیی یێ سووریێ ل سەر بەشەک ژ ئاخا باشوورێ رۆژئاڤایێ کوردستانێ ژی ستاتویەک دیفاکتۆ چێبوو. پشتی ھلوەشاندنا رەژیمێ، د “ئاڤاکرنا سووریا نوو” دە ئیحتیمالا کو کورد ل سەر بەشەک ژ ئاخا باشوورێ رۆژئاڤایێ کوردستانێ ببن خوەدی ستاتوویەک خوەسەر و ئەڤ یەک ل ئاستا ناڤنەتەوەیی بێ قەبوولکرن ژی د ناڤا ئیحتیمالان دەیە.
ل رۆژھلاتێ کوردستانێ ژی کەڤنەشۆپیەکا تێکۆشینا مللی یا ملەتێ کورد، یا دینامیک ھەیە و ل سەر پیانە! رێخستنەکا لەشکەری یا گرینگ یا کورد ل سەر ڤان بەشێن ئاخا کوردستانێ ھەیە. گاڤا ئەم ڤان ھەموو ئاڤانتاژێن مللەتێ کورد حەساب بکن، ئەم دبینین کو دەولەتا ترک کەتیە قۆناغەکێ کو بێچارەبوونا لەشکەری ب بێچارەبوونا سیاسی تەلافی بکە. د ڤێ قۆناغێ دە بێگومان عەبدوللاھ ئۆجالان و رێخستنا وی وەکی ئاموور تێ بکارئانین ژ بۆ کو کورد بکەڤن ناڤا ڤێ پرۆسەسا نوو.
دەولەتا ترک، ب تێگەھێن تەڤلیھەڤکار پرۆسەسا نوو وەکی “ر-ئۆرگانیزەکرنا دەولەتا ترک” و ب فەن و فووتێن خورتکرنا دەستێ ئیقتیدارێ ب کار تینە. ب زەلالی دبێژم: ڤەبژارکا کو ل بەر مللەتێ کورد تێ دانین ئەڤە:
یان ب دەرەوا “نەتەوەیا دەمۆکراتیک” ببن ھەموەلاتیێن نەوەکھەڤ یێن دەولەتا ترک، ئاسیمیلە ببن، ئەنتەگرە ببن و د ناڤا سازیا دەولەتا ترک دە لگەل پلانێن “ترکییەییبوونێ” بحەلینن،
یان ژی ب دانینا ئیرادە و ھەبوونا خوە یا نەتەوەیی، تێکۆشینا ئاڤاکرنا دەولەتا خوە یان ژی سازیا خوەسەر بدۆمینن.
دیرۆکێ نیشان دایە کو پرسگرێکێن مللی یێن مللەتێن بندەست، نە ب چیرۆکێن “ئەنتەگراسیۆنێ” یان “ب ھەڤ رە ژیانێ” چارەسەر دبن؛ ب مافێ چارەنووسا خوە ب خوە دیار کرنێ یێ مللەتێ بندەست چارەسەر دبن. ئاشتی و ئارامیا راستەقین تەنێ ب بوویینا سوبجەکتا مللەتێ کورد موومکنە، نە ب “پارادیگمایا نوو” یا دەولەتا ترک.
ئارمانجا “پارادیگمایا نوو”یا کو نھا د سیاسەتا ناڤخوەیی یا ترکیێ دە دمەشە ئەڤە: عەبدوللاھ ئۆجالان وەکی سیاسەتمەدارێ مەشرووع دەرخە بازارا سیاسی، ب ڤێ ئاموورێ کوردان بخە ناڤا چارچۆڤەیا پلانا خوە، د پێشەرۆژێ دە زەمنێ هەڤپەیمانییا ئاکەپێ-مەھەپێ-دەم پارتیێ ئامادە بکە و ب دەرەوا “کوردان بکن ھەڤپارێ ئیقتیدارێ” بگھیژە ئارمانجێن خوە.
ژ بۆ ڤێ ژی ب دەستێ دەم پارتیێ لنگێ جەهەپێ یێ ل کوردستانێ تێ برین، جەهەپە ب رێیا ئۆجالان و دەم پارتیێ تێ قەلسکرن و رێ ل بەر وێ شێوەیا ئیقتیدارێ یا بەحسکری تێ ڤەکرن. د ئەسلێ خوە دە یێن کو د ڤان سالێن داوی دە جەهەپە ئانین کوردستانێ ژی دیسا ئەو بوون.
ئەرکا کو دکەڤە سەر ملێ کوردان ئەڤە: دینامیکێن خوە یێن مللی ژ ڤان پلانان دووربخن و خوە ژ بۆ رەوشا نوو یا ھەرێمێ ب رێخستن بکن و خورت بکن.
