سەردانا سەرۆک بارزانی بۆ جزیرێ، باژارێ ھەری کەڤنێ ھەرێما بۆتانێ ئانگۆ دلێ کوردستانێ، د 29ێ مژدارێ دە ژ بەرنامەیەک دیپلۆماتیک پر زێدەتر بوو.
جھ جزیرا بۆتان بوو. واتە، وارێ ھەری مەزن یێ میراتەیێن دیرۆکا کوردان. جزیرا کو ژ ئالیێ زارۆکێن نووح ڤە ھاتیە دامەزراندن، ناڤەندا میرنشینا بۆتانێ بوو. ئەو مالا مەلایێ جزیری یێ کو ھشێ کورد ب فەلسەفا ئەشقێ ب زامانەکی ئەدەبی بەرییا سەدان سالان بۆ مە دارشتی، بوو. ڤان ھەموویان جزیر کر ناڤەندەکا گرینگ یا ھشێ کوردی.
ڤی واری کەسایەتەک کو تەمسیلا ھەموو نرخێن ڤێ ئاخێ د خوەدا ئاڤاکری ھەمبێز کر. ئەو مەرجەعێ “لێڤەگەرێ” کوردایەتییێ ئانگۆ سەرۆک مەسعوود بارزانی بوو. ئەو پێشمەرگەیەک، سیاسەتمەدارەک، شاھدێ دیرۆکێ و سەرۆکێ دامەزرینەرێ سیستەما کو داگیرکەری ل باشوورێ کوردستانێ تێک بری بوو. سەرۆک بارزانی کەڤنەشۆپیا بەرخوەدانا تەڤگەرا بارزانی یا 100 سالی بر ناڤا دلێ بۆتانێ. بیردانکا کوردایەتی د جھ و کەسایەتیێ دە ڤەژینەک دیت. د دەربارێ رێکا پێشەرۆژا نەتەوەیی دە زەلال بوونەک چێکر. د کووراھییا بیردانکا کۆڵەکتیفا مللەتێ کورد دە دەنگەک مەزن ڤەدا. ڤێ واتەیا کوور راستیا دۆست و دژمنی ئەشکەرە کر.
کورد پێ سەربلند و کێفخوەش بوون. دۆستێن کوردان ژی ھێڤیدار بوون.
لێ دژمنێن کوردان ژی ھەنە. وان ئەڤ سەرەدانا مێژوویی بەرەڤاژی کر. وان نەفرەتا خوە ژ بۆ میسیۆنا دیرۆکی یا سەرەدانێ ب گۆتنا “ئەڤ چ پێشمەرگەنە، ئەڤ چ لوولەیێن چەکا نە” و ھتد نیشان دان. سیاسەتمەدارێن ترک، ژ بەر دژمناتیا ل ھەمبەر کوردان، ناکۆکییێن د ناڤبەرا خوە دە و ژ بۆ ڤەشارتنا پرسگرێکێن کو ئەو پێ رە روو ب روو دمینن، سەردانا سەرۆک بارزانی یا ژ بۆ جزیرێ ئانین زمان. ھەر کەس ب درووشما “ئەز بێتر نەتەوەپەرەستم، ئەز بێتر دژی-کوردم” دەرکەت ھۆلێ.
کەمالیستان پێشی ئێریش کرن و جەهەپێ پێشەنگیا ڤێ ئێرشکارییێ کر. باخچەلی، داکو د بابەتێ نژاتپەرسەتییێ دە شوون وان دە نەمینە خوە ئاڤێتە پێش و پێلا ئێرشێ ل سەر کوردان بلندکر. ھەر دو ئالی ژی باش دزانن کو د دیرۆکا سەد سالانەیا ترکیەیێ دە ب دەھان گەل و باوەری یان ب ئاوایەکی فیزیکی ھاتنە تونەکرن یان ژی ئاسیمیلەکرن. تەنێ یێن سەر لنگا مایی کوردن. پێشوازیا سەرۆک بارزانی ل جزیرێ وەکی خوەدییێ مالێ ھاتە کرن و ھەلوەستا جەنابێ وی یا ب روومەت نیشانی وان دا کو ئەو د تونەکرنا کوردان دە ب سەر نەکەتنە و کوردان تەڤی سینۆران ژی ناسنامەیا ھەڤپارا کوردایەتی پاراستییە. ژ بەر ڤێ یەکێ، یێن ھێرسبوویی تێکچوونێن خوەیێن سەدسالانە د مەزناهییا سەرۆک بارزانی دە دیتن. پشتگریا سەرۆک بارزانی ژ بۆ رۆژئاڤا و ب تایبەتی مەزلووم عەبدی، ئەڤ نەرەحەتیا دژمنا یا کو ھەیی ھین بێتر گور کر.
ئەڤ سالەکە ھندەک لایەنێن کورد، بێ کو شەرمێ بکن باخچەلی وەکی کەڤۆکەکا ئاشتیێ راگهاندیە. دەردکەڤە ھۆلێ کو باخچەلی ھین ژی گورێ فاشیستێ دەڤ بخوینە. و بێ گومان، گۆتنێن باخچەلی یێن ل سەر سەرۆک بارزانی ژی راستیا بانگاوازییا بۆ ئۆجالان و پێڤاژۆیا ئاشتیێ ب زەلالی ئەشکەرە کرنە. پێڤاژۆیەک ئاشتیێ تونەیە؛ پێڤاژۆیا ھەیی ئەوە کو کورد د ناڤ کۆمارا ترکیەیێ دە نایێن دیتن. راستیا پرۆپاگاندایا پەکەکێ، ب تایبەتی دژمناتیا وێ یا ل ھەمبەر بارزانییان و پەدەکێ د 10 سالێن بۆری دە، دەرکەتیە ھۆلێ. ئەشکەرەیە کو سەرۆک بارزانی ھەر جھێ کو دچە ناسنامەیا کورد دبە وێرێ. ھەتا ئەندامێن پارتیا دەمێ ژی کو جارەکێ چەند ژن ئانین دەریێ سینۆرێ خابوورێ و ژ وان خوەستن کو درووشما دژی پەدەکێ بەرز بکن، ب ھەبوونا سەرۆک بارزانی ل جزیرێ ھاتن روومەتدارکرن و ھێز گرتن. پرۆپاگاندایێن پەکەکێ یێن دەھ سالا د سەردانەکێ دە کەتن تەنەکا گلێشی دە.
دەولەتا ترکیێ قەبوول بکە یان نەکە، سەرۆک بارزانی نە تەنێ سەرۆکێ پەدەکێیە. ئەو رێبەرێ رەوا، پێشەوا و رێبەرێ ھەمی کوردانە. ئەو کەسایەتیەک مەعنەوی و سیاسییە کو روومەت و سەربلندیا نەتەوەیی تەمسیل دکە. تەکۆشینا بن سەرۆکاتییا وی ل باشوورێ کوردستانێ داگیرکەری ژ ناڤ بر و ژ بۆ ھەمی کوردان بوویە دەرگەھێ ھێڤی و شانازییێ. ئەو د ھەمان دەمێ دە کەسێ ھەری ئاشتیخوازە. ئەو مرۆڤێ ئاقلمەندە کو د ھەمی کێلیێن کریزێ دە رێبەری بۆ گەلێ خوە کرییە و گەلێ خوە پاراستییە. وی ھەر وھا 20 سالن ل باکورێ کوردستانێ پشتگرییا چارەسەریەک ئاشتیانە کریە و شیرەتا راوەستاندنا چەکان کریە.
کۆمارا ترکیێ ب خوە ئەو ڤەخوەند، ب فەرمی سەردانا جزیرێ کر، د ئاخافتنا خوە دە پەسنێ ئاشتیێ دا، گۆت کو ئەوێ ھەر پشتگرییەک پێویست بکە، دوعا کر کو ئارامی و سەقامگیری ل دەڤەرێ پەیدا ببە و ھەمان رۆژێ ڤەگەرییا باشوورێ کوردستانێ.
سەرۆک بارزانی مرۆڤەک پر ئەسلزادە، رێزدار، مێڤانپەروەر، دلسۆز و وەفادارە. لێبەلێ، دەما کو ئێریشەک بێرێزی چێدبە ژی، ئەو ژ بەرسڤدایینێ خوە نادە پاش. ب راستی، داخویانیا کو ل سەر ناڤێ ئۆفیسا بارزانی ھات دایین ژی نیشان دا کو ئەو بێیی دودلی دەما کو پێویست بە ھەلوەستەک تێرکەر نیشان ددە.
سەرۆک بارزانی د سالا 2017 دە ل زاخۆ بەیتەک ژ دیوانا جزریێ خوەندبوو. ئەو رێزک کەسایەتیا وی نە:
“دەست نەھلین ژ تەلەب گەر مە د رێ چیت سەر و تشت
پشت-ئ نادین دو ھەزار خەنجەر و تیر و رم و خشت
مە سەری دانیە رێ و ب خودێ بەستیە پشت”
