په‌كه‌كه و هه‌ولێن تێكدانا جڤاكا ئێزدی ل شنگالێ
سته‌م و ره‌وشا خه‌راب یا گه‌لێ ئێزدی ل شنگالێ ل سه‌ر ده‌ستێ په‌كه‌كێ ژیان كری، هه‌مئاوایێ سته‌ما ل سه‌ر ده‌ما ته‌رۆرا داعشێ یه، ناڤچه پاشڤه‌مایی و بێ ئاڤه‌دانی مایه، پرانییا شێنیێن باژێر هێژان ئاواره نه، ئه‌وێن كو نها ل شنگالێ ژی نه، نكارن ژ به‌ر په‌كه‌كێ چ كه‌سابه‌ته‌كێ ژ بۆ خوه بكه‌ن، ب كورتی ده‌بارا ژیانێ ل گه‌ل په‌كه‌كێ ژ بۆ وان كاره‌كی هه‌ری ب زه‌حمه‌ته.
د به‌شێن 1 و 2 دا، هنده‌ك زه‌لالی ل سه‌ر كار و ئه‌جێندایێن په‌كه‌كێ ل شنگالێ و كانێ ب چ ئاوا ره‌فتارێ ل گه‌ل ئێزدییان دكه‌ت مه باس كر، د ڤێ به‌شێ دا ئه‌م دێ ڤێ مژارێ به‌رده‌وام كه‌ین و باس ل ره‌وشا خه‌لكێ ئێزدی ژ روویێ ئابووری و ژیانكرنا ل ژێر ده‌ستهلاتا چه‌كدارێن «برایه‌تییا گه‌لان»، بكه‌ین، هه‌موه‌خت گوهه‌رینێن تۆبۆگرافی یێن كو ل ناڤچه‌یێ كرنه و بووینه ئه‌گه‌ر كو ژیان ل شنگالێ هه‌رده‌م د خه‌ته‌ریێ دا بیت.
نووچه‌گه‌هانێ پێگه‌ها داركا مازی ل باشوورێ كوردستانێ شیا ده‌رباسی شنگالێ بیت و ئاگاهی ل ده‌ربارا ڤێ سیاسه‌تا په‌كه‌كێ ژ وه‌لاتیێن شنگالێ، ئۆلدار و كه‌ساتیێن ناڤچه‌یێ وه‌رگرتینه.
په‌كه‌كه ئه‌گه‌را ده‌رمان نه‌كرنا برینێن ئێزدییانه
وه‌ك مه ل به‌شێن رابووری باس كری، په‌كه‌كه ته‌نێ ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندییا رێخستنا خۆ د شنگالێ دا جهـ گرتییه، گرنگییا ره‌وشا ئێزدییان و پاراستنا جڤاكا وان ل جه‌م په‌كه‌كێ چ بوهایێ خۆ نینه، نوکە ژی برینێن ئێزدییان یێن كو نەھێنه دەرمانکرن بنگەھێ خۆ ژ هه‌لویستێ پەکەکێ وه‌ردگریت، ژ بەر کو پەکەکە ل سەر ئێش و ئازارێن تراژیدی یێن ئێزدییان بەرژەوەندیێن حزبی ب دەست دئێخیت و دپارێزیت.
ژ بۆ كو شنگال نه‌كه‌ڤیته سه‌ر ب هه‌رێما كوردستانێ ڤه په‌كه‌كه كه‌تییه د ناڤا هه‌ولێن مه‌زن دا، په‌كه‌كێ رێ دا حه‌شدا شەعبی ده‌رباسی شنگالێ ببیت و ھەولدانێن حەشدا شەعبی ژ بۆ كو پەشمەرگە ژ شنگالێ ده‌ربكه‌ڤیت بوو پالپشت، په‌كه‌كێ د گوهێ ئێزدییان ده دگۆت كو «پێشمه‌رگه‌ی خیانه‌ت كر و مه هوون پاراستن»، لێ به‌لێ هه‌ر كه‌س دزانیت ئه‌ڤ چه‌نده نه‌راسته، ژ به‌ر كو ده‌ما تیرۆرا داعشێ ب سه‌ر شنگالێ دا گرتی، په‌كه‌كه ل كو ده‌رێ بوو؟ بۆچی رێ ل فه‌رمانێ نه‌گرت؟ بۆچی 4500 كچ و ژنێن ئێزدی هاتنه ره‌ڤاندن؟، ب كورتی په‌كه‌كێ بوویەرا شنگالێ وەک خیانه‌ت ب خه‌لكێ ئێزدی دا نیشاندان، وه‌ك پارچەیەک ژ پیلان و بەرژەوەندییا حزبی یا پەکەکێ، ئەڤه ژی ددەته نیشاندان کو پەکەکە چەند خۆپەرەستە.
په‌كه‌كه رێناده‌ت ئێزدی چ كه‌سابه‌ته‌كێ بۆ خۆ ل چیایێ شنگالێ بكه‌ن
جۆتكار و خودانێن په‌زی ل شنگالێ ب نووچه‌گهانێ پێگه‌ها مه باس ل سته‌ما په‌كه‌كێ یا ژ هه‌ر ئالی ل سه‌ر ئێزدییان كر كو هند مه‌زنه خوه كارتێكرنا وێ ل سه‌رر كه‌سێن هه‌ری ئاسایی یێن ناڤچه‌یێ هه‌یه، وان وه‌ها ئاخڤی: «په‌كه‌كه رێ ناده‌ت ئێزيدى بچنه سه‌ر رەز و بيستانێن خۆ و چه‌راندنا په‌زی ل ده‌ڤه‌رين چيايێ شنگالێ ل بارا، سكينيه و كه‌رسى و ناڤچه‌یێن دی، په‌كه‌كه وان ناڤچه‌یان ب دڤەرێن هەستیار و هێلا سۆر ددەته ناس كرن و ب ڤێ یەکێ ئێزدی ژ مولکێ خو بێ پار دبن».
په‌كه‌كێ تۆنێل د مالێن ئێزدییان ڤه ل قوبله‌تێ چێكرینه
په‌كه‌كه ژ كه‌تنا خۆ یا ناڤا شنگالێ دا، ب ته‌رزێ تیرۆرستێن داعشێ ته‌ڤ گه‌ریاییه، ژ بۆ سه‌لماندنا راستییا ڤێ ئخافتنا مه، په‌كه‌كێ مینا تیرۆرستێن داعشێ تۆنێل ل هه‌ر ده‌رێ چێكرینه، وه‌لاتییان ئه‌شكه‌ره كر كو په‌كه‌كێ تۆنێل ل ناڤ مالێن ئێزدییان چێكرینه و ژ بۆ ناڤچه‌یێن هێلا سۆر كو باره‌گه‌هێن په‌كه‌كێ لێ نه كێشاینه، هەروەها سیما و توبۆگرافییا چیایێ شنگالێ تيكدايه و هه‌موو ب ليدانا تۆنيلان و سه‌ربازگه‌هێن مه‌شقى ل ژير ئه‌رد، هه‌ر ژ ئه‌گه‌رێ هه‌بوونا په‌كه‌كێ چيايێ شنگالێ بوويه ئارمانجه‌كه به‌رده‌وام بۆ باله‌فرێن ده‌وله‌تا تركیێ.
رێككه‌فتنا شنگالێ په‌كه‌كه شله‌ژان كرییه
ژ بۆ ئاسایی كرنا ره‌وشا شنگالێ، ئاڤه‌دانكرنا باژێری و ڤه‌گه‌رینا ئاواره‌یان، حكوومه‌تێن هه‌ولێر و به‌غدایێ رێككه‌فتن كرییه، ئه‌ڤ یه‌ك كو ب ده‌رفه‌ته‌كا زێڕین بۆ شنگالێ و جڤاكا ئێزدی دهێته هه‌ژمارتن، لێ به‌لێ ژ به‌ر كو د به‌رژه‌وه‌ندییا په‌كه‌كێ دا نینه، په‌كه‌كه ناخوازیت ئه‌ڤ لهه‌ڤهاتنه بهێته بجهـ ئینان، یا راست په‌كه‌كێ دڤێت گه‌لێ ئێزدی یێ شنگالێ هه‌ر د ته‌نگاڤیێ دا بمینیت.
په‌كه‌كه ژ بۆ كو رێككه‌فتنا شنگالێ نه‌هێته بجهـ ئینان چه‌ندین جاران خۆپێشاندان ب ناڤێ ئێزدییان چێكرن، وێ په‌نا بۆ شێخ عه‌شیرێن ل سه‌رده‌مێ خوه ل گه‌ل تیرۆرا داعشێ بوون بر و ئه‌و شێخێن تیرۆرست وه‌ك ریهـ سپیێن ئێزدییان دانه نیاسین.
په‌كه‌كه ب ڤان هه‌ولێن خۆ یێن ل شنگالێ، ته‌نێ هێرشا سه‌ر حكوومه‌تا باشوور دكه‌ت، ب كورتی په‌كه‌كێ دڤێت گه‌لێ ئێزدی بۆ شه‌رێ خۆ یێن ل دژی حكوومه‌تا باشوور وه‌ك سۆته‌مه‌نی بكار بینیت.
راستییا شنگالێ و برینا ئێزدییان
بلا ئێزدی بزانن گه‌ر ئه‌ڤه د رۆژا مه یا ئیرۆ دا روو نه‌ده‌ت، ل رۆژه‌كا نێزیك دێ هێته ژیان كرن
راستییا شنگالێ ژ فه‌رمانا 2014ێ مرۆڤ دشێت وه‌ها باس بكه‌ت: «حكوومه‌تا باشوورێ كوردستانێ هه‌ر تشت ژ بۆ ده‌رمانكرنا برینێن ئێزدییان كر، ژ بۆ رزگارکرنا باژێری ل 14 مژدارا 2015ی شەخسێ مەسعوود بارزانی کو ل وی دەمی سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ بوو، چوو جهێ ئۆپەراسیۆنێ و برێڤەبر، پێشمه‌رگه‌یان ب سه‌دان شه‌هید و بریندار دان، ھەتا نھا ژی حكوومه‌تا ھەرێما کوردستانێ ڤێ رۆلا خوە یا ئاسایی كرنا ره‌وشا شنگالێ بەردەوام دکه‌ت، لێ پەکەکه بێ راوه‌ستیان ئه‌ڤ برینێن كو هاتینه ژیان كرن د رۆژه‌ڤێ دا و ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندییا رێكخستنا خۆ د ئازرینیت، یا راست په‌كه‌كه ل سه‌ر برینێن ئێزدییان به‌رژه‌وه‌ندیێن حزبی ب ده‌ست دئێخیت».
ل دوماهیێ ئه‌م دبێژین، ل گۆر كو یا هاتییه ژیان كرن، خودانێن دۆزا براتییا گه‌لان، دخوازن ئێزدییان ژ ناسنامەیا کورد و کوردستانێ دوور بێخن، نه‌یاریێ ل نێڤبه‌را ئێزدییان دا بخولقینن، ناڤچه‌یێن وان بده‌نه ده‌ستێ داگیركه‌ران، بلا ئێزدی بزانن گه‌ر ئه‌ڤه د رۆژا مه یا ئیرۆ دا روو نه‌ده‌ت، ل رۆژه‌كا نێزیك جێ هێته ژیان كرن و كانێ عه‌فرینا كو 6 سالان په‌كه‌كه تێدا ب چ ئاوا ب 6 ده‌مژمێران راده‌ستی ده‌وله‌تا تركیێ كر، دێ شنگال ژی د ناڤبه‌را چه‌ند ده‌مژمێران دا ب ده‌ردێ عه‌فرینێ چیت.
