دوران کالکان ژ بۆ تەلەفزیۆنا پەکەکێ “مەدیا نووچە” د 15ێ چرییا دوویێ دا ئاخڤت و ھەبوونا پەکەکێ ل باشوورێ کوردستانێ و تێکەلییێن ل گەل پەدەکێ نرخاند. داخویانیێن کالکان راستییێ دەستنیشان ناکەن و ل گەل سییاسەتا ریال- دیرۆکی نە گوونجایی نە. ئەم باش دبینین کو ئاخافتنا دوران کالکان ب تەنێ ئینکارا ھەقیقەت و دیرۆکێ یە. ژ بۆ ڤێ ژی، ئەم دخوازین چەند خالان بینینە بیرا دوران کالکان.
بزاڤا پەکەکێ: “تشتێ ئەم دبێژین بکەن لێ تشتێ ئەم دکەین ھوون نەکەن”
پەکەک د گۆتنێ دا ھەر دەم، ھەر تشتێ ئیدەئال دبێژیت و د ڤی واری دا پسپۆرەکێ مەزنە. پەکەکە د ئاستا پەیڤان دا مژارێن وەکی دیمۆکراسی، مافێن مرۆڤان و نەتەوەیی گەلەک باش باس دکەت. لێ د ناڤبەرا پێکئانینا پراکتیکی و ئاخافتنێ دا دووراھییەک گەلەک کوورھەیە. چیرۆکا مەلایا کو دبێژنە جڤاتێ “یا کو ئەز دبێژم بکەن، یا کو ئەز دکەم ھوون نەکەن” کو دبێژنێ راستییا مەلایا د ھەر وارەکێ دا ژ پەکەکێ دهێت. دوران کالکان، د ئاخافتنا خوە دا، دیار دکەت کو پەکەکە ل باشوور نە مێڤانە، و مافێ وان ھەیە کو ل باشوور بمینن. ئەو خوە د بن ناڤێ نەتەوایەتی و بەرخوەدانا کوردا، دڤەشێرن. دەما مرۆڤ ژ دەرڤە بەرێ خوە ددەتێ، ئەڤ گۆتنە گەلەک خوەش دییار دکەن. وێ دەمێ “ئەنەکەسە” ژی دکاریت ل رۆژئاڤا خوە رێخستن بکەت، پێشمەرگەیێن رۆژ دکارن بچن بارەگەھێن لەشکەری ل قامشلۆ ئاڤا بکەن، “پەدەکە-ئیران” و “کۆمەلە” دکارن بچن و ل سینۆرێ ئیرانێ ل وان دەڤەرێن د بن دەستێ پەکەکێ دا ئانکو کێلەشین و هتد… کامپان ژ بۆ خوە چێکەن، بارەگەھێن خوە ل وێرێ دانن. گەلۆ ما پەکەکە رێکێ ددەتە کارەکێ ب ڤی رەنگی؟ بێ گومان نە، قەد رێکێ نادەت. ئەم دکارین تشتەکێ بچووک بینین بیرا دوران کالکان، و ژ ڤان دەھ سالێن داوییێ چەند میناکان ژی بەرچاڤ بکەین.
پەکەکێ ل رۆژئاڤا ژ بۆ پارتییێن دەرڤەیی خوە فاشیزمەک وەکە یا ترکا، دروست کریە.
هێشتا کو ل رۆژئاڤا دەستھلاتداریا پەکەکێ نەبوو ژی، بەری هەر کەس و تشتەکێ ئێریشی پارتییێن دی یێن کورد کر و رۆژئاڤا ژ بۆ خوە ڤەوژارت. زەختەک مەزن ل رێڤەبەرێن PDK-S ھاتە کرن، ئەندامێ MS “بەھزاد تورسون” ژ لایێ سازیا ئیستخباراتا پەکەکێ ڤە ھاتە کوشتن. حەتا نها ژی جیھێ جەنازەیێ وی نەهاتیە زانین.
دەما کو پەکەکێ ل رۆژئاڤا ئۆتۆریتەیەک “دەستهەلاتەک” پچووک ب دەست خستی، کارێ وان یێ یەکەم قەدەغە کرنا ئالایێ رەنگین بوو. د 17ێ کانوونا 2015ێ دا، کەسێن کو دخواستن رۆژا ئالایێ کوردستانێ پیرۆز بکەن، پەکەکێ ب ئاڤا زەختێ ڤە ئێریشی سەر وان کر. دروست ب وی رەنگێ کو دەولەتا ترک ل ترکیێ ئێریشی سەر کوردان دکەت. د 2 کانوونا 2016ێ دا، ل باژارێ عاموودێ ئێریشی نڤیسگەھا PDK-S کر و ئالایێ کوردستانێ شاوتاندن، و رێڤەبەرێن وێ پارتییێ بنچاڤ کرن. د 15ێ تیرمەھا 2016ێ دا، ل عەفرینێ، مەراسیما جەنازەیێ ھونەرمەند باڤێ سەلاح، ئێریشی وان کەسێن کو ئالا کوردستانێ راکرین کر و نەهێلا کو پەیاما PDK-S بهێتە خواندن. پەکەکێ مینا دەولەتا ترکیا ئێریش کرە سەر مەراسیمێ.
پەکەکە؛ پێشمەرگەیێن رۆژ یێن کو کورێن وی واری نە، وەکو دوژمن ئێعلان دکەت. پەکەک قەبوول ناکەت کو پێشمەرگەیێن رۆژ ڤەگەرن رۆژئاڤا. ھەمان دەم ژ بۆ پووچ کرنا گۆتوبێژێن یەکیتیێ ل رۆژئاڤا چ ژ دەستێ پەکەکێ دهێت، دکەت. پەکەکە دبێژیت رۆژئاڤا ملکێ منێ تاپۆکری یە. یەکەم پارتییا سیاسی یا کوردی ل رۆژئاڤا، PDK-S، کو د 1957ێ دا ھاتیە دامەزراندن، وەناکەن کو ل رۆژئاڤا بیت.
د ھەمان دەمێ دا پەکەکە ژ دانووستاندنێن یەکیتیا د ناڤبەرا پارتی یێن سیاسی یێن ل رۆژئاڤا دا، کو د بن چاڤدێرییا ئەمریکا ب رێڤە دچن، گەلەک نەرەحەتە. دەما کو ئاخافتنێن یەکیتیێ د ناڤبەرا ENKS و PYND دهێنە کرن، چەکا ھەری مەزن یا پەکەکێ ئەڤەیە کو دبێژن ” مە ل وێرێ قوربانی دان، ئەم نکارین دەست ژ دەستکەفتێن خوە بەردەین.” پەکەکە ڤێ یەکێ ژ بۆ شەنگالێ ژی دبێژیت. لێ بەلێ، دەما دۆرا باشوور دهێت، پەکەکە دبێژیت کو باشوور جھێ ھەمی کوردانە، مافێ من ژی تێدا ھەیە، ئەز ل وێرێ نە مێڤانم.
مژارا دی یا کو دڤێت بهێتە بیرا دوران کالکان ئەوە کو چ شۆلێ پەکەکێ ل باشوور ھەیە؟ پەکەکە گەلەک ھەول ددەت کو ھەبوونا خوە یا باشوورێ کوردستانێ مەشرووع بکەت ژ بۆ ڤێ یەکێ ب پرسگرێکا یەکیتیا نەتەوەیی ڤە گرێ ددەت. ئەو دبێژیت من رۆژئاڤا رزگار کر، کەس نکاریت بکەڤیتە رۆژئاڤا. لێ بەلێ ئەو پەکەکا، کو گوڵەیەک ژی ل دژی سەددام نە ئاڤێتییە و حەتا پشتگری ل سەددام کرییە، نها دبێژیت باشوور یا منە.
دوران کالکان د ئاخافتنا خوە دا، ب وی رەنگی دیار دکەت کو د ناڤ سنۆرێن حکومەتا ھەرێما کوردستانێ دا هیچ کارەکێ ناکەن و حکوومەت ناھێلیت ئەو کار بکەن. لێ راستی نە ب ڤی رەنگی یە. ل باشوور ھەما ھەما هندی تلییێن ھەر دو دەستان رێخستنێن پەکەکێ ھەنە. بۆ میناک، ئەم دکارین ڤان ژی بینینە بیرا دوران کالکان:
حیزبەکا سەر ب پەکەکێ ڤە ل باشوور بەژداری ھلبژارتنان دبیت
پەکەکێ د 2002ێ دا پارتییەک ب ناڤێ ” PÇDK ” ئاڤا کر، و هەموو رێڤەبەریا ڤێ پارتیێ ژ کادرێن خوە پێکئینا. وەکو دیار غەریبێ کو پار ژییانا خوە ژ دەست دای و کادرا ژن یا ب کۆد ناڤێ رۆژگەر، ھەڤسەرۆکێن ڤێ پارتیێ بوون. پارتیا پەکەکێ ئانکو PÇDK بەشداری ھلبژارتنێن گشتی یێن د 2005، 2009 و 2013ێ دا بوو. ھەمان دەم ئەو بەشداری ھەلبژارتنێن ھەرێمی ژی دبن. لێ ئەو د هیچ ھەلبژارتنەکێ دا سەرفراز نەبوون. پەکەکە ل گۆری بریارا خوە پارتیەکا دی یا سیاسی، ب ناڤێ تەڤگەرا ئازادی، ئاڤا کر. وێ پارتیێ، د ھلبژارتنێن دوماهیێ ل سالا 2017ێ دا ژی دگەل پارتیەک دی ب هەڤبەشی بەشداری کر. ژ بەر ڤێ یەکێ پێویستە دوران کالکان بینیتە بیرا خوە کو وان ل باشوورێ کوردستانێ رێخستنەک سیاسی ھەیە. تەڤگەرا وە یا ژنان ” RJAK” ھەیە، دەزگەھەکێ وەیێ چاپەمەنیێ ھەیە کو ژ لایێ کادرێن وە ڤە دهێتە ب رێڤەبرن ب ناڤێ Rojnews، رێخستنێن وە یێن گەنجان ھەنە ب ناڤێ تەڤگەرا جوانێن ولاتپارێز (TCW) و ژنێن تێکۆشەر (TJTC). سازیەکا وەیا چاند و ھونەری ھەیە، یەکینەیەکا وە یا دیپلۆماسیێ ھەیە ب ناڤێ KNK، ھوون کارمەندێن خوە یێن گەریلا تینن وێرێ و وان ل وێرێ ب جیهـ دکەن، و پاشێ ھوون دبێژنە وان سیاسەتمەدار، کەسایەتیێن نەتەوەیی. ھوون نوونەرتیا باشوورا یا HDP وەکی ملکێ خوە بکار تینن، کادرێن خوە تینن و ل وێرێ بجیھ دکەن، و سازیێن وەیێن وەکی یەکیتیا رەوشەنبیران و ئەکادەمیا سیاسی ژی ھەنە.
یا کو دڤێت دوران کالکان بەرسڤێ بدەت ئەڤەیە کو پەکەکێ ل باشوور هندە سازی و رێخستن ھەنە لێ دیسا دبێژیت باشوور جھی نادنە مە. پەکەکە ل باشوورێ کوردستانێ هەموو جوورێن چالاکیان ب رێڤە دبەن. پەکەکێ ل ھەرێمێن چیایی ئاساییشێن خوە ئاڤا کرینە، دەڤەران ژ مرۆڤان ڤالا دکەت، باجێ ژ خەلکی دستینیت، رێیان کۆنترۆل دکەت. ئانکو پەکەکو ژ قەستا ل باشوورێ کوردستانێ ھەیە. دۆست و پشتەڤانێ پەکەکێ یێ ستراتەژیک ئیران د ناڤا سنۆرێن خوە دا ناھێلیت پەکەکە خوە بلڤینیت. لێ پەکەکە ژ بداکو باشوور ژناڤ ببەت تشتێ ژ دەستێ وێ دهێت دکەت و ھەمان دەم ل باشوور بەشداری ھەلبژارتنا ژی دبیت. گۆتنا پەکەکێ یا “دخوازن مە ژ باشوور باڤێژن و مە خلاس بکەن” تەنێ درەو و پرۆپاگندەیەکە.
د کێشەیا باشوورێ کوردستانێ دا، تاوانبارا سەرەکی پەکەکە یە. ژ بەر کو پەکەکێ حەتا نها ژی دانپێدانێ ب حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ ناکەت. چ ژ دەستێ پەکەکێ دهێت دکەت کو تاکە دەستکەفتا کوردان یا کو ژ لایێ سیستەما سیاسی یا ناڤدەولەتی ڤە ھاتیە قەبوولکرن بێ ھێز و کێم بکەت. ھەولێن خوە یێن دوژمناتیێ ژی وەکی کارەکی ئاسایی نیشان ددەت.
ئاخفتنا دوران کالکان بەرەڤاژی کرنا دیرۆکێ و رەد کرنا وێ یە. پێویستە کو ئەو دیرۆکەکا گەلەک درێژ بینیتە بیرا خوە. بێ گومان، ھەر تشتەکێ دەما خوە ھەیە.
