• مەمەت مێردینی

پاش سەرەدانا پاپا فرانجیس ژ بۆ ئیراق و هەرێما کوردستانێ، حکوومەتا هەرێمێ وەکو رێزگرتن ژ بۆی هاتنا پاپا، میناکا پوولەکی ژ بۆی چاپکرن و کارکرن ب وێ پوولێ بەرچاڤ کر، ئەڤ یەک بوو سەدەمەک کو هندەک کارڤەدانێن هەرێمی ل پەی خوە بینیت، دوژمنێن کوردستانێ هەر یەکێ ب ئاوایەکی کارڤەدان نیشاندان، ئەو وەکو گورگێن هار بوویی بەربوونە جانێ کوردان و ئاخافتنێن وەکو خوە زەلیل و قرێژ ل دژی کورد و کوردستانێ گۆتن، هندەک ژ وان وەکو سەیێن هاربوویی دەما کەف ژ دەڤێ وان دپەشیت ئێریش کر و داخواز کر حکوومەتا هەرێما کوردستانێ زەلالکرنەکێ ل سەر ڤێ یەکێ بدەت، حیزب، کەسایەتی و حکوومەیێن دەولەتێن داگیرکەرێن کوردستانێ هەموو ب هەڤرا بوونە یەک دەنگ و ب یەک ئاواز ل دژی کوردستانێ داخویانی دان، هەر وەکو تاوانەکا هەری مەزن هاتبیتە کرن، هەر وەکو ئەو نەخشە نە نەخشەیەک دروست بیت و مافێ وان هاتبیتە خوارن تەڤگەریان، لێ بەلێ یا راست ئەڤ نەخشە نەخشەیا کوردستانا مەزنە، ئەڤ نەخشە حەتتا د ناڤا بەلگەیێن وان یێن حکوومی دا هەیە و ئەو باشتر ژ کوردان دزانن ئەڤ نەخشە نەخشەیەک راست و درستە، هەر ژ بەر ڤێ یەکێ ب ڤی ئاوا هێرس بوون و کورتانێ خوە فرێدا و ئاخافتنێن وەک خوە قرێژ گۆتن.

ل سەر ڤێ مژارێ ب تایبەتی رایەدار و سەرۆکێن حیزبێن دەولەتا ترک دین و ھار بوون. وەک وان سەگێن کو نەخوەش دبن، کەف ب دەڤێ وان دکەڤیت و گرێزا دەڤێ وان 60 میتران دحەرکیت. وەکو هەرجار گاڤا مەسەلە دبیتە مەسەلا کورد و کوردستانێ، بێ مەی سەرخوەش دبن، ژ بۆی سەرخوەش بۆنا وان ب تەنێ ناڤ و وێنە و نەخشەیەکێ بچووکی کوردستانێ بەسە کو سەرخوەش ببن.

گەلۆ چما نەخشا کوردستانێ ئەڤ کارڤەدانە ل پەی خوە ئانین؟

ئیران و ترکیا ب دو ژ مەزنترین دوژمنێن فاشیست ئێن کورد و کوردستانێ تێنە ناسکرن، ئەو ب هەر تشتەکێ کو ناڤێ کورد و کوردستانێ ل سەر بیت هێرس دبن، ب ئاوایەکی کو گەر ناڤێ ژنەک کورد کوردستان بیت رێ نادەن ئەو ژن بچیتە ناڤا سنۆرێ دەولەتا وان دا، یان ژی گەر ناڤ و نەخشەیا کوردستانێ ل سەر تشتەکی بیت دەما دبینن وەکو سەیێن هاربوویی ئێریشێ دکەن و گەر بکارن دێ وی کەسێ ئەو نەخشە یان ئالا کوردستانێ د دەستی دا بکوژن، ئەو پر ب هەستیاری نێزیکی مژارێن کوردستانێ دبن ژ بەرکو ئەو پتر ژ هەر کەسەک دی فام دکەن و دزانن کو ئاخا کوردان ژ لایێ وان ڤە هاتیە داگیرکرن و ئەڤرۆ نەبیت سبە دێ هەر هێتە ئازادکرن.

وەلاتەکێ وەک ئیرانێ د نەخشەیێن پێش سەدسالا دا ب ناڤێ “بلاد فارس” دهاتە ناڤکرن

بەرتەکا ڤێ داویێ ل سەر نەخشەیا کوردستانێ نیشان دای ژی، ژبەر ڤێ یەکێ یە کو ئەو باش دزانن نەخشەیەک دروست بوویە، گەر چەند ئەو بخوازن ڤێ یەکێ رەد بکەن ژی لێ ل داویێ ئەڤە حەقیقەتەکە و چ کەس نکاریت ئینکار بکەت. گەر ل دیرۆکا ب دەستێ وان ب خوە هاتیە نڤێسین ڤەگەرین دێ ب زەلالی بینین کو ئەڤ نەخشەیە نەخشەیەک راست و دروست بوویە، لێ وان د نێڤبەرا خوە دا پارڤەکریە و خوەدیێن رەسەن یێن وی ئەردی نها حوکمی لێ ناکەن، ئەو باش فام دکەن گەر ل وێ دیرۆکێ بزڤرن چ جاران نکارن نەخشەیەکێ ب ناڤێ وەلاتێ خوە ببینن، ئەو باش فام دکەن کەڤن ترین نەخشەیا دەولەتا وان یا سەختە ژ بۆی سەد سالان ڤەدگەریت، د دیرۆکێ دا چ دەولەتەک ب ناڤێ ترکیا یان ئیرانێ نەبوویە، کەڤنترین نەخشەیا ترکیێ و ئیرانێ وەکو یا نها دهێتە پیشاندان کو تێدا هەر یەک ژ وان پارچەیەک ژ کوردستانێ خستیە سەر نەخشەیا دەولەتا خوە، ژ بۆی 100 سال بەرێ ڤەدگەریت، پێش سەد سالا چ نەخشەیەکێ وان بەردەست نینە، ب تەنێ نەخشەیا ئیمپراتۆریەتێن وان هەیە دەما ب هۆڤانە ئێریش دکر ولاتێن دەردۆر داگیردکرن، لێ بەلێ نەخشەیا کوردستانا مەزن کو ب حەرفێن مەزن ل سەر هاتیە نڤیساندن هەیە، حەتا پاش شەرێ یەکەمێ جیهانی چ نەخشەیەک نینە کو تێدا باس ل ئیران و ترکیا هاتبیتە کرن، یا راست وەلاتەکێ وەکو ئیرانێ د نەخشەیێن پێش سەد سالا دا ب ناڤێ “بلاد فارس” دهاتە ناڤکرن، ب چ رەنگا ب ناڤێن وان یێن نها نەخشەیەک د دیرۆکێ دا ناهێتە دیتن.

هێرس بوونا ترکیە و ئیرانێ ب پوولا نەخشەیا کوردستانێ ل سەر ب تەنێ ژبەر ڤێ یەکێ یە کو نەخشەیا نها یا ولاتێن وان نەخشەیەک ساختەیە و ب دەست هاتیە چێکرن، هەر ژ بەر ڤێ یەکێ دبێژن نەخشەیا کوردستانێ نەخشەیەک چێکری یە و چ راستی ژ بۆی وێ نینە. د سەد سالا 17ێ و 18ێ دا هندەک نەخشە هاتینە کێشان کو نها د ناڤا ئەرشێڤێن وەلاتێن دنیایێ دا هاتینە پاراستن، هندەک ژ وان نەخشەیان ل ئیران و ترکیا ژی هاتینە پاراستن کو تێدا ب زەلالی ناڤێ کوردستانێ ل سەر هاتیە نڤیساندن،لێ بەلێ د چ یەک ژ وان نەخشەیان دا ناڤێ ترکیێ و ئیرانێ نەهاتیە نڤیساندن، ژبەرکو ئەڤ ولاتانە دو ولاتێن سەختە و دروستکرینە و چ هەبوونا خوە د درۆکێ دا نینە.

سەرۆکێ گورگ و حەفتیارێن ترکیا دەولەت باخچەلی یێ حەرام دەست ب زرینێ کر

پشتی بەلاڤبوونا وێنەیێ ڤێ پوولێ کو نەخشەیا کوردستانێ ل سەر بوو، هەر زوو وەزارەتا دەرڤە یا ترکیێ داخویانی دا و راگهاند، ئەڤ یەک شاشییەکا مەترسیدارە و دڤێت بهێتە راستڤەکرن. وەزارەتا دەرڤە یا ترکیێ راگهاند د ناڤا وان پوولێن کو ب هلکەفتا سەردانا پاپا ژ بۆی ئیراقێ کو ژ بال ئیدارەیا هەرێما کوردی یا باکورێ ئیراقێ هاتینە دیزاین کرن دا، پوولەک هاتیە دیتن کو تێدا نەخشەیەک هەیە و ئەڤ نەخشە هندەک باژێرێن ترکیا ژی ب خوە ڤە دگریت. پشتی داخویانیا وەزارەتا دەرڤە یا ترکیێ، سەرۆکێ گورگ و حەفتیارێن ترکیا دەولەت باخچەلی یێ حەرام دەست ب زرینێ کر و پشتگرییا داخویانیا وەزارەتا دەرڤە یا دەولەتا ترکیێ کر. وی گۆت، چ کەس نکارن ب پوولا کو وەکو رێزگرتن ژ سەرەدانا پاپا ژ بۆی باکورێ ئیراقێ هاتیە چاپکرن کو نەخشەیا ب ناڤ کوردستانێ ل سەرە گەفا ل مە بکەت، ئەو نەخشە ل بن پیێ مە دایە.

ئاها ترکلەر ئەڤ مەخلۆقەنە ئاپێ، ژ ئۆلدار و مسلمانێ وان بگرن حەتا ب چەپ و رەپ و کۆمۆنیستێن وان، ژ دەمۆکرات و فاشیستێن وان بگرن حەتا ب قوونەک و قووندەیێن وان، تەڤ دوژمنێن مللەتێ کوردن. ل هەر جهەکێ دەرفەت ژ بۆ وان پەیدا ببیت دێ وەکو هۆڤان ئێریشێ کەن، ئەو نها ژی بکارن دێ وەکو سەردەما بەرێ، وەکو وێ دەمێ کو ئەو وەکو مەغۆلان، وەکو بەربەران بوون ئێریشی کوردان بکەن، دیسان دێ ب سەدان کۆمکوژیێن دی یێن وەکو کۆمکوژیا گەلیێ زیلانێ ب سەرێ مە کوردان بینن، دیسان دێ وەکو گۆرێن هاربوویی ئێریشی کوردان کەن و وان کوژن، لێ بەلێ راستە ئەڤە ئەو وارە لێ ب چ ئاوا نە ئەو بوهارە، سەردەم هاتیە گوهەرین و نها وەکو بەرێ نکارن کوردان کۆمکوژ بکەن و پشترا بێژن ئەم برایێن یەکین، شاشتیەک بچووک چێبوویە دێ بەدەلێ دەینە کوردان، ئەم هەر دو مۆسلمانین و ل سەر برایێن مۆسلمانە کو ژ برایێ خوە ببۆریت. نە باخچەلیکو نە ئەڤ دەمە نە ئەو دەمە، کورد هشیارن و هۆڤێن وەکو تە ئێدی نکارن وان وەکو بەرێ قەتل بکەن.

گەلۆ ترکیێ کو پێتر ژ هەر ئالییەک دی کارڤەدان نیشان دا دێ ب نەخشەیا کوردستانێ رازی بیت؟

چ گومان تێدا نینە کو ترکیا ولاتەکە ل سەر خوینا کوردان هاتیە ئاڤاکرن، ترکیا ب دارێ زۆرێ و ستەمێ هاتیە ئاڤاکرن، ئەو هەردەم ل دژی کوردان بوویە، لێ بەلێ هندەک جاران ژی نەچار مایە هەم کوردستانێ و نەخشەیا کوردستان و هەم ژی ئالایێ کوردستانێ قەبوول بکەت، د بەرێ دا گەر بەرپرسەکێ حکوومەتا ترکیا ل جیهەکی ئالایێ کوردستانێ دیتبا دنیا ل بەر چاڤێن وان تاری دبوو، ئەو حازر بوون کۆرە ببن لێ ئالایێ کوردستانێ نەبینن، لێ ل داویێ ب چاڤشۆری و سەرێ چەماندی نەچار مان پێشوازیێ ل مەسعوود بارزانی بکەن، نەچار مان ب دەستێن خوە یێن قرێژ د ناڤا ئاخا خوە دا ل ئەنقەرێ د پێشوازیا سەرۆکێ کوردان دا ئالایێ پاکژ و پیرۆزێ کوردستانێ دالقینن، نە یەک جار چەندین جاران نەچار مان ڤێ یەکێ بکەن.

بەرێ ترکا دگۆتە بارزانی “سەرۆک عەشیر، فیۆدال، پاشڤەروو، ئاغا” فلان و بێڤان. پشترا ھێدی ھێدی چوون بەر پیێت وی و ل ھەولێرێ ل بن ئالایێ کوردی روونشتن. بەرێ دگۆتن “کوزەی ئیراق”. پشترا ھێدی ھێدی گۆت “کوزەی ئیراق بۆلگەسەل کورد یۆنەتم”.

و پشترا چ چێبوو؟

گۆتن: “کوردستان”.

گۆتن: “کوزەی ئیراک کورد بۆلگەس باشکان”.

و نھا؟

نھا ژی وەک سەرۆکێ دەولەتەکێ، وەک سەرۆک کۆمار و سەرۆکوەزیرەکێ پێشوازییا سەرۆکێ هەرێـمێ و سەرۆکێ حکوومەتا هەرێما کوردساتانێ دکەن و فەرشێن سۆر ل بەر لنگێن وان رادئێخن.

ترکێن کو بەرێ دگۆتە ئالایێ کوردستانێ “پاچک” و “بەز پارچاسی”، ئیرۆ ئالا کوردستانێ ل ستەنبۆل و ئەنقەرێ ل ئاسمانێ خوە دادلقینن و ئالا کوردی د دلێ وان دە پێلێ ددەت. سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیرێن وان ئێدی د پۆستێن خوە دا ب ئالایێ کوردی پێشوازییا بەرپرسێن حکوومەتا هەرێمێ دکەن و ل ھەولێرێ د بن ئالایێ کوردان دا دانووستاندنێ ل گەل وان دکەن. هەلبەت ئەڤ یەک ب هیمەت و هەیبەت و بەرخوەدان و سیاسەتا سەرۆک مەسعوود بارزانی پێک هات.

ئەز سەرێ وە نەێشینم کەزەبنۆ، ترک چ بخوازن یان نەخوازن دێ رۆژەک هێت هەر وەکو چەوا ئالایێ کوردستانێ قەبوولکری، هەر ب وی رەنگی ژی نەخشە و دەولەتا کوردستانێ ژی ب نەچاری و سەرشۆری قەبوول بکەن، دێ ب نەچاری قەبوول کەن هەر 4 پارچەیێن کوردستانێ ئازاد بوونە و ئەو نەخشەیا کو نها ئەو ب ساختە دزانن، دێ د ناڤا نەخشەیێن جیهانێ دا هێتە دیتن، وان ژی چ تشتەک پێ چێنابیت ب تەنێ، رەوین و زرینێن وەک نها نەبن.