ئەڤە 6 سالن کو ھێزێن پێشمەرگەیێن کوردستانێ ب سەرپەرەشتیا سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ یێ وی دەمی مەسعوود بارزانی، رێخستنا تەرۆریستی یا داعشێ ل شنگالێ تێک بری و باژار رزگار کری.

شەنگال کو د 3ێ تەباخا 2014ێ دا ژ ئالیێ داعشێ ڤە ھاتبوو داگیرکرن، د 13ێ مژدارا 2015ێ دا ب ئۆپەراسیۆنا ھێزێن پێشمەرگە و ب پشتگریا ھەوایی یا هەڤپەیمانیا ناڤدەولەتی ھاتە رزگارکرن. پشتی شەر و پەڤچوونێن دو رۆژان، ھێزێن پێشمەرگە دەرباسی ناڤەندا باژێری بوون. ل ناڤەندا باژێری نێزیکی 200 چەتەیێن داعشێ ھاتن کوشتن و ب دەھان بریندار ژی ب ساخی ھاتن گرتن. د پەڤچوونان دا گەلەک چەتەیێن داعشێ ھەبوون. پشتی تێکچوونا داعشێ ل شەنگالێ، ل تەلەعفەر و مووسلێ ژی ڤەکێشیا. ئەڤە ژی بوو بنگەھێ تێکبرنا داعشێ ل ئیراقێ.

ئالیەکێ دن یێ گرینگێ “ئۆپەراسیۆنا ئازادیا شەنگالێ” ئەو بوو کو ل سووریایێ ژی رێ ل بەر تێکچوونا داعشێ ڤەکر. ژ بەر کو شەنگال ل سەر رێیا 47ێ یا کو ناڤەندا داعشێ یا ل سووریایێ رەقا و کەلەھا وێ یا ل ئیراقێ مووسل ب ھەڤ ڤە گرێ ددەت. ئۆپەراسیۆنا ئازادیا شەنگالێ ئەڤ ھەر دو کەلھێن گرینگ ژ ھەڤ جودا کرن. ژ بۆ ڤێ ژی ئۆپەراسیۆنا مووسل رێ ژ ئۆپەراسیۆنا رەقایێ د سالا 2016ێ دا ڤەکر و سەرکەفتی بوو. ب ڤێ یەکێ رێژەیا تەڤگەرا داعشێ گەلەک کێم بوویە.

ئۆپەراسیۆنا شەنگالێ ئۆپەراسیۆنەک بوو کو ھەموو جیھانێ ژ نێزیک ڤە د شۆپاند. پشتی ئۆپەراسیۆنێ سەرۆکوەزیرێ ئیراقێ عەبادی تێلەفۆن ژ بۆ بارزانی کر و ب خوە سپاسیا وی کر. ژ چار ئالیێن جیھانێ پەیامێن پیرۆزباھیێ ژ بۆ بارزانی ھاتن.

سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ و سەرۆکێ گشتی یێ پەدەکێ مەسعوود بارزانی کو ب خوە ئۆپەراسیۆن ب رێ ڤە دبر ل سەر چیایێ شەنگالێ ژ بۆ چاپەمەنیێ ئاخڤت و ئەڤ چەندە گۆت.

“رزگارکرنا شەنگالێ ژ دەستێ تەرۆریستێن داعشێ ژ ئالیێ پێشمەرگەیێن مەیێن قەھرەمان ڤە دەستکەفتەک دیرۆکی و مەزنە ژ بۆ گەلێ کوردستانێ د وارێ لەشکەری و سیاسی دا. ئەڤ سەرکەفتنە نیشانی ھەموو ئالیەکێ ددەت کو ئەو رۆژێن کو داگیرکەر و مێتنگەران ھەولا چەوساندنا گەلێ کوردستانێ د دا، دەرباس بوونە. گەلێ کوردستانێ نھا ب سەرێ خوە بەرەڤانیێ ژ خوە دکەت، دژمنی تێک دبەت و نرخێن مرۆڤاھیێ دپارێزیت.”

بارزانی؛ من سۆزا خوە ب جی ئانی

پشتی ئێریشا چەتەیێن داعشێ یا 3یێ تەباخێ یا ل سەر شەنگالێ، حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ ژ بۆ کو برینێن شنگالێ بپێچیت د ناڤا تێکۆشینەکا مەزن دا بوو. د ڤێ تێکۆشینێ دا رۆلەکێ مەزن یێ مەسعوود بارزانی ھەبوو.

بارزانی د یەکەمین سالڤەگەرا کۆمکوژیا 2015ێ دا سۆزا رزگارکرنا شەنگالێ دا. گۆت کو پشتی ئۆپەراسیۆنا شەنگالێ سۆزا خوە ب جھ ئانی. بارزانی ئەڤ ئۆپەراسیۆن دیاری ژنێن ئێزدی کر.

فاکتۆرا پەکەکێ

پشتی ئێریشا داعشێ ل سەر شەنگالێ، پەکەکێ هندەک هێزێن خوە ل رۆژئاڤا ئانیبوون و ل سەر چیایێ شەنگالێ بجی کربوون. حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ و ھێزێن پێشمەرگە هەول ددا کو هەماهەنگیێ ب هێزێن پەکەکێ یێن ل سر چیایێ شەنگالێ چێبکەن، لێ بەلێ پەکەکێ بەرسڤ نەددا و بەهانە دگرتن، پەکەکێ دخواست دەمی ب دەست بێخیت، داکو شەنگالێ بکەتە د دەستێن خوە دا. ژ بۆی ئۆپەراسیۆنا ئازادیا شەنگالێ ژی هەمان کار کر، ژ بەر ڤێ یەکێ ئۆپەراسیۆن هات پاشختن، ئۆپەراسیۆن ژ بۆ دەستپێکا نیسانێ ئانکو مەها 4 ھاتبوو پلانکرن، لێ ژ بەر کو پەکەکێ بەردەوام ئاستەنگ د چێکرن ئەڤ ئۆپەراسیۆنە هات پاشخستن.

پەکەکێ ھەول ددا ئۆپەراسیۆنێ لگەل ھێزێن ئیراقی دا ئەنجام بدەت، نە لگەل ھێزێن کوردی. ب ڤی ئاوایی ھەم بەشداری ئۆپەراسیۆنا مووسلێ ببیت و ھەم ژی ژ ئالیێ ئیراقێ ڤە وەکە فەرمی بهێتە قەبوولکرن و ھەم ژی د ناڤا حەشدا شەعبی دا جی بگریت. ھێزێن ئیراقی و سەرۆکوەزیرێ ئیراقێ یێ وی دەمی حەیدەر حەبدای نەدخواست کو ھێزێن پێشمەرگە ئۆپەراسیۆنەکا سەرکەفتی ئەنجام بدەن، ژ بەر ڤێ یەکێ هەڤدیتن لگەل پەکەکێ دکرن داکو پەکەکە ئاستەنگیان ل همبەر ئەنجامدایینا ئۆپەراسیۆنا پێشمەرگەیان ژ بۆی ئازادیا شەنگالێ دروست بکەن.

سەبری ئۆک و رزا ئالتون ل بەغدایێ

د ھاڤینا 2015ێ دا رێڤەبەرێن پەکەکێ رزا ئالتون و سەبری ئۆک ل بەغدایێ لگەل عەبادی دا جڤییان و ل سەر هندەک مژاران رێکەفتن کر. یەک ژ ڤان مژاران ژی شەنگال بوو. جڤین ل ژێر چاڤدێرییا ئیرانێ چێبوون. ل گۆری ڤێ یەکێ پێدڤی بوو شەنگال ژ حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ بهێتە ڤەقەتاندن و پەکەکە ژی ل شەنگالێ رێخستن و نیزامەکێ چێکەت کو ئەڤ نیزام ب ئیراقێ ڤە گرێدایی بیت.

د 10ی  مژدارێ دا پێشمەرگە گۆتە پەکەکێ ئەم دێ ئۆپەراسیۆنێ دەستپێ کەین. لێ بەلێ پەکەکێ ژ بۆ کو ئۆپەراسیۆنێ ئاستەنگ بکەت د راگھاندنا خوە دا تشتین نە راست بەلاڤ کرن. گۆتن پێشمەرگە ناھێلیت ئەم ئۆپەراسیۆنێ ئەنجام بدەین.

پێشمەرگە ئۆپەراسیۆن د 12ێ مژدارێ دا دەست پێ کر، ئۆپەراسیۆن ب سەرکەفتی هاتە ئەنجامدایین. ل سەر ڤێ یەکێ، پشتی کو ئۆپەراسیۆن د 13ێ مژدارێ دا ب داوی بوو، پشتی نیڤرۆ، پەکەکێ ھندەک یەکینەیێن خوە شاندن نێزیکی ناڤەندا باژێری. ئالا و سەمبۆلێن خوە ل سەر جیهێن دییار وەکە سایلۆیا گەنمی کو ژ ئالیێ پێشمەرگە ڤە ھاتبوو رزگارکرن، ئۆفیسێن فەرمی و ھتد دالقاندن. پەکەکێ دخواست د مەدیایێ دا ئیماژەکا ووسا چێبکەت کو وێ ب خوە ئۆپەراسیۆن ئەنجام دایە.

لێ یا راست ھێزێن پەکەکێ ب چ ئاوا بەشداری ئۆپەراسیۆنێ نەبوون و ل جھێن کو ژ ئالیێ پێشمەرگە ڤە ھاتنە رزگارکرن تەنێ ب فرسەند تەڤگەریان و وێنە دالقاندن. هێژان ئۆپەراسیۆن ب داوی نەهاتبوو، هێژان ئۆپەراسیۆنا لێگەرینا تەقەمەنیان نەهاتبوو کرن دەما پەکەکێ هندەک چەکدارێن خوە شاندین وان جیهێن ھێزێن پێشمەرگە رزگار کری داکو وێنە و سەمبۆلێن خوە ل ور دالقینن، ب ڤێ یەکێ هەژمارەک زێدە ژ چەکدارێن پەکەکێ شاندین شنگالێ ب تەقەمەنیێن داعشێ هاتن کوشتن.

پەکەکێ دزانی کو ئەڤ ئۆپەراسیۆنە چەند گرینگە، لێ بەلێ، پشترا پەکەکێ د مەدیایا خوە دا و د ھەڤدیتنێن دیپلۆماتیک دا کار ژ بۆ شەرمەزارکرنا ئۆپەراسیۆنا ئازادیا شەنگالێ و بەرۆڤاژیکرنا ئۆپەراسیۆنێ کر.

رێکەفتنا پەکەکێ و ئیراقێ

ئەڤ رێکەفتنێن سەبری ئۆک و رزا ئالتون لی بەغدا چێکری هێژتا بەردەوامن. پەکەکێ هەمبێزا خوە ژ بۆی میلیشیایێن شیعە، تورکمەن و عەرەبا ڤەدکەت، لێ بەلێ، دژماناتییا ھێزێن کوردی دکەت. ھەری داوی خەوەست رێ ل بەر دەرچوونا کاندیدەن پەدەکێ یێن ھیلبژارتنێن ئیراقێ بگریت.

پەکەکێ چەندین ھەول دان و پرۆپاگاندا کرن ژی، لێ بەلێ هەلوەستێن وێ یێن دژبەرییا کوردستانێ ژ ئالیێ گەلێ شەنگالێ ڤە نە ھاتن پەژراندن. گەلێ ئێزدی ل شەنگالی د ھلبژارتنێن ئیراقێ دا ئەڤ یەک ژ بۆی پەکەکێ دوپات کر. کاندیدێن پەکەکێ ب تەنێ 200 دەنگ دەست خوە ڤە ئانین.

پەکەکە ھەر چەند دخوازیت راستییان رەش ژی بکەت، لێ بەلێ، جیھان و گەلێ شەنگالێ دزانن کو ب ڤێ ئۆپەراسیۆنا 13ێ مژدارێ ژ ئالیێ پێشمەرگەیێن کوردستانێ ڤە هاتیە ئەنجامدایین، شەنگال هاتیە رزگار کرن.