43 سال ل سەر کوشتنا سەرۆکێ دەنگێ کاوا فەرید ئوزون دەرباس بوون. هێژان ھوورگلیێن کوشتنا فەرید ئوزون نەھاتنە زەلالکرن، ب راستی ژی واتەیا ڤێ کوشتنێ و ئەنجامێن وێ قەت ب تەمامی نەھاتنە فامکرن، ئان ژی ب دۆرھێلەکا بچووک ھاتیە سینۆردارکرن.
کوشتنا فەرید ئوزون ب راستی ژی یەک ژ وان رێزە جینایەتێن سیاسی یێن کۆمپلۆیا دەولەتا ترکا بوو کو د سالێن 1960ێ دا ل دژی کوردان دابوو دەستپێکرن. ژ بەر ڤێ یەکێ گەلەک گرینگە کو فێم بکەین.
پلانسازیا کوشتنا فایێق بوجاک و فەرید ئوزون ژ ئالیێ یەک ناڤەندێ ڤە هاتیە ئەنجامدایین
ژ بۆ فێمکرنا جینایەتا کوشتنا فەرید ئوزون، بەری ھەر تشتی پێویستە کو مرۆڤ کوشتنا فایێق بوجاک ژی فێم بکەت. سەرۆکێ PDK-T فایێق بوجاک د 4ێ تیرمەھا 1966ێ دا ل کاراکۆپرویا روحایێ ھاتە کوشتن. 55 سال ل سەر ڤێ بوویەرێ دا دەرباس بوون. بوویەر نەھاتە رۆنیکرن.
کوشتنا فایێق بوجاک دەستپێکا پرۆژەیا مەژیێ دەولەتا کوورا ترکا بوو کو سەرۆکێن کورد و کوردێن رەسەن یێن ب ھەستێن نەتەوی تەڤدگەرن ژناڤ ببەت و ل شوونا وان سەرۆک و پارتیێن کوردان یێن ساختە بئافرینیت.
د ناڤبەرا کەسایەتیا سەرۆکێ دەنگێ کاوا فەرید ئوزون و سەرۆکێ PDK-T فایێق بوجاک دا ھەر چەند جوداھی ھەبن ژی، د وارێ وەزیفەیێ دا یەک بوون. فەرید ئوزون ب کەسایەتی، ھەلوەست و بەگرەوەندێ خوە یێ رەوشەنبیری لیدەرەکێ کوردێ چەپ بوو. لێ خوەدی رامانەکا بنگەھین یا سیاسی بوو و کەسەک کورد و کوردستانی بوو. ھەردو سەرۆک ژی کورد و کوردستانی بوون. ئەو ژی ژ ھەرێمێ رادبوون. پشتی سالێن 1960ێ دەولەتا ترک تەڤگەرا نەتەوەیی یا کوردا وەکە مەترسییەکا مەزن دیت و ژ ھۆلێ راکرنا کەسێن نەتەوی وەکە ئارمانجا بنگەھین دیت. فایێق بوجاک ژ ئالیێ دەولەتا ترک ڤە ھات قەتلکرن و فەرید ئوزون ژی ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە هات قەتل کرن. لێ بریارا ھەر دو جینایەتێن سیاسی ژ ھەمان جھی ھاتیە دان.
ژ فایێق بوجاک ھەتا فەرید ئوزون، ژ وەدات ئایدن ھەتا محەمەد شەنەر پەیوەندیا رێزە جینایەتان ھەیە
رێبەرێن راستی یێن گەلێ کورد دھاتنە ژناڤبرن. ب ڤی ئاوایی، ھەر کەسێ کو دکاری دەرکەڤیتە پێش، دهاتە کوشتن و ل شوونا وان کەسێن سەختە دھاتنە دانین. ئارمانج ئەو بوو کو پێکھاتەیەکا کوردا یا کو ب دەولەتا ترک ڤە گرێدایی بیت بهێتە ئاڤاکرن. ئارمانج دامەزراندنا پێکھاتەیەکا کوردا یا ترکپەرەست بوو. کوشتنێن سالێن 1970یی ھەتا کۆدەتایا لەشکەری یا 12ێ ئیلۆنێ، ژ وەلاتپارێزێن د سالێن 1990ێ دا ل کوردستانێ ھاتنە کوشتن، یێن د شەرێ گەریلا دا بوویە ئارمانج، ھەتا کەسێن د شەرێن د بن ناڤێ “تێکۆشینا خوەرێڤەبەریێ” دا ل سالا 2015ێ دا ھاتنە کوشتن هەموو ب هەڤرا پەیوەست بوون، ھەر تشت گرێدایی پرۆژەیا دەولەتا ترک یا ژێکرنا سەرێ کەسایەتیێن نەتەوی یێن کوردا بوو ژ بۆ ئاسمیلەکرنا کوردان.
ل پشت گەلەک جینایەتێن سیاسییێن وەکی کوشتنا فایێق بوجاک، فەرید ئوزون، وەدات ئایدن، حیکمەت فیدان و محەمەد شەنەر پرۆژەیا دەولەتا ترک ھەیە. ھەر کەسێ کو دکاری ل بەر خوە بدەت، هاتە قەتلکرن. ژ بۆ عەبدوللا ئۆجالانێ زاڤایێ عەلی یلدرمێ کو د رێخستنا ئیستیخباراتا ترکیەیێ یا ب ناڤێ میتێ دا کار دکر و ھەڤالێ نێزیکێ پیلۆتێ ئەندامێ میتێ جھ ھاتە ڤەکرن.
گەلۆ گەر فایێق بوجاک و فەرید ئوزون ساخ بانە عەبدوللا ئۆجالان دکاری ببیتە “سەرۆک”؟
ئەم پرسەکا گەلەک ھێسان بکەین: گەر فایێق بوجاک، فەرید ئوزون و گەلەک کەسێن دی ساخ بانە، گەلۆ دا عەبدوللا ئۆجالان وەک “سەرۆک” ل مەیدانێ جھ گریت؟ نە.
ھەگەر ناڤێن وەک چەتین گۆنگۆر (سەمیر)، محەمەد شەنەر د ناڤ پەکەکێ دا مابان، گەلۆ عەبدوللا دکاری ناڤێ خوە ب تەنێ ل سەر پەکەک-ێ بدانیت؟ نە.
ژ بۆ ڤێ ژی تشتەکێ کو دڤێت ھەر کوردەک بزانیت ھەیە: ل پشت ھەر کەسایەتیا سیاسی یا کو پشتی سالێن 1970یێ ل کوردستانێ ھاتنە کوشتن، ھەولدانەک ژ بۆ بڕینا دەمارا نەتەوی یا کوردان ھەیە. گەر مرۆڤ ل بن ھەر کوشتنەکا تاری بنێریت، دێ کەسایەتیەک نەتەوی کو ب نەتەوەبوونا کوردان یا رەسەن باوەرە، بینیت. کوشتنێن کو د سالێن 1990ێ دا ل مێردین، نسێبین، فارقین، ئامەد و گەلەک دەڤەرێن دی دا هاتین ئەنجامدایین و شەوتاندنا گوندا، ھەردەم ل دژی دەمارا کوردستانێ بوون.
دەولەتا ترک یا کو ب ھەزاران کریارێن کرێت، رەڤاندن، ئیشکەنجەکرن و کوشتنێ ئەنجام دایین، ژ بۆ کو داویێ ل ڤێ دەمارا کوردان بینیت، چاوا رێک دا کو عەبدوللا ئۆجالان ل شامێ بگەریت و د ڤیلایا خوەیا ب مەلەڤانگەهـ دا بژیت؟ چما فایێق بوجاک کو یەک فیشەک ژی ل دژی دەولەتێ نەهاڤێت ب 18 فیشەکان هاتە کوشتن، لێ عەبدوللا ئۆجالان ل لازقیێ د مالەکا ل کێلەکا بەحرێ دا چووبوو قەراخێ و ب ئارامی مەلەڤانی دکرن. چما؟ ژ بەر کو وەک مە ل ژۆر ژی باس کری، ئۆجالان ژ بۆ بڕینا دەمارا نەتەوی یا کوردا و ئاڤاکرنا تەڤگەرەکا کورد یا ترکپەرەست ھاتیە ئەرکدارکرن. ژ بۆ کو ئۆجالان مەزن ببیت دڤێت ھەر کەس بهێتە ژناڤبرن.
بێیی کو ئەم سەدەما ھەبوونا پەکەکێ فێم بکەین، ئەم نکارین بوویەرێن ھەیی راست فێم بکەین. بۆ میناک، چ کەسەک فێھم ناکەت چما پەکەکێ ئارتێشا ترکا کشاندیە باشوورێ کوردستانێ و ھەر سال دبێژیت ئەم دێ دەولەتا ترکا تێک بەین، لێ بەلێ هەرسال 5-10 کم ژ ئەردی رادەستی وان دکەت.
پرۆژەیا ژناڤبرنا کوردان ب دەستێ کوردان
کوشتنا فەرید ئوزون ژی بەردەوامیا پرۆژەیا دەولەتا ترک یا قرکرنا کوردانە. دەولەتا ترک د دژبەریا کوردان دا رۆلەکێ ستراتەژیک دا پەکەکێ. عاقلێ دەولەتا ترکا ل پشت ھەر کوشتنەکێیە کو پەکەکە ئەنجام ددەت، پەکەکە ب گۆتنێن خوە یێن ئیدەۆلۆژیک ھەر کەسی وەکە ئاژان پێناسە دکەت.
کەسێ کو بوویەرا فەرید ئوزون فێھم ناکەت، قەت فێم ناکەت ژی کو چما رێڤەبەرێ ئاساییشا گشتی یا سەرزێرێ غازی سالح ئالیخان ژ ئالیێ ھەپەگێ-پەکەکێ ڤە ھات تەرۆرکرن.
یێن کو بوویەرا فەرید ئوزون فام نەکەن، نکارن ئارمانجا پەکەکێ یا هاندانا یەنەکێ ل دژی پەدەکێ ژی فێم بکەن.
ھەر چقاس پەکەکێ قەت ب فەرمی قەبوول نەکربیت ژی، شک و گومان نینە کو کادرۆیەکێ وێ یێ ب ناڤێ ئەمین دال ب بریارا پەکەکێ فەرید ئوزون کوشتییە. رێبازا پەکەکێ یا ڤێ کوشتنێ، ئارمانجا کو ھاتیە ھلبژارتن و گەشەدانێن پشتی وێ نیشان ددەن کو ئەڤ بوویەرە ب ئاوایەکێ گەلەک بەرفرەھ ھاتیە پلانکرن. فەرید ئوزون ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە دهێتە گولـلەبارانکرن، لێ یەکسەر پشتی بوویەرێ پەکەکە مەراسیما ب ئاخێ سپارتنا جەنازەیێ فەرید ئوزون ب ستوویێ خوە ڤە دگریت و ل ھەر دەرێ دبێژیت فەرید ئوزون ژ ئالیێ عەشیرا بوجاک یێن روحایێ ڤە ھاتیە گولـلەبارانکرن. ب ڤی ئاوایی دخوازیت مالباتا ئوزون کو یەک ژ مالباتێن گرینگێن سیوەرەگێ یە ب خوە ڤە عەلاقەدار بکەت. لێ بوویەر ئاشکەرا دبیت. ئەڤ کۆمپلۆیا ھۆڤانە یا پەکەکێ ب سەر ناکەڤیت. گەر بوویەر ل گۆری پلانسازیا پەکەکێ برێڤە چووبایە، بەلکی پەڤچوونەک مەزن دەرکەڤتبا ھۆلێ و ب دەھان کەسێن دی هاتبان کوشتن. پەکەکێ ژ بۆ بەرژەوەندیا خوە چ جاران دودلیێ ژ فتنەکا وەھا ناکەت.
پەکەکێ ھەردەم ھەبوونا خوە ل سەر پارچەکرنا کوردان، هاندانا وان ل دژی هەڤ، چێکرنا ڤالاهیێ و دووراتیێ د ناڤبەرا ئالیێن سیاسی و جڤاکا کوردی دا ئاڤا کریە. ب ڤی ئاوایی رهـ و ئەنەرژیا کوردستانی ژ ئالیەکی ڤە ژ ئالیێ پەکەکێ و ل ئالیێ دی ڤە ژی ژ ئالیێ دەولەتا ترک ڤە ھاتە کشاندن.
کوشتنا فەرید ئوزون بوویەرەکا گرنگە کو سەدەمێن ھەبوون و کاراکتەرا پەکەکێ ئاشکەرا دکەت. ھەیا کو کورد ل دژی ڤێ بوویەرێ دەرنەکەڤن، نەشێن رێگریێ ل رێزە خوینرێژیێن “مرن-کوشتنێ” د جڤاکا کوردی دا بگرن.