ھوون ھێژتا ژی د وێ باوەریێ دا نە کو ل سەر ئیمرالیێ تەجرید ھەیە؟
داخویانیا سەرۆکۆمارێ ترکیێ رەجەب تەییب ئەردۆگان یا دوھی دەما گۆتی “ئەوێ ل ئەدیرنەیێ دێ باجەکا مەزن دەتە یێ ل ئیمرالیێ” دەرگەهێ نیقاشەکێ کو بەرێ ھەبوو ژ نوو ڤە ڤەکر. “گەلۆ ئۆجەلان و دەمیرتاش خەلەف و سەلەفێن کەسەکێ نە؟ ما د ناڤبەرا وان دا ھەڤرکییەک ھەیە؟” ئەڤ پرسە کەتنە رۆژەڤێ دا. لێ بەلێ دڤێت ئەم بپرسین، گەلۆ عەڤدلا ئۆجەلان دێ چ حەساب ژ سەلاحەدین دەمیرتاش پرسیت؟ ما دەمیرتاش کیژ فەرمانێن ئۆجەلان جێبەجێ نەکرینە؟ گەلۆ ئەردۆگان ڤان کێشەیێن د ناڤبەرا وان دا چاوا دزانیت؟
ب ئاشکەرایی، گۆتنا ئەردۆگان یا کو دبێژیت دەمیرتاش دێ حەساب دەتە ئیمرالیێ، ب ڤێ واتەیێ دهێت: نھا ژی د ناڤبەرا دەولەتا ترک و ئیمرالیێ دا ترافیکا ھەڤدیتنا ھەیە. واتە ل سەر ئیمرالیێ وەک کو پەکەکە بەحس دکەت تەجرید نینە و چ جاران ژی چێنە بوویە. عەڤدلا ئۆجالان ل ئیمرالیێ وەکە شێورمەندێ دەولەت و حکوومەتا ترک ئەرکدارە و کار دکەت. عاقلی ددەتە دەولەتێ. عەڤدلا ئۆجەلان ژ بۆ دەولەتێا ترکیێ کار دکەت. لێ گرسەیا پەکەکێ قەد ناخوازیت ڤێ راستییێ ببینیت. ب دەھان تشتێن ڤێ راستییێ ئیسپات دکەن ھەنە، ب دەھان بەلگە و گۆتن ھەنە، لگەل ڤێ راستییا ئۆجەلان دا ژی ھێژتا هندەک کەسێن کو بکەڤنە پەی وی ھەنە.
گەلەک کەسێن بەرێ رێھەڤالێن ئۆجەلان بوونە و د ناڤا پەکەکێ دا بەرپرسایەتیێن گرنگ وەرگرتینە، دبێژن کو ئۆجەلان ب میتێ ڤە گرێدایی یە، ژ ئالیێ دەولەتێ ڤە ھاتیە رێکخستن و ژ دەستپێکا دامەزراندنا پەکەکێ ھەتا نھا ئۆجەلان پەیوەندی ب میتێ ڤە ھەنە. ڤێ یەکێ ب دەھان بوویەران ڤە ئیسپات دکەن. ئەم وان ھەموویان بدەینە ئالیەکێ. گەر ئەم تەنێ پراکتیکا ئۆجەلان د سالا 1999ێ دا ھاتییە ترکییێ و هێرڤە بنێرین و وان بوویەران تۆمار بکەین ئەو تێکلیا د ناڤبەرا ئۆجەلان و دەولەتێ دا دیار دبیت. ئەم ل ژێر چەند میناکا رێز بکەین؛
د 16-21 شوباتێ دا ئەول زانیاریێن کو عەڤدلا ئۆجەلان دەر بارێ پەکەکێ و وان کەسێن ئالیکاریا وان د وارێ رێخستنی، سییاسی و ئابۆری دا ب فەرمی ئیمزا کری دانە دەولەتا ترک.
ئاخافتنێن عەڤدلا ئۆجەلان لگەل بەرپرسێ دەولەتێ یێ ب ناڤێ ئاتیلا ئۆگۆر دا کرین. د ڤان ئاخافتنان دا ب دەھان پێشنیارێن بالکێشێن وەک “ئەم ھەولێرێ ب ھەڤ را بگرین، ئەز دێ بارزانی و تالابانی ئینمە بەر لنگێن هەوە”. و ب دەھان پێشنییارێن دی یێن ب ڤی رەنگی کو ژ دەولەتێ را کری ھەنە.
ژ سالا 1975ێ ھەتا 1999ێ پەکەکێ راگھاندبوو کو ئەو دەولەتەکا سەربخوە و ئازاد دخوازن. گەلەک پارتییێن باکور و باشوور ب دەولەت نەخوازییێ تۆمەتبار دکرن و ئەو وەکە خایین بناڤ دکرن. دەما ئۆجەلان ھاتیە گرتن وی گۆت “دایکا من ژی ترکە” و گۆت کو داخوازکرنا دەولەتا کوردی یا سەربخوە “کۆمپلۆیەکا ناڤنەتەوەیی”یە.
عەڤدلا ئۆجەلان د نڤیس و پرتوکێن خوەیێن ئیمرالیێ دا ب دەھان پەیڤێن وەکی “ئەز دێ ترکیا کەمە ھێزەکا گەلەک ب باندۆر ل جیھانێ، ب ناسنامەیا ژۆرا ترکییەبوونێ دێ کوردان ب دەولەتێ ڤە گرێدەم و دێ کوردان کەمە ھێزا سەرەکی یا دەمۆکراتیزەکرنا ترکییێ. ب دەھان پەینێن ب ڤی رەنگی…
پێشنیارێن وی یێن ژ بۆ دەولەتێ د پرتووکێن ب ناڤێ نۆتێن ئیمرالیێ دا، ھەولدانێن وی یێن خورتکرنا حکوومەتا ئاکەپێ. کا چاوا ب ھەڤکارییا دەولەتێ بەرنامەیا ھەدەپێ و سازییێن لۆکالی ئامادەکرنە. دبێژیت بوویەرا رۆبۆسکی مەزن نەکەن، من و ھاکان فیدان ژ بۆ کۆبانی ب ھەڤرا خەبات کر.
دیسا دەما کو پەکەکێ دگۆت تەجرید ھەیە، چاوا چێبوو عەفرین د شەڤەکێ دا ھاتە چۆلکرن. ھەمان وەخت قارایلان ژ بۆ عەفرینێ گۆت کو رووسیایێ هەیئەتەک شاندیە ئیمرالیێ و گەف ل رێڤەبەریا مە کرنە. پاشێ ئەڤ مژارە ب تەمامی ھاتە گرتن.
مە تەنێ چەند خالێن کو ھاتنە بیرا مە نڤیساندن. کەسێ کو ل ڤان ھەموویان بنێریت دکاریت فێم بکەت کو عەبدوللا ئۆجالان لگەل دەولەتێ دا د ناڤا پەیوەندیان دایە. لێ بەلێ تەڤی ڤێ یەکێ ژی کەسێن کو ئۆجالان پیرۆز دکەن ھەنە. لێ کەسێ کو پیچەکێ ئۆبژەکتیف بیت، ژخوە دزانیت کو دەما پرتووکێن ئۆجالان دخوینیت لگەل دەولەتێ دا شێورێ دکەت. کەسێ کو د رۆژا بەری گرتنا خوە دا دگۆتە دەولەتێ “ئیبراھم تاتلیس باج ددا مە” و مرۆڤێ کو بێژیت “وەرن پلانەکا ڤەشارتی چێکەین، وەرن ئەم ھەولێرێ ب ھەڤ را بگرین” چاوا دکاریت ببیتە سەرۆک. ژێ را سەرۆکاتی دهێتە گۆتن؟ ب راستی، ئەڤەیە یا کو ئەم هزرا خۆ تێدا ناکەین.
ئۆجالان دبێژیت “ئەز خزمەتکارێ دەولەتێ مە”، ڤیدیۆیا وێ ھەیە.
کەسێ کو پرسیار ژ ئۆجالان کریە حەسەن ئاتیڵا ئوگور ژی دبێژیت، ئۆجالان گۆتیە: ‘من سێدارە نەدەن، ئەز دێ خزمەتا وە کەم”.
عەلی کەمال ئۆزجانێ کو جارا ئەول د سالا 1996ێ دا ل شامێ لگەل ئۆجالان دا ھەڤدیتن کری، پاشێ د سالا 2019ێ دا ل ئیلیجایێ ھات با ھەڤ و نامەیا خوە ئاشکەرا کری، عەلی کەمال ئۆزجانێ کو ل زانینگەھێن ترکیایێ کار دکەت دبێژیت، “عەبدوللا ئۆجالان ھەرێمی و نەتەوەیی یە”. یانی عەبدوللا ئۆجالان ملکێ ترکانە.
سەرۆکۆمارێ ترکیێ دەردکەڤیت و دبێژیت ئەز دێ حەسابا دەمیرتاش ژ ئۆجالان پرسم. واتە سەرۆک کۆمارێ ترکیێ دزانیت دێ ئۆجالان چ کەت.
نھا ئەم دپرسین، ھوون هێژ ژی باوەر دکەن کو ل ئیمرالیێ تەجرید ھەیە؟ دەما کو خەلکی د زیندانان دا خوە دشەوتاند و د گرەڤا برچیبوونێ دا بوون، ئۆجالان لگەل دەولەتێ دا د ناڤا تێکلیێ دا بوو.
ئۆجالان و ھاکان فیدان دەما کو عەفرین هاتیە داگیرکرن ھەڤدیتن دکرن. دەما ترکیێ سەرێکانیێ و گرێ سپی داگیر کری، د ناڤبەرا ئۆجالان و ئاکەپێ دا ھەڤدیتن دهاتنە ئەنجامدان. دانوستاندن و پەڤگوھارتنا نێرینێن د ناڤبەرا ئۆجالان و دەولەتێ دا چ جاران ب داوی نەبوویە. دەما دەولەت پێدڤی بیت، نامە و بریفینگێن پێویست ژی ژ بۆ ئۆجالان و پەکەکێ دشینیت.
واتە ئەنجاما کو ژ ئاخاڤتنا ئەردۆگان دەرکەڤیت وەھایە. عەبدوللا ئۆجالان ل ترکیایێ داهێنەرە، ل سەر ھەموو شرۆڤە و پێشنیارێن عەبدوللا ئۆجالان یێن ئیمرالیێ “مێد ئین ترکیە” ھاتیە نڤیساندن. ژ بەر ڤێ سەدەمێ د ناڤا 23 سالێن ژ سالا 1999ێ و هێرڤە کوردان ل باکورێ کوردستانێ ب دەھان شارەداری ب دەست خستن، ب دەھان وەکیل ھاتن دامەزراندن، نێزیکی 10 ھەزار کەسان ژیانا خوە ژ دەست دان، مرۆڤان خوە شەوتاندن، تەقاندن، جوانان خوە ژ زناران ئاڤێتن. لێ دیسا ژی باکورێ کوردستانێ تشتەک ب دەست نەخست. ژ بەر کو گەر شڤان ب ئاوایێ کو گورگ دبێژیت بچیت، دێ گورگ پەزێ خوە گریت. ژ بەر کو باکورێ کوردستانێ ل پەی سەرۆکەکێ “ترک چێکری” بوو، تەڤی ھەموو بەدەل و ھەولدانان ژی ئێشا وان کێم نەبوو، دەستکەفتیێن وان زێدە نەبوون، بەرۆڤاژی ھەموو خەرج کرن.
لێ مخابن ئەڤ راستیا کو ب سالانە مە دزانی و دگۆت، ب ئاخافتنا ئەردۆگانا دوھی ژی جارەکا دن پشتراست کر: ل سەر ئیمرالیێ تەجرید نینە. ئۆجالان پرۆژەیەکا ھەرێمی و نەتەوی یا دەولەتا ترکە.
