جەحشاتی ناسنامەیا پەکەکێ یا ھەرێمی یە

مەدیایا پەکەکێ، سیاسەتمەدارێن وێ، ھەموو سازی و دەزگەھێن وێ وەکە ژن، مێر، پارلەمەنتەرێن بەرێ، رۆژنامەڤان، ب کورتی ب ھەموو پێکھاتەیێن خوە ئێریشی ھەرێما کوردستانێ دکن. بێ گوومان ئەڤ ئێریش ل سەر بنگەھا تێکۆشینا بارزانییە. ھەر چەند د ڤێ دژمناھییێ دا مەدیایا پەکەکێ یا کوردی ژ بەر حەساسییاتا کوردان خوە پیچەکێ پاشدا بگریت ژی، لێ مەدیایا زمانێ ترکی ب تەڤاھی ل سەر ئەساسێ دژمناتیا بارزانی کار دکەت. ھەری داوی ژی ل سەر وێنەیێن کو د سەردانا سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ مەسروور بارزانی یا بۆ ترکیایێ دا ھاتنە کشاندن، خواست کامپانیایەکا مەزنا شەرمەزارکرنێ بدەتە دەستپێکرن. رۆژنامەیا «ئۆزگور پۆلیتیکا» کو ب ترکی وەشانێ دکەت، وێنەیێن ھەڤدیتنێن سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ لگەل سەرۆکۆمارێ ترکیێ ئەردۆگان دا، ب سەرنڤیسا “جەردەڤان” بەلاڤ کر.

 پێدڤیە ئەشکەرا ببیت کو گەر ئەم ل کوردستانێ ل جەحشەکێ بگەرین، جەحشێ ھەری مەزن پەکەکە یە. د راستیێ دا دەما وێ ھاتیە کو پەکەکە ب فەرمی وەکە پارتییەکا جەحش بهێتە پێناسەکرن. نھا پێویستە ببێژینە پەکەکێ، جاش. د راستیێ دا پێویستبوو دەما کو پەکەکێ یەکەم جار ل شنگالێ جل و بەرگێن حەشدا شەعبی ل خوە کری و ئالا ئیراقێ بلند کری، رایا گشتی یا کورد پەکەکە وەکە جاش ل ھەر دەرێ پێناسە کربا. لێ نھا دڤێت ڤەکری بهێتە گۆتن: “پەکەکە تەڤگەرەکا جاشە، ھەر وەھا جاشا ھەرێمییە. د خزمەتا ھەر چار دەولەتێن مێتنگەران دژی دەستکەفتێن کوردان شەری دکەت.” لێ دڤێت ئەشکەرا ببێژین بابێ پەکەکێ یێ سەرەکی ئیران و ترکیایە.

پەکەکە ژ نافکا خوە ب رێیا عەڤدلا ئۆجەلان لگەل ترکیەیێ دا و ب رێیا جەمیل بایک ژی لگەل ئیرانێ دا گرێدایی یە. واتە پەکەکە ژ ئالیێ ڤان ھەردو ناڤەندان دهێتە خوەدیکرن. گەر یەک ژ ڤان نافکا یێک بهێتە بڕین دێ پەکەکە ژناڤ چیت. ژ بۆ ڤێ ژی پەکەکە گارانتیا دەولەتا ئیران و ترکیێ یە. بۆ نموونە، پشتی شەرێ ئوکراینایێ، دەما ھەرێما کوردستانێ دەرفەتا ڤەبوونا بازارێن جیھانێ بۆ پەترۆل و گازێ پەیدا کری، ئەڤ رەوشە نە ل گۆری ئیران و ترکیێ بوو و نە ژ نیشکەکێڤەیە کو پەکەکێ، ئیرانێ و ترکیێ ئێرشی ھەرێما کوردستانێ کر.

 ژ بۆ کو ھەرێما کوردستانێ بھێز نەبیت پەکەکە ھاتیە ئەرکدارکرن. ھەگەر د ڤی کاری دا ب سەر نەکەڤیت، بابێن پەکەکێ دێ باجەکا گران ژێ وەرگرن. لەوما ژی ژ بۆ ڤێ ئەرکا نەیاری خوە پارچە-پارچە دکەت و ئێرشی ھەرێما کوردستانێ دکەت. ئەو ھەر تشتی ب دەرەوان سەرووبن دکەت.

وەک میناک سەرەدانا سەرۆکێ ھەرێما کوردستانێ مەسروور بارزانی بۆ ئەنقەرێ ژ بۆ کوردان دڤێت شەرەفەک بیت ژ بەر کو د وێ سەردانێ دا سەرکەفتنەک ھەیە. سەد سال بەرێ، پشتی سەرھلدانا چیایێ ئاراراتێ، کۆمارا ترکیایێ یا کو نڤیساندبوو “کوردستانا خەیالی مە ل ڤێرە بن ئاخ کر” لێ مەجبوور ما کو سیاسەتمەدار و رێڤەبرەکێ کورد د ئاستا سەرۆکۆماریێ دا قەبوول بکەت.

ترکیا کو د سالا 1992 یان دا ھەرێما کوردستانێ بێرێز و رەد دکر، نەچار ما کو پەیوەندیێن خوەیێن دیپلۆماتیک ب ھەرێما کوردستانێ پێش بێخیت و وەکە مخاتەبێ خوە قەبوول بکەت. سەرۆک کۆمارێ ترکیێ پێشوازیا سەرۆکوەزیرەکێ کورد کر. ئەڤە سەرکەفتنا ھەرێما کوردستانێ یە. ئەڤ سەرکەفتنە، سەرکەفتنا ھەموو کوردانە. چما ئەم کورد پێ سەربلند نەبین؟ ھەلبەت کۆمارا ترکیێ چ جاران ژ ڤێ رەوشێ رازی نەبوویە. ژخوە ئەم ڤێ یەکێ دزانین، سەرۆکێن ھەرێما کوردستانێ ژی پر باشتر دزانن.

لێ پەکەکە نەکاریبوو ڤێ راستیێ داقوورتینیت کو ژ ترکیێ زێدەتر ھەرێما کوردستانێ د دانووستاندنا گازێ دا ئەرکدارە. گەلەک بەرسڤێن مە ھەنە ژ بۆ وان دەردۆران یێن دخوازن ڤێ ھەڤدیتنێ رەش بکەن. لێ جھێ شانازییێ یە بۆ کوردان کو ئیرۆ گاز-نەفتا خوە دکەنە بازارێ جیھانێ دا.

بەری ھەر تشتی ئەم دکارین ب زەلالی ببێژین کو ئەڤ ھەلوەستا پەکەکێ یا دژمناھییا ھەرێما کوردستانێ و سەناریۆیێن وەھا خاپینۆک راستە راست ترکیا و ئیرانێ سوودمەند دکەت. ژ بەر کو تەڤگەرا پەکەکێ یا ھەرێما کوردستانێ یا ل گۆری ئەجیندایا ڤان ھەر دو دەولەتان، تەڤدگەرەیت و ناھێلیت ھەرێما کوردستانێ سیاسەتەکا ئارام و نەرم بمەشینیت. سەدەما کو ھەرێما کوردستانێ و ئیرانێ ئەوقاس دژبەری ھەڤ راوەستانە ژی، ھەبوونا پەکەکێ یە. پەکەکێ ئەو قادا کو ھەرێما کوردستانێ ل سەر ئیرانێ سیاسەتێ بکەت گرتییە. ھەرێما کوردستانێ کو ب ئاوایەکێ ئاسایی ھەول ددەت پەیوەندیەکا ھەڤسەنگ د ناڤبەرا ترکیا و کوردستانێ دا بپارێزیت، لێ ب تووندی ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ھاتیە ئاستەنگکرن.

چاوا کو عەڤدلا ئۆجالان ل ئیمارلیێ د گۆت، “ئەم ناھێلین بارزانی نەفەسێ بستینیت، ئەم دێ وان پیدڤی وە کەین”، جەمیل بایک ژی ھەمان ئاخاڤتن گۆتنە ئیرانێ.

د راستیێ دا سەدەما کو پەکەکە نھا ئەوقاس ئێرشی ھەرێما کوردستانێ دکەت ل کێلەکا ھەر دو ھێزێن مەزن ترکییا و ئیرانێ دبێژیت، “ئەز ل ڤێرەمە، ئەز وەناکەم کو ھوون پیدڤی بارزانی ببن. ئەز دێ وان خەندقینم” ھەرێما کوردستانێ نینە. یا کو پەکەکە دکەت جاش ژی ناکەن. پەکەکە دەبارا خوە ب ئێریشا ل سەر کوردان  ڤە دکەت.

ژ بلی ڤان گۆتنێن مە کەس نکاریت راڤە بکەت کا چما پەکەکە دژمناتیا ھەرێما کوردستانێ دکەت. چ سەدەمەک ئایدۆلۆژیک، چ گوھەرتنا پارادیگمایێ ڤێ یەکێ ناکەن. سەدەما وێ تەنێ ئەوە کو پەکەکێ ھەبوونا خوە ل سەر نەبوونا ھەرێما کوردستانێ ئاڤا کرییە. ژ سالا 2000ێ ڤە چ گەریلا ب دەستێ پێشمەرگە نەھاتینە شەھیدکرن، پێشمەرگەیان رۆژەکێ ژی زانیاری نەداینە لەشکەرێن ترک. پەکەکە ڤێ یەکێ باش دزانیت لێ نانێ خوە ب درەوان دخوەت.

ل پشت ئێریشێن پەکەکێ یێن ل سەر ھەرێما کوردستانێ ئەنیا ل دژی کوردان یا ل رۆژھلاتا ناڤین و ھندەک دەردۆرێن ل قادا ناڤنەتەوەیی ھەنە. ئەم ڤێ مژارێ ب زەلالی دزانین. ژ بۆ ڤێ ژی گۆتەگۆتکێن پەکەکێ یێن ل سەر مافێن ژنان، وەکھەڤی، کێشەیێن ئابۆری و دەمۆکراسیێ ھەموو درەو و ڤرن. ژ بەر کو پەکەکە ژ ئەنیا وان کەس و لایەنێن کو دخوازن کوردستانێ ھەلوەشینن ئێریشی کوردستانێ دکەت. لەورا ژی ئەم بێی دودلی دبێژین: پەکەکە تەڤگەرەکا جاشە. ژ نافکا خوە ب ترکیا و ئیرانێ ڤە گرێدایی یە.

پوستێن ھەمان بەش