د 2یێ چلەیێ دا ل شنگالێ خەباتکارەکی پەکەکێ ب ناڤێ «محەمەد ئەمین کاراتای» ل ناڤچەیا تلعزێر ھاتە کوشتن. چاپەمەنیا پەکەکێ وەکە ھەر جارێ ژ بۆ کو راستیا بوویەرێ ڤەشێرە دیسا پەدەکە تەوانبار کر.
د نووچەیا د چاپەمەنیا پەکەکێ دا ھاتی وەشاندن دا، ل سەر ناڤێ رێڤەبەریا خوەسەرا شنگالێ داخویانیەک ھات دایین. د داخویانیێ دا ھات گۆتن، “ھەڤالێ مە مەنال مێردین د 2یێ چلەیا 2023یێ دا ل باژارۆکێ تلعزێر یێ شنگالێ د ئەنجاما سوویقەستەکا خایین یا دەولەتا ترک و پەدەکێ دا شەھید بوو.” رێڤەبەریا خوەسەرا شنگالێ رێخستنەکە کو ژ ئالیێ رێڤەبەریا پەکەکێ یا ل رۆژئاڤا ڤە دهێت برێڤەبرن. پەکەکە ل شنگالێ ب ڤی ناڤی خوە کاموفلاژ (ڤەشارتن یان گوھەراندنا روویێ خوە یان جلێن خوە داکو نەیێ ناسین یان دیتن) دکە. ھەر چەند ناڤەکێ مەدەنی ل سەر بیت ژی، لێ راستەراست ژ ئالیێ کادرۆیێن پەکەکێ ڤە دهێت برێڤەبرن. واتە داخویانیا ل سەر ناڤێ محەمەد ئەمین کاراتایێ ب کۆدناڤێ «مەنال مێردین» ھاتیە دایین راستەراست ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ھاتیە نڤیساندن.
داخویانیا کو دەربارێ کوشتنا مەنال مێردین دا ھاتیە وەشاندن، ب ھەستێن دژمنی ئانکو ژ ھەستێ کوردایەتی دوور ھاتییە نڤیساندن. ژ بەر کو ھێژ چ ئاگاھی دەربارێ ڤێ بوویەرێ دا نەیی، پەکەکێ پەدەکە وەکە تاوانبار دەستنیشان کر. چاپەمەنیا پەکەکێ و نڤیسکارێن وێ یێن مەدیایا جڤاکی ژ دەولەتا ترک زێدەتر پەدەکێ وەکە گومانبار نیشان ددن. ئەڤ ژی گرێدایی وێ پارچەبوونا کو پەکەکە دخوازە د ناڤا کوردان دا چێبکە و ستراتەژی و ئارمانجا وێ یا خرابکرنا ھەرێما کوردستانێ یە.
ھەر چەند پەکەکە ژ بەر نەفرەتا خوە یا دژی پەدەکێ ڤێ یەکێ بکە ژی، لێ سڤکاتییا ھەری مەزن ل ڤر ب راستی ب محەمەد ئەمین کاراتایێ کو د بوویەرێ دا ژیانا خوە ژ دەست دای، ھاتییە کرن. ژ بەر کو داخویانیا پەکەکێ ژ دەستپێکێ ڤە پێشی ل رۆنیکرنا کوشتنێ گرت.
تلعزێر ل کویە و چ پێکھاتەیێن چەکداری تێ دا ھەنە؟
باژارۆکێ تلعزێرا شنگالێ ھەرێمەکە کو ھێزێن یەبەشێ یێن گرێدایی پەکەکێ و کادرۆیێن وێ یێن خەباتێن سیاسی تێدا نە. ل باژێر سازیەکا پەکەکێ یا ب ناڤێ مەجلیسا گەل یا تلعزێرێ ھەیە. ھەروھا ل ھەموو تاخێن ڤی باژارۆکی مالێن کو ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ھاتنە کرێکرن ھەنە. ل گۆری ئاگاھییێن کو مە ژ چاڤکانیێن ھەرێمی گرتی؛ یەکینەیێن ژن، جوان و دارایی یێن پەکەکێ ل باژێر جھ دگرن. بارەگەھێن ھەری مەزنێن حەشدا شەعبی ل تلعزێرن. د ناڤا تلعزێر دا ھێزێن یەبەشێ، حەشدا شەعبی و دەورییا ئارتێشا ئیراقێ بێناڤبەر دگەرن. ھەر وھا بارەگەھێ ئارتێشا ئیراقێ ژی ل نێزیکی تلعزێر ھەیە.
باژار نێزیکی تەلەعفەرێ یە کو ترکمان لێ دژین. ھندەک گوندێن سوونییان ژی ل ور ھەنە. نھا ھندەک ژ وان ل شنگالێ لگەل پەکەکێ تەڤدگەرن. لێ بەلێ ڤان گوندێن سونییا وێ دەمێ لگەل داعشێ ھەڤکاری کربوون.
واتە ل وێ ھەرێمێ یا کو ھێزا وێ یا چەکدار تونەیە تەنێ پەدەکەیە. پەدەکێ یەک پێکھاتە ل وێ دەڤەرێ نینە و چ پەیوەندیا وێ ب تشتێن دقەومن ڤە نینە-نابە. ل گەل ڤێ یەکێ ژی گونەھبارکرنا پەدەکێ ب مەرەما سییاسی یا پەکەکێ ڤە گرێدایی یە.
کێ مەنال مێردین ئارمانج کر؟
مەنال مێردین نە کەسەکی پایەبلندە کو ژ ئالیێ سیاسی ڤە بهێت ئارمانجکرن. محەمەد ئەمین کاراتای کو ژ مێردینێ یە، ب سالان ل ئیزمیرێ د HEP و وان پارتییان دا خەبتییە. د سالا 1996ێ دا ژ بەر ئەندامەتیا پەکەکێ ھات گرتن. پشتی زیندانێ دهێتە چیا. زێدەتر د کارێن ئابۆری، گومرک و ھتد دا جھ دگرە رەوشا وی یا تەندورستی ژی نە باش بوو. ژ بەر ڤێ یەکێ ژی نە رێڤەبەرەکی ب ناڤ و دەنگە.
پێگەھا دارکا مازی ل سەر بوویەرێ خوە گهاند ھندەک کەسێن وێ ھەرێمێ. خەلک دبێژە کو پەکەکە ھوورگلیێن بوویەرێ ڤەدشێرە. لێ یا کو دهێت زانین ئەوە کو جھێ کو مەنال مێردین لێ ھاتیە کوشتن نە مالا وییە، ئاڤاھییەکە کو ژ ئالیێ کادرۆیێن پەکەکێ ڤە وەکە مانگە (جھێ روونشتنێ) دهێت بکارئانین. ئانکو مەنال مێردین د مالێ دا ب تەنا سەرێ خوە ناژی. ل گەل وی 4 کادرۆیێن دن یێن مێر یێن پەکەکێ ل مالێ دا دژین. دەما مەنال مێردین ھاتیە گولـلەبارانکرن ژی ھەڤالێن وی ل مالێ بوون.
چاڤکانیێن ھەرێمی دیار کرن کو مەنال مێردینێ 60 سالی بوو، قەبوول نەدکر کو د بن پێشەنگیا کادرۆیێن ژ خوە بچووکتر یێن پەکەکێ دا بژی و پرسگرێکێن وی لگەل کادرۆیێن دن یێن پەکەکێ یێن ل ھەرێمێ ھەبوون و ب ئاشکەرایی ئەڤ نەرازیبوونا خوە ئاشکەرا دکر.
چاڤکانیەکی کو نەخوەست ناڤێ خوە ئاشکەرا بکە دیار کر کو بەریا مەھەکێ پەیوەندییێن مەنال مێردین لگەل ژنەکا ئێزدی ببوو رۆژەڤا گوندیان. ل گۆری ڤێ یەکێ، ب بەردەوامی ھەڤدیتن و ئاخفتنێن تەلەفۆنێ یێن مەنال لگەل وێ ژنێ عاجزی چێدکر و مرۆڤێن وێ ژنێ ئەڤ کێشە ب فەرمی گەهاند رایەدارێن پەکەکێ یێن وێ دەڤەرێ. چاڤکانیێ مە گۆت کو گەلێ ئێزدی ژ ھەڤدیتنا زلامەکی مسلمان لگەل ژنەکا ئێزدی عاجز ببوون و دبیت کو بوویەرێ پەیوەندی ب ڤێ یەکێ ڤە ھەبت.
واتە گەلەک ھێز ل وێ دەڤەرێ ھەنە، وەکە پەکەکە، ترکومەن، حەشدا شەعبی و ھتد، ژ بۆ جینایەتا مەنال مێردینێ پێک بینن ئەڤ ھێز ھەموو ژی چەکدارن. تەنێ لایەنێ کو ھێزا خوە ل وێ دەرێ نینە پەدەکەیە. ژ بەر کو پەکەکێ بەری ڤێ بوویەرێ زەلال بکە پەدەکە تەوانبار کر، ئەڤ ھەلوەستا پەکەکێ دیار دکە کو د بوویەرێ دا ئاگاھیێن ڤەشارتی ھەنە. ئەڤ یەک جھێ گومانێیە کو پەکەکێ ب خوە دەست د ڤێ جینایەتێ دا ھەبە. پەکەکە، ل گەل گوورگی نێچیرا پەزی دکە ل گەل شڤانی ژی دگریت.
ھەر وھا پەکەکێ ناسنامەیا کادرۆیێ خوە محەمەد ئەمین کاراتایێ کو 43 سالن لگەل پەکەکێ دا تەڤدگەرە، تەنێ ژ بۆ کو ھەبوونا خوە یا ل شنگالێ ڤەشێرە و ڤێ مژارێ وەکە ماددەیەکێ پرۆپاگاندایێ ب کار بینە، ئاشکەرا نەکر. کەسەکی ژ باکور ب پاساپۆرت چاوا ھاتییە شنگالێ، نە ھەموەلاتیێ ئیراقێ یە ژی، چما ل دەڤەرەکا وەک تلعزێر وی خانیەک ھەیە؟ ژ بەر کو ئەو خەباتکارێ پەکەکێ یە ئەو ل ورە. مەنال مێردین بەرپرسێ کارووبارێن ئابۆری بوو.
بەرێ پەکەکێ ب ڤان درەوان گەل دخاپاند، لێ نھا پرۆپاگاندایێن ب ڤی رەنگی تەنێ روویێ پەکەکێ یێ راست دەردخە ھۆلێ. پەکەکە ل شنگالێ چ دکە؟
