مەدیایا په‌كه‌كێ مانیپولاسیۆنێن خوە یێن دەربارێ هەرێما کوردستانێ بەردەوام دکە. چاپەمەنیا په‌كه‌كێ کو چ پێنگاڤەکە ئەرێنی یا هەرێما کوردستانێ ناخە رۆژەڤێ، ڤێ جارێ ب هنجەتا هلبژارتنێ هەول ددە «ئانتی-پرۆپاگاندایێ» بکە. مەدیایا په‌كه‌كێ نووچەیێن خوەیێن دەرەو تۆمار دکە و دبێژە «د هلبژارتنێن 14ێ گولانێ یێن ل ترکیێ، په‌ده‌كه و سەرۆک بارزانی پشتگریا ئاردۆگان دکن».
دیسا رۆژنیۆز ب هەر زمانه‌كی نووچەیێن جودا بەلاڤ دکە
دەزگەهێ راگهاندنا په‌كه‌كێ رۆژنیۆز كو ل باژارێ سلێمانیێ وەشانێ دکە، سەرکێشییا ڤان نووچەیێن دەرەو دکە. وەکی هەر جار نووچە ب ترکی و کوردی ژ هەڤ جودا تێن وەشاندن.
د نووچەیا 26ێ ئادارێ یا ل سەر مالپەرا رۆژنیۆزا ترکی دە هات وەشاندن، ئەڤ ئاگاهی هاتن دایین: «سەرۆکێ په‌ده‌كێ مەسعوود بارزانی بەریا نها ژ بۆ پشتگریا رەژیما ئاكه‌پێ-مه‌هه‌پێ د هلبژارتنێن 14ێ گولانێ ژ نوکە ڤە کەتیه حەرەکەتێ. هات دیارکرن کو د رۆژێن دەرباسبوویی دە سەرۆکێ په‌ده‌كێ مەسعوود بارزانی ل گەل هن سەرۆک عەشیر و دژبەرێن گەلێ کورد گەلەک هەڤدیتن پێک ئانینە». ل گۆر نووچەیا رۆژنیۆزێ، سەرۆک بارزانی داخواز ژ وان کریە کو د هلبژارتنێن ترکیێ دە دەنگێ خوە بدن ئاكه‌پێ.
لێ ڤێ نووچەیا رۆژنیۆزێ د به‌شێ سۆرانی و کورمانجی دە نه‌هات وه‌شاندن. ژ بەر کو گەلێ باشوورێ کوردستانێ باش د زانن کو هەڤدیتنەکە وها چێنەبوویە. ژ بۆ ڤێ یەکێ ئەڤ نووچە ژ بۆ مانیپولەکرنا گەلێ باکورێ کوردستانێ یێ کو نووچەیێن ترکی دخوینە، هاتیە چێکرن.
لێ رۆژنیۆزێ جارەک دن شیانا خوە یا چێکرنا نووچەیێن دەرەو یێن ل دژی بارزانی نیشان دا. بێی ڤان هەڤۆکێن ژۆرین، د بەشا سۆرانی دە ب هەڤۆکێن سەرگرتی سەرۆک بارزانی وەکە پشتگرێ ئاكه‌پێ-مه‌هه‌پێ دەستنیشان دکە. خەینی ڤێ ژی، ل سەر ڤێ مژارێ ب لاینگرێن خوە شیرۆڤە دایینە کرن.
واته رۆژنیۆز ب خوە نووچەیێن دەرەو چێدکە، پاشێ ل سەر نووچەیێن دەرەو هەڤپەیڤینان چێدکە.
کۆمەک کو حەز دکن ب کامیرایێ رە باخڤن و لاینگرێن یه‌نه‌كێ یێن ل دۆرا رۆژنیۆز کۆم بووینە، یەکسەر خوە دئاڤێژە میکرۆفۆنێ و شیرۆڤەیان دکەن. هەماهەنگییا نووچەیێن ساختە یا رۆژنیۆزێ ب ڤی ئاوایی دشوخلە.
ووسا دخویە کو په‌كه‌كە دێ هین زێدەتر هەول بدە كو هه‌ر وه‌ك د ناڤبەرا ئاكه‌پێ و په‌ده‌كێ دە تفاقەکە ستراتەژیک هەیە، نووچه‌یان سێرڤیس بكه.
کیژان پێکهاتەیا کورد هەری زێدە ئالیکاریێ ددە ئاكه‌پێ؟
کیژان پێکهاتەیا کورد ژ سالا 2002 ێ و هەری زێدە هاریکاری دایە ئاكه‌پێ و ئاکه‌پە ل سەر ڤێ هەڤکاریێ بوویە دەستهلاتدار؟
په‌كه‌كێ ژ سالا 2004ێ هەتا 2015 ێ ب ئاکه‌پێ رە هەڤکاریەکە ستراتەژیک کر. پێنج جاران ئاگربەستەکە فەرمی راگهاند، ب دەهان جاران ژی بێچالاکی راگهاند. ب ئاوایەکی ئاکتیڤ بەشداری پێڤاژۆیێن ئۆپەراسیۆنێن تاسفیەکرنا ئەرگەنەکۆن و گوولەن یێن ئاكه‌پێ بوو. ژ ئالیێ سیاسی و لەشکەری ڤە ب هەر ئاوایی ئالیکاری دا دەستهلاتداریا ئاكه‌پێ یا دەولەتا ترک. چ چالاکیێن کو ئابۆرییا ئاكه‌پێ تێخە تەنگاسیێ نەکریە. د هەر فرسەندێ دە داخویانیێن وەکی «ئەگەر ئەم نه‌باینه هاکان فیدان (سەرۆکێ میتێ) دا هێته گرتن، گەر ئەم نه‌باینه دا ئاردۆگان هێته گرتن» بەلاڤدکر. پشتگریا پێڤاژۆیا گوهەرتنا دەستوورا بنگەهین یا ئاردۆگان کر و ژ جه‌ماوه‌رێ خوە خوەست دەنگێن ئەرێ بدن ئاردۆگان. ژ بۆ کو حکوومەتا ئاكه‌پێ ژ بەر دۆزێن رۆبۆسکی و …هتد نه‌هێن دادگه‌هـ كرن چ ژ دەستێ په‌كه‌كێ هات کر. ب هەر ئاوایی پشتگری دا ئاكه‌پێ. ئاكه‌پێ ژ رێ ل پێشییا په‌كه‌كێ ڤەکر کو تەڤبگەرە.
پشتره په‌كه‌كە ب هن دەردۆرێن ل هوندر و دەرڤەیی ترکیەیێ رە تێکلیێن ستراتەژیک پێش خستن و لایەنێ خوە گوهەرت. په‌كه‌كە یا کو 13 سالن پشتگر و هەڤکارێ هەری مەزنێ پۆلیتیکایێن ئاكه‌پێ یە، نها وەکە کو ئەڤ پێڤاژۆ و فلۆرتێن گەل ئاكه‌پێ قەت نەبوونە تەڤدگەرە. بەرۆڤاژی ڤێ یەکێ دخوازە په‌ده‌كێ بکە ئارمانج دا کو رابردوویا خوە پاقژ بکە. لێ چ هەولێن په‌كه‌كێ نکارە په‌كه‌كێ پاقژ بکە.
تێکلیێن په‌ده‌كێ یێن ب دەولەتا ترک رە نە تێکلیێن نوونە. په‌ده‌كە ژ سالێن 1950ی ڤە ب گەلەک دەولەتێن وەکە ئەمەریکا و رووسیایێ رە تێکلدارە. ب دەولەتێن وەکی ترکیە و ئیرانێ رە ژی تێکلیێن دیپلۆماتیک هەنە. لێ د تێکلیێن په‌ده‌كێ دە دو پرەنسیبێن بنگەهین هەنە. یا یەکەم؛ تێکلییێن فەرمی ب دەولەتێ ب خوە رەیە. یا دن ژی ئەوە کو دەولەتێن کو پێ رە تێکلدارن ب ناکۆکیان رە تێدکۆشە و تێکلیێن خوە قوت ناکە.
واته په‌ده‌كە تەڤگەرەکە کو هەم ناکۆکیان و هەم ژی هەڤسەنگیا تێکلیان باش دزانە. ژ بەر ڤێ یەکێ تێکلیێن هەیی نە ب ئاكه‌پێ رە، ب دەولەتا ترک رەیە. ئەڤ تێکلی هێژ ئاكه‌پە تونەبوو ژی هەبوون.
هەروها په‌ده‌كە باش دزانە کو ل کوردستانێ کۆلۆنیالیزم سیاسەتا دەولەتانە، نە تەنێ یا حکوومەتانە. ژ بۆ ڤێ ئەو دزانە کو حکوومەت بهێنه گوهه‌رتن ژی لێ ستاتۆیا کوردستانێ ناگوهەرینن. ل ئالیێ دن په‌كه‌كە خوەدی هەلوەستەکە کو د پرسگرێکا کوردی دە تم هێڤیێ ژ حکوومەتان دکە، ناچە سەر دەولەتێ ب خوە. په‌كه‌كە د ئاستا ستراتەژک دە هلوەشاندنا دەولەتێ ناکە ئارمانج. ئەو ناخوازە دارا دەولەتێ بقرینە ئەو تەنێ ب چقلێن دارێ ڤە مژوول دبە.
هەڤکارێ هەری مەزنێ ئاكه‌پێ په‌كه‌كە بخوەیە
ژ بەر ڤێ ئەم دزانن کو هەڤکارێ هەری مەزنێ ئاكه‌پێ په‌كه‌كە بخوەیە. لێ کوردان ژ ڤێ شریکاتیا په‌كه‌كێ-ئاكه‌پێ چ سوود نە وەرگرتییە. نها ژی ب گوهەرتنا هەڤکارێن خوە تشتەکی ژ کوردان رە ناخوازە. تەنێ کورد ب هێڤیەکە بێبنگەهـ وەکە کو هەلبژارتن دێ «ئازادیێ بدە کوردان» تێ پێناسەکرن. ب ڤێ هێڤییا ڤالا هێزا کوردان تێ بەرزەکرن. هەتا، کو د هلبژارتنان دە هێزا کوردان وەرە ئاستەنگکرن هەڤکاری ب کوردان رە نەکر. حه‌سه‌ن جەمال تەرجیهـ کر، رابوون و نەڤیێن پاشایێن ئیتیحاد و ته‌ره‌قی وەکە حه‌سه‌ن جەمال کرن بەربژار.
د هلبژارتنێن داوی یێن ترکیەیێ دە، په‌كه‌كە-هه‌ده‌په چ داخوازییەک ب ناڤێ کوردان ژ هەڤکارێن خوە نەکر. دکارن ببێژین کو هه‌ده‌پێ ژ بۆ مافێن گەلە کورد وەکە زمانێ کوردی ژی نەخوەست و دەنگێن کوردان پڕ بەلاش دچن بوو کەمالیستان. په‌كه‌كە ب دەنگەن کوردان کەمالیستان دکە دەستهلات. پشتره ژی، ژ بۆ ڤێ راستییا خوە یا دژه-کورد ڤەشێرە دێ ببێژە؛ «په‌ده‌كه پشتگریێ ددە ئاكه‌پێ». لێ ئەم دپرسین گەلۆ هه‌ده‌په بەرانبەر دەنگێن کوردان ژ «هەڤپەیمانا مللەت» چ داخواز دکە.
