بەشا یەکەم: چما گرنگە کو کۆنگرەیا دامەزراندنا په‌كه‌كێ بێ فێمکرن؟
د سەر دامەزراندنا په‌كه‌كێ رە 45 سال دەرباس بوون. ژ کۆنگرەیا یەکەمین یا سالا 1978ێ هەتا نها په‌كه‌كێ 11 کۆنگرە ب ناڤێ په‌كه‌كێ ساز كرنه. هەروه‌ها د بن ناڤێ كه‌جه‌كێ دا ژی 10 جڤینێن لژنەیا گشتی گرێدانه. واته د ڤان 45 سالێن داویێ دا په‌كه‌كێ ب گشتی 21 کۆنگرەیێن مەزن ب ناڤێ په‌كه‌كێ یان ژی كه‌جه‌كێ ساز كرنه. تەڤی کو هەر یەک ژ ڤان کۆنگرەیان تایبەتمەندیا خوە هەیە ژی، لێ ب راستی ژی هەموو وەکە بەردەوامیا کۆنگرەیا یەکەمین یا سالا 1978ێ نه. ژ بەر کو هەموو کۆد و تایبەتمەندیێن بنگەهین یێن کۆنگرەیا یەکەمین یا په‌كه‌كێ هەتا رۆژا ئیرۆ مانە.
ژ بۆ ناسکرنا په‌كه‌كێ جڤینا گوندێ فیس گرنگە
جڤینا کو د سالا 1978ێ دا ل گوندێ فیسێ پێک هاتی، ژ بۆ ناسکرنا په‌كه‌كێ دانەیێن گرنگ ل خوە دگرە. ب گشتی نەشاشە کو مرۆڤ هەموو خەباتێن په‌كه‌كێ یێن ژ سالێن 1970یێ هەتا کۆنگرەیا یەکێ وەکە حوجره‌یا بنگەهین یا په‌كه‌كێ ب ناڤ بکە. ژ بەر کو تایبەتیێن وێ سەردەمێ دەرباسی هەموو سیستەم و خەباتێن رێخستنێ بوو. ژ بۆ ڤێ ژی دڤێت هەلوەست و رەفتارێن په‌كه‌كێ یێن سالێن 1970ێ و تایبەتیێن کۆنگرەیا دامەزراندنا په‌كه‌كێ ب کووراهی بێن لێکۆلینکرن. ژ بەر کو په‌كه‌كە د وێ کۆنگرەیێ دا چ بوو ئیرۆ ژی هەمان تشتە.
په‌كه‌كە ژی جڤینا فیسێ وەکی حوجرەیا بنگەهین دپەژرینە. لێ په‌كه‌كێ ئەڤ حوجرە پر جودا پێناسە کریە
په‌كه‌كێ د ڤان 45 سالان دا، ب تایبەتی ژی پشتی سالا 2000ێ، چیرۆکا دامەزراندنا خوە یا د 27ێ مژدارا 1978ێ دا وەکی میتۆلۆژیەکێ ڤەهاند و بەلاڤی هەر چار پارچەیێن کوردستانێ کر. ل گۆری پێشکێشکرنا په‌كه‌كێ چیرۆکا دامەزراندنێ؛ «22 ئەندام ل گوندێ فیسێ یێ لجێ ل مالا «سەیفەددین زۆگوورلوو» ب نەپەنیەکا مەزن ل هەڤ جڤیان. دو رۆژان نیقاش هاتن کرن و بریار دان کو پارتیێ دامەزرینن». ئۆجالان دامەزراندنا په‌كه‌كێ وه‌ها پێناسە دکە: ((ژ بەر دلسۆزیا ب بیرانینا ئەندامێ وان یێ پێشەنگ «حەقی قه‌رار» کو ل 18ێ گولانا 1977ێ ل دیلۆکێ هاتبوو کوشتن، وی په‌كه‌كە ئاڤاکر)).
ل گۆری ڤەگۆتنا په‌كه‌كێ ئەو پارتییا کو ل گوندێ فیسێ هاتیە ئاڤاکرن، هەتا ئیرۆ مەزن بوویە و گهایە ئیرۆ. هەلبەت ئەڤە ئەو چیرۆکا کو په‌كه‌كە دبێژە. لێ بەلێ ئەو کۆنگرەیا کو په‌كه‌كە وەکە «ڤەگوهەرتنا مێژوویێ، پێنگاڤا ئەفسانەیی» قال دکە بەروڤاژی ڤێ یەکێ خوەدی راستییەک پر جودایە.
هەژمارێن زەلال یێن ڤێ ریوایەتێ
یەک ژ فەیلەسۆفێن گرنگ یێن جڤاکناسی و دیرۆکێ ئبن خه‌لدوون، خوەدی گۆتنەک پر گرنگە: «ژ تشتێن بێن کێشان، بێن پیڤان و حەسابکرن باوەر بکن، ژ ریوایەتان باوەر نەکن؛ بیرکاری رەفتارێن مرۆڤان دگوهەرینە و هەتا مرۆڤان دکە راستگۆ».
بەلێ راستە ده‌ما کو هەر تشت ب هەژمار و دانەیێن بەربچاڤ تێنە راڤەکرن، هەوجەداریا خوە ب خورافەیان نینه. ل گۆری ڤێ پرەنسیبا زانستی ئەم ژی کۆنگرەیا دامەزراندنا په‌كه‌كێ یا کو هەر سال ب تلیلی، درووشم، ستران و دیلانان تێ پیرۆزکرن، نە ب شێوازێ خورافاتی، ب هەژمار و دانەیان دێ راڤەکن. شێوازێ هەری راست ئەوە کو مرۆڤ پێشیێ ل چارەنووسا وان کەسێن کو په‌كه‌كە دامەزراندی بنێرن. د ئەنجام دا کۆنگرە نە ب هێزا ئیلاهی، ب دەستێ مرۆڤان هاتیە چێکرن. گەلۆ ئەڤ کەس نها ل کونە؟ ئەو چ دکن؟ چارەنووسا دامەزرینەرێن په‌كه‌كێ چییە؟ ئەڤ پرس پر و پر گرنگن.
رابردوو نه‌مریه، رابردوو زیندی یە و د دەما نوو دا دژیت. چارەنووسا دامەزرینەرێن په‌كه‌كێ و تایبەتمەندیێن بنگەهین یێن وێ حوجرەیا بنگەهین بۆ مە دبن ئالیکار کو ئەم په‌كه‌كێ راست پێناسە بکن. ژ بەر کو چ هات سەرێ وان کەسێن کو په‌كه‌كە دامەزراندی، ئیرۆ ژی هەمان تشت دێ هێته سەرێ کادرۆیێن په‌كه‌كێ و یێن کو ل دۆرا په‌كه‌كێ نە. بەلێ، نها ئەم دیسا وێ پرسا گرنگ بپرسن. گەلۆ چ هات سەرێ وان کەسێن کو په‌كه‌كە ئاڤا کرن؟
کی/کێ بەشداری کۆنگرەیا دامەزراندنا په‌كه‌كێ بوون؟
د یەکەمین کۆنگرەیا په‌كه‌كێ 22 کەس تەڤلی ببوون و ژ وان 2 ئەندام ژن بوون.
کەسیرە یلدرم (ئۆجالان)، عەڤدلا ئۆجالان، حسێن تۆپگیدەر، مەهمەت جاهیت شەنەر، باقی قه‌رار، رەسوول ئالتونۆک، عەلی چەتینەر، فەرزەندە تاگاچ، سووبحی قاراقووش، شاهین دۆنمەز، مەهمەت تووران، عەلی گوندوز، فارووق ئۆزدەمیر، عەبباس گۆکتاش، عەلی حەیدەر قه‌یتان، سەیفەددین زۆگورلو، مه‌زلووم دۆغان، جەمیل بایک، دوران کالکان، عەڤدلا کومرال، مەهمەت هایری دوورموش.
چارەنووسا ڤان هەر 22 دامەزرێنه‌ران پڕ بالکێشە. وەکە کو ئبن خەلدوون گۆتیە، گەر ئەم ڤێ سەرئەنجامێ نە ب ریوایەتان ب ژمارەیان راڤە بکن و رەوشا هەر کەسی دیار بکن، وێنەیێ کو دەردکەڤە پێشیا مە دێ پر بالکێش بە. نوکە ئەم یەک ب یەک چارەنووسا ڤان راڤە بکن.
ل بەندا مە بن
