بەشا دوویەم: چیرۆکێن دامەزرێنەرێن پەکەکێ یێن نەڤەگۆتی
ژیانا ھەر ژ یەک وان 22 کەسێن کو د کۆنگرەیا یەکەما پەکەکێ دە ئامادە بوون ب سەرێ خوە دبە مژارا رۆمانەکێ. ھەکە ئەم ب کورتی ل چارەنووسا ھەر یەک ژ 22 دامەزرنێران ژی بنێرن، دێ خویا بکە کا ئەنجام چ قاس سەرجراکێش و تراژدیکە. ژ بۆ دیتن و فەھمکرنا ڤێ ئەنجامێ، پێویستە ژ دەرڤەیی ڤەگۆتنێن پەکەکێ، چیرۆکێن راستەقینە یێن ھەر یەک ژ وان دامەزرنەران ب کورتی ئەم ڤەبێژن.
1- عەڤدللا قوومرال: د سالا 1945 دە ل خەلفەتیێ ژ دایک بوویە. ئەو بەرپرسێ پەکەکێ یێ ھەرێما رحایێ بوو. د سالا 1980 دە چوویە کامپا لوبنانێ. د گاڤا دەستپێکێ دە قوومرال ل دژی دەرباسبوونا ئۆجالان بۆ سووریەیێ، نێزیکاتیا وی یا لگەل کادرۆیان و ژیانا وی یا خوەسەر دەرکەت و ژ بۆ فلستینێ شەر کرن راست نەددیت. دەما رەخنەیێن خوە ب دەنگەکی بلند ئانین زمان ھات دەستەسەر کرن. دەما کو عەڤدللا قوومرال د گرتیگەھێ دە بوو، د خزیرانا 1982 دە پەڤچوونا فلستین-ئیسرایل دەست پێ کر. کامپا وان پر تەڤلیھەڤ بوو، ھایا ئەندامێن پەکەکێ ژ ھەڤ تونەبوو. عەڤدللا قوومرال تەڤی ھەموو زەختێن دژوار ژی رەخنەیێن خوە پاشڤە نەکشاند. د ناڤا وان شەرت و مەرجێن ئالۆز یێن شەری دە کو ئەو گرتی بوو، د مەھا خزیرانێ دە ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ھات سێدارەدان. سێدارەدانا وی ب ئاوایەکێ ڤەشارتی هات ئەنجامدان. ژ بەر سەرکردەبوونا وی، و ژ بەر کو کەسەکی ژ باژارێ رحایێ بوو رەوشا مالباتا وی ل بەر چاڤان ھات گرتن. لێ رەغمێ ڤێ یەکێ ئۆجالان ژ بەر کو ژ بەرتەکێن ناڤخوەیی دترسیا ھەیا سالەکێ سێدارەدانا وی ڤەشارتی ھشت.
پشترە ھات گۆتن کو د دەما پەڤچوونا فلستین-ئیسرایل دە ل قەلات ئەل شەقیف یا ب ناڤێ کەلا “ئارنۆن” ژیانا خوە ژ دەست دایە. ئەڤ ئاگاھی دانە مالباتا وی. ب ڤی رەنگی ژ رایا گشتی رە ھات گۆتن. واتە سێدارەداما عەڤدللا قوومرال ب ڤان دەرەوان ھات ڤەشارتن.
2- رەسوول ئالتنۆک (داوود): ئالتنۆک د سالا 1948 دە ل چەولیگێ ژ دایک بوویە، د کۆنگرەیا پەکەکێ یا کو بەشدار بوو دە ژ بۆ سەرکردایەتییا پەکەکێ ھات ھلبژارتن. رەسوول کەسەکی پر ئاقل، پێشەنگ و ب باندۆر بوو. ل لوبنان و سووریێ ھەلوەستێن ئۆجالان رەخنە دکرن. د یەکەمین کۆنفەرانسا کو د سالا 1981 دە ھات لدارخستن دە، وی ئۆجالان رەخنە کر کو سیستەما پەکەکێ خەراب کریە و کریە رێخستنەکا تاکەکەسی. مخابن ڤان رەخنەیان رێ ل بەر مرنا رەسوول ئالتۆک ڤەکر. داوود د ناڤبەرا عەڤدللا ئۆجالان و ھەڤژینا وی کەسیرە یلدرم دە راستی کامپانیایا دەرەو و بوختان ھات. ئەو ما ناڤا ئاگرێ د ناڤبەرا کەسیرەیێ و ئۆجالان دە. تەڤی کو ئەو ل ئەورۆپایێ بوو ژی، ئەو خوەدییێ وێ باوەریێ بوو کو پەکەکە دکارە خوە سەرەراست بکە، لۆما ژی دەست ژ پەکەکێ بەرنەدا و ئەو ڤەگەریا شامێ. ل ڤر ھاتە گرتن، ئەو شاندن کامپا پەکەکێ یا ل باشوورێ کوردستانێ و ب ئیدیعایا کو ئەو سیخورە ھات دادگەهکرن. ل ڤر راستی ئیشکەنجەیێن گران ھات. راپۆرەک نڤیساند و گۆت “ئیشکەنجەیا کو ل من دھێت کرن وەکە ئیشکەنجەیا جوونا یا 12 ئیلوونێ کو ل شۆرەشگەران دھاتە کرنە” لۆما ژی ل دژی پەکەکێ دەست ب گرەڤا برچیبوونێ کر. تەڤی ھەموو ئیشکەنجەیان ژی ئیدیعایێن سیخووریێ ل سەر خوە قەبوول نەکرن. ل لۆلانێ گۆرا وی ب وی دان کۆلاندن، ژ ویرە گۆتن، گۆتنا خوە یا داوی بێژە، دەستێ خوە بلند کر و نیشانا سەرکەتنێ کر و گۆت، ئەز نە سیخورم، ئەز تەنێ دبێژم ھوون نە دەمۆکراتن، سەری ل بەر وە ناتەوینم” ئەو ل ور ھاتە سێدارەدان.
3- سووبحی قاراکوش (شۆرەش): شۆرەش خەلکێ رحایێ یە و د سالا 1975 دە تەڤلی پەکەکێ ببوو. ژ بەر کو ئۆجالان ھەمباژارییێ وییە، ئۆجالان د پێڤاژۆیا لوبنانێ دە دەمەک درێژ سوبحی نێزکی خوە ھشت. لێ بەلێ لگەل دەمێ دا، سووبحی ژ ھەلوەستێن ئۆجالان یێن پر خوەپەریست عاجز دبە. ئۆجالان دخوازە سوبحی قاراکوش لگەل ھەڤرکێ خوە سەمیر “چەتن گونگوور” دا بەردە ھەڤ. لێ سوبحی قاراکوش بەرەڤاژی ڤێ تەڤدگەرە، فکرێن سەمیر د پەژرینە.
سوبحی کەسەکی وێرەک بوو. د سەردەما گروپێن رێخستنێ دە ئەو بەشداری گەلەک چالاکیێن چەکداری بوویە و دەستکەفتێن مەزن ژ بۆ پەکەکێ تۆمار کرنە. لێ ئەو وەکە کو ئۆجالان دخوەست تەڤنەگەریا. ل سەر ڤێ یەکێ وی دشینن باشوورێ کوردستانێ ھێژ د رێکێ دە وی ژناڤ دبەن. ئۆجالان ژ بۆ کوشتنا سوبحی گۆت، “وی نەخوەست بچە شەری، گۆت ئەز ناخوازم ژ سینۆری دەرباس ببم لۆما ژی ھەڤالان ئەو کوشت” ئۆجەلان ب ڤێ ھەلوەستا خوە خواست کوشتنێن ناڤا رێخستنێ مەشروع بکە.
4- محەمەد جاھید شەنەر: د سالا 1958 دە ل ئێلھێ ژ دایک بوویە. ژ دەستپێکا سالێن 1970 دە ئەو بەشداری تێکۆشینا نەتەوی یا کوردستانێ بوو. د سالا 1976 دە ئەو تەڤلی پەکەکێ دبە. ئەو د کۆنگرەیا یەکەم دە وەکە ئەندامێ لجنا مەرکەزی ھات ھلبژارتن. د 12 ئیلۆنێ دە ھات گرتن. د ناڤا پێشەنگێن بەرخوەدانا زندانا ئامەدێ دە جھ گرت. ب گرەڤێن برچیبوونێ یێن ل دژی زوولما دەولەتا ترک بوو سەمبۆلا بەرخوەدانێ. گەلێ کورد ژێ رە دگۆتن “شەھیدێ زندی”. 24 سال سزا لێ ھات برین. دایکا وی سالیحا ژی سالێن 1980 دە سامبۆلا دایکێن کورد بوو. ژ بۆ پشتگریێ بدە بەرخوەدانا گرتیگەھان خوە شەوتاند. شەنەر د سالا 1989 دە ب لێبۆرینا گشتی ژ گرتیگەھێ دەرکەت. چوو لوبنانێ ئاکادەمیا مەعسووم کۆرکماز.
ئەو پشتی ھاتیە جەم ئۆجالان دیت کو ئەڤە نە ئەو حیزبە یا کو وان دامەزراندی، جوداھیا مەزن د ناڤبەرا پەکەکێ یا وی ناسکری و یا دیتی دە ھەبوو. ھەر وھا شەنەر دگۆت کو د شەری دە ختماندنەک مەزن دەرکەتیە ھۆلێ و ل شوونا شەرێ گەریلا، پێنگاڤێن سیاسی پێشنیار دکرن. وی د خوەست ونداھییێن گەریلا بهێن سەکناندن. رێ ل بەر شێوازێن تەکۆشینا سییاسی بهێن ڤەکرن. ژ بەر ڤێ ھەلوەست و سەکنا وی یا وێرەک ئەندامێن پەکەکێ ل دۆرا وی کۆم د بوون. ئۆجالان ژ بۆ تەسفیەکرنا شەنەر ئەو ژ لوبنانێ دەرخست. ب ھنجەتا تەڤلیبوونا کۆنگرەیا 4 ئەو شاند ھەرێما حەفتەنینێ. ل ڤر ھات گرتن. ئەو ب خەباتێن تەسفیەکاری و سیخوریێ ھات تاوانبارکرن. شەنەر دیت کو دێ داویێ وی کوژن لەوما ژ حەفتەنینێ رەڤییا. ھات زاخۆ و پشترە دەرباسی رۆژئاڤا باژارێ قامشلۆ بوو. وی و ھندەک لایەنگرێن وی وەکە ساری باران رێخستنەک ب ناڤێ پەکەکە-ڤەژین ئاڤا کر. خوەست ئەندامێن پەکەکێ یێن ل سەر خەتا بەرخوەدانا زیندانێ د ناڤا “ڤەژین” دە کۆم بکە و رێخستنێ ژ سەرۆکپەرستییا ئاپۆ رزگار بکە.
جھێ وی ب ئالیکاریا دەولەتا سووریێ ھاتە ئاشکەرەکرن. ئیستیخباراتا سووریەیێ “مخابراتێ” کوژەر ب ترۆمبێل ڤە دانی جەم مالا شەنەر و ئەو کوشتن. پەکەکێ رێبەرێ بەرخوەدانا ئامەدێ شەنەر و مالباتا وی وەکە خایین راگەهاندن.
5- عەلی گوندوز: عەلی گوندوز کو ژ دێرسمێ بوو. ئەو د سالێن 1970 دە وەک کوژەر د ناڤ پەکەکێ دە ھات بکارئانین. د سالا 1980 دە ھات گرتن. پشتی کو ھاتیە گرتن بوو ئیتیرافکار. لگەل دەولەتێ دە کار کر. پاشێ د سالا 1985 دە ب سوودوەرگرتنا ژ قانوونا پۆشمانیێ ژ گرتیگەھێ دەرکەت. پشتی کو دەرکەت ل دێرسمێ ب جھ بوو.
6- فەرزندە تاگاچ: د سەردەما 12 ئیلۆنێ دە ژ پەکەکێ ڤەقەتیا.
7- فاروق ئۆزدەمیر: پشتی دامەزراندنێ ژ ناڤا پەکەکێ دەرکەت.
8. محەمەد توران دانش: د سالا 1955 دە ل ئاگریێ ژ داییک بوویە. 10 مەھان پشتی بەشداربوونا کۆنگرەیا پەکەکێ ل مێردینێ ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ھات ژناڤبرن. پەکەکە ئیدیزعا دکە کو ئەو ژ بەر سخوورتیێ ھاتییە کوشتن. تێ زانین کو گاڤا ئەو ل ئاگریێ ھاتیە گرتن چەند ناڤ گۆتنە. لێ ئەڤ نە کێشەیەکا وسا مەزن بوو کو ببە سەبەبێ کوشتنا وی. ھندەک دەردۆرێن پەکەکێ دبێژن پەکەکێ محەمەد توران د ھندەک کوشتن و ستاندنا پارەیان دە ب کار ئانیە و ژ بۆ کو ڤان کریارێن خوە پەردەپۆش بکە و ڤەشێرە محەمەد توران کوشتیە.
وێ نڤیس بەردەوام بە…
بەشا سێیەم: ھەر یەکە ژ وان چیرۆکەک جوودا ھەیە
