بەشا یەکەم: پەکەکێ دیرۆکا ژنێ بەرۆڤاژی کر
عەڤدللا ئۆجالان و تێکلیا وی یا لگەل ژنان و ھەلوەستا وی یا ل ھەمبەری ژنێ مژارەکە کو ژ گەلەک ئالیان ڤە ھێژایی لێکۆلینێ یە. ھەتا نھا ل سەر ڤێ مژارێ گەلەک کێم لێکۆلین ھاتنە کرن، یێن ھاتی کرن ژی ژ راستییێ و کووراھییا مەسەلێ دوربوون. لێکۆلینا کو د دەستێ وە دەیە، ب راستی نە خەباتەکا سەرەکی یە کو پرسگرێکا ئۆجالان و ژنان دنرخینە. ئەو پتر رەشنڤیسەکە ل سەر ڤی بابەتی. ب تایبەتی رەشنڤیسا کو تێ دە ھندەک ئاگاھی ھاتنە بەرھەڤکرن و ئەرشیڤکرن ژ بۆ کو ئاگاھیێن دیرۆکی وندا نەبن، ناڤ نەیێن ژبیرکرن و بوویەر نەیێن ڤەشارتن دێ ژ بۆی خوەندەڤانان هێت پارڤەکرن. ژ بەر کو لێکۆلینا تێگھیشتنا دیرۆکێ د ئەساسێ خوە دە لێکۆلینا ئەرشیڤێ، تۆمارکرن و شیرۆڤەکرنا وێ یە.
ئەرشیڤا دیرۆکی یا پەکەکێ ب تایبەتی پشتی سالێن 1990 و سالێن 1970 ب گشتی، پرانیا ئاگاھی و ئارشیڤێن کو راستیا ئۆجالان و پەکەکێ دەردخن ھۆلێ ھاتن ونداکرن یان ژی بەرەڤاژی ھاتن وەشاندن. بەرەڤاژیکرنا راستیێن ل سەر ژنێ د ناڤا پەکەکێ دە ژ ڤێ زێدەترە. د راستیێ دە گەلەک ئاگاھیێن دیرۆکی ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ھاتنە ڤەشارتن. پێڤاژۆیێن دیرۆکی ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە وەکە پێکهاتەیەکا ئۆلی-عیرفانی کو تی دە ئۆجالان و یێن ژییان ژ دەستدایی پیرۆز تێن نیشاندان هاتیە خەیالی کرن و وەکە دیرۆکا ژنێن پەکەکێ پێشکێشی مرۆڤان دکن. کەس چیرۆک و چارەنڤیسا کەسێن کو ھاتنە قەتلکرن، رێڤەبەرێن مێر یێن بێ سەرووشوین ھاتین بەرزەکرن، ژنێن ل مالا ئۆجالان د مان و ژنێن کو ئۆجالان وەکە فەریشتە پێناسەکری، نزانە.
دەولەتا ترک ژی جار جاران ل سەر ژیانا ئۆجالان یا لگەل ژنان و پێڤاژۆیێن ژنێن د ناڤا پەکەکێ دە نڤیساندییە. د ڤان ڤەگۆتنان دە “ژنێن د ناڤا پەکەکێ دە وەکە ھەژارێن کو ھەر تم راستی دەستدرێژیێ تێن بەحس تێ کرن.” ئەڤ یەک نە راستە. ئەڤ شێوازا ڤەگۆتنێ ھێ زێدەتر پەکەکێ خورت دکە.
ھەر دو شێوازێن ڤەگۆتنێ ژی دەربڕینێ ژ راستیێ ناکن. دیرۆکا بوویەر، کەس، باندۆر و ئەنجامان ئەشکەرا ناکە. ژ بەر ڤێ یەکێ د راستیا خوە دە جڤاکا کورد د ڤێ مژارێ دە خوەدی پێزانینێن راست نینە. لێکۆلینا مە ل سەر رۆنیکرنا ڤێ راستیێ یە.
ژ بۆ بەرھەڤکرنا ڤان پێزانینان، مە لگەل 11 ژنێن کو د ناڤبەرا سالێن 1990 و 1999 دە ل گەل ئۆجالان مانە، ھەڤپەیڤین کر. وەکی دن، لگەل 15 زلامان ژی ژ بۆ بەرھەڤکرنا ئاگاھیان ل سەر ھندەک بوویەرێن گشتی مە ھەڤدیتن کرن. لێ کەسێن کو لگەل مە ھەڤدیتن کری ژ بەر گەفێن پەکەکێ نەخوەست ناڤێن وان بێن ئەشکەرەکرن.
کورتەیا تێگەھا پەکەکێ یا ل سەر ژنێ چیە؟
کێ/کی ل سەر تێکلیا ئۆجالان یا لگەل ژنان بنڤیسینە، یەکسەر وەک سیخوور، خایین و دژمن و ھتد تێ بناڤکرن. ژ بەر ڤێ یەکێ یان ھوونێ پەسنا ئۆجالان بدن یان ژی قەت بەحسا ڤێ مژارێ نەکن. تەنێ پرسا “چما ئۆجالان ل شامێ د مالێن خوە دە لگەل ژنان دژیا؟” کرن، دێ بیتە سەدەم کو ھوون ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە وەکە دژمن بێن راگەهاندن. دەما کو پەکەکە د دەرسێن خوە دە ئیسلامێ ڤەدبێژە، دبێژە “محەمەد لگەل عاییشایا 9 سالی زەوجی ئەڤە بێەخلاقییە” لێ دەما تو دبێژی “چما ئۆجالان ل مالا خوە لگەل ژنان دژیا؟” یەک سەر تو دێ هێیە نەفرەت کرن. ژ بەر ڤێ یەکێ پەکەکە-ئۆجالان د مژارا ژنێ دە ژ ئۆلان توندترە؛ شک، لێپرسین و گومان ل سەر پەیوەندییێن ئۆجالان لگەل ژنان کرن دبە سەدەما کوشتنا مرۆڤی.
کورتەیا دیرۆکا ژنێ کو پەکەکێ ڤەدبێژە وھایە: “بەریا پەکەکێ ژنا کورد خوەدی نرخەکێ مینا ئاژەلان بوو، ل چ جهان ناڤێ وان تونە بوو، ژن د ناڤا کۆلەتیەکا مەزن دە بوو . ژنێن کورد رزگارییا خوە د ناڤا پەکەکێ دە دیتن، ب ناسکرنا ئۆجالان رۆنی بوون و ئۆجالان ژن رزگار کرییە. کورتەیا ڤەگۆتنا پەکەکێ ل سەر ژنێ ئەڤە.
ڤێ ئاخافتنێ ژ بلی پرۆپاگاندایێ، چ راستییەکا خوە یا دیرۆکی نینە. ژنێن کورد ھەر تم ژ ژنێن دن یێن رۆژھلاتا ناڤین زێدەتر خوەدی ئازادی بوونە. ھەر وھا تێ زانین کو ژن بەریا پەکەکێ کەتنە ناڤا شەر و سیاسەتێ دە. ژنێن یەکەمجار چەک راکری نەیێن پەکەکێ بوون. ژنێن کورد د ھەموو ھەلکەفتێن دیرۆکی دە خوەدی ئەرک و ھەلوەست بوونە و تەڤلی کۆمارا چیایێ ئاراراتێ بوونە. ژ بلی وێ، ژن وەکە پێشمەرگە بەشداری تێکۆشینا کوردان یا ل رۆژھلاتێ کوردستانێ بوون. د سالێن 1970 دە ھەژمارا پێشمەرگەیێن ژنێن رۆژھلات نێزیکی ھەژمارا مێران بوو. پەکەکە ژی مینا ھەر تشتی، د تێکۆشینا ژنێ دە ژی ب ئینکارکرنا ھەموو دیرۆکا کوردان یا بەرێ دخوازە ھەر تشتی ژ خوە بدە دەست پێ کرن.
جەمیل بایک: سەرۆکاتیێ ژن، ژنان ژی سەرۆکاتی دین کر
مژارا ھەری بنگەھین یا کو پەکەکە ل سەر حەساسە، تێکلیا ئۆجالان یا لگەل ژنانە. تەنێ ئەم دزانین کو ئۆجالان ل شامێ د سێ مالان دە لگەل ژنان دژیا و ئەڤ ژنە دەم ب دەم دگوھەرین. ھەموو داتا نیشان ددن کو تێکلیا ئۆجالان لگەل ڤان ژنان ژ ھەڤالەتی و رێھەڤالتییا نۆرمال وێداترە. پەکەکە د ڤێ مژارێ دە پڕ ب دژواری بەرتەکا نیشان ددە. بێ گومان رەوش نە وسایە. بەریا ھەر تشتی رێڤەبەرێن پەکەکێ جەمیل بایک، رزا ئالتوون، عەلی ھەیدەر قەیتان و دوران کالکان باش دزانن کو ئۆجالان چاوا لگەل ژنان دژیت.
پشتی چوونا ئۆجالان بۆ ترکییێ، جەمیل بایک د سالا 2000 دە ژ ھەڤالێن دەردۆرا خوە رە وھا گۆت: “ژنان سەرۆک دین و ھار کربوو، سەرۆکاتیێ ژی ژن دین و ھار کربوون.” ب راستی ڤان رێڤەبەرێن پەکەکێ باش دزانی کو ئۆجالان چاوا لگەل ژنان دژیت و ئۆجالان چاوا ژن د ناڤا رێخستنێ دە وەکە سیخوور ب کار دئینان. جەمیل بایک ب خوە پشتی کو ئۆجالان چوویە ئیمرالیێ، ئانکو ژ سالا 1999 ھەتا 2007، شەر ل دژی ژنێن ئۆجالان راگھاند. ھەژمارەکا مەزن ژ ژنێن لگەل ئۆجالان ژ رێخستنێ دەرکەتین و یێن مایی ژی تەسلیمی پەکەکەیا جەمیل بایک بوون.
ب گۆتنەکا دن رێڤەبەرێن پەکەکێ یێن دێرین ژی نکاریبوون ژیانا ئۆجالان یا ب ڤی رەنگی لگەل ژنان قەبوول بکن.
رەوشەکا وھا زەلال د ھۆلێ دەیە لێ ئەڤ کەسە بانگ ل مە دکن کو ئەم تەڤلی خەتا ئۆجالان ببین و ل فەلسەفا وی خوەدی دەرکەڤین. ھەمان دەم دە تێ خواستن کو ھەموو ژن ئۆجالان وەکە رێبەرێ ئازادیێ قەبوول بکن.
