سمکۆ عەبدولعەزیزی
بەشا دویەمین
هەیانی هەست و هزر و زمانێ کوردی هەبە، وێ جیۆپۆلەتیکا ترکیێ، ئیران، ئیراق، سووریێ و رووسیایێ د مەترسیێ دا بە، ئەڤ یەک بوویە مژارا سەرەکە یا ڤەکۆلەرێن سیاسی و سازیێن ئیستیخباراتی یێن ڤان دەولەتان و بەردەوام جڤینان د دەربارا چەوانیا بەرهنگاربوونا ڤێ مەترسیێ لدار دخن.
قۆناغا یەکەمین یا بەرهنگاریا وان:
پاش شەرێ جیهانی یێ یەکەمین و دویەمین و دروستبوونا دەولەتێن (ئیراق، سووریا، ئیران)، ڤان دەولەتان ب ئاوایەکی بەردەوام جڤین لدار دخستن ژ بۆی چەوانیا بەرهنگاربوونا پرسگرێکا کوردی د ناڤا ولاتێن خوە دە، وان بریار دان ب رێیێن لەشکەری و ل گۆر دەستوورێن بنگەهین یێن وەلاتێن خوە ل دژی کوردان بسەکنن، د ئەنجام دە تەڤ جورەیێن چەکی ل دژی کوردان بکارئانین، ب ئاوایەکی پڕ هۆڤ ل دژی کوردان سەکنین، چەکێن قەدەغەکری یێن وەکە چەکێن کیمیەوی ل دژی کوردان بکار ئانین، ل همبەر ڤێ دژمنکاریا وان گەلێ کورد زێدەتر ل بەر خوە دا و کوردبوونا خوە پاراست، رۆلا رێخستنێن سیاسی د ناڤا وان دە زێدەتر بوو و شۆرەشێن نەتەوی د ناڤا کوردان دە بەر ب زێدەبوونێ ڤە چوون، د ڤێ رێیێ دە هەژمارەک زێدە یا کوردان خوە کرن جانگۆری ژ بۆی وەلاتێ خوە و کوردان زندانێن کو جیهێن ئیشکەنجەیێ بوون ژ خوە رە کرن مەزنترین خوەندنگەهێن گەشەکرنا هزرا نەتەوی.
ئانگۆ بەرنامەیا کو سازیێن ئیستخباراتی یێن دەولەتێن کۆلۆنیالیستێن کوردستانێ ژ بۆی تونەکرنا کوردان دانین ت ئەنجامەکە دلخوەشکەر ژ وان رە نەئانی.
قۆناغا دویەمین یا بەرهنگاریا وان:
پاش کو د قۆناغا یەکەمین دە راستی شکەستنێ هاتن، بەر ب قۆناغا دویەمین ڤە چوون، د ڤێ قۆناغێ دە بریار هات دایین کو ل شوونا هیزا رەق ب هێزا نەرم و ب شێوازێن جودا جودا وەکە رێیێن سیاسی و پەروەردەیی ل دژی کوردان تەڤ بگەرن.
د ڤێ قۆناغێ دە، دەولەتا ترک هەموو هێزا خوە بکار ئانی کو کوردان وەکە ترکێن چیایی بدە ناسکرن، ئیرانێ ژی هەول دا ب ژێک جودا کرنا کوردان وەکە یەک نەتەوە ب هنجەتا هەبوونا هن دەڤۆکێن جودا د نێڤبەرا وان دە ناکۆکیان دروست بکە، ئەز دکارم ببێژم کو هەیانی رادەیەکێ ئیران د ڤێ پرۆژەیا خوە دە سەرکەت.
ژ ئالیێ خوە ڤە دەولەتا ئیراقێ د دەستپێکێ دە راگهاند کو کورد جنن (ئەجنەنە) و چەندین گۆتنێن چێکری یێن ئیسلامێ ژ بۆی ئیسپاتا ڤێ ئاخاڤتنا خوە ئانین، پەی رە ب بریارەکی گۆتن ئێزدی عەرەبن و ل هەرێمێن ئێزدیان (جل، زمان و پەروەردە) ب کلتورا عەرەبی ل سەر وان سەپاندن، ژ ئالیەکی دن ڤە د ناڤا جڤاکا عەرەب دە و ب تایبەتی ل باشوورێ ئیراقێ وسا بەلاڤ کر کو کورد مرۆڤان دخوەن و سەرێ مرۆڤان ژ لاشێ وان جودا دکن، ئەڤ دەرەو ب ئاوایەکی بەلاڤ دکر کو هەژمارەک زێدە ژعەرەبان یێن کو کورد ب باشی ناس نەدکرن ژ کوردان پڕ دترسیان و ئەو وێرەکی نەدکر وەرن جیهێن کورد لێ ژیان دکن.
دەولەتا سووریێ ژی بریارەک دەرخست و تێ دە راگهاند، کوردێن ل سووریێ ژیان دکن قەرەچن و ئەو ژ مافێ هەبوونا (ناسنامە، خوەندن، مولکداریێ و هتد…) بێ پار کرن.
هەر وەها ئیرانێ ب هەڤکاریا ب ئەرمەنستانێ رە هەول دا ئێزدیان وەکە نەتەوەیەکە سەربخوە و جودا ژ کوردان بدن ناسکرن، نها ل ئەرمەنستانێ ئیزدی وەکە نەتەوە هاتنە قەبوولکرن و ئالا و هێزا خوە یا تایبەت د جارچۆڤەیا ئەرمەنستانێ دە هەیە.
ئیرانێ ب ئالیکاریا ترکیێ بەرنامەیەک دانی کو زازا و لاز وەکە دو نەتەوەیێن سەربخوە بدن ناسکرن، نها بەشەکی مەزن ژ زازایان خوە وەکە کورد ناس ناکن، خوە وەکە زازا ناس دکن، لێ د بنەکۆکا خوە دە ئەو کوردن ب تەنێ دەڤۆکا وان جودایە، زازا و لاز ژ ئالیێ مەعریفی ڤە خوە ب عەلەوی ددن ناسکرن و ئەڤ ژی بوویە پالدەرەک کو نها ئیران هەول ددە وان ب شیعەیان ڤە گرێ بدە و ئەڤ ژی دەربەیەکە ستراتەژیە کو ئیرانێ ل ترکیێ خستی و د قۆناغێن داهاتی دە وێ ڤەرێژا ڤێ دەربەیێ ل سەر ترکیێ خویا ببە.
ب کورتی و کورتاسی، نها سازیێن ئیستخباراتی یێن ڤان ولاتان هێزا نەرم ل همبەر نەتەوا کورد بکار دئینن و جیهێ داخێ یە کو نها بەشەکی کوردان چ ب زانەبوون بە یان نا یێن بووینە ئاموورێن جیبجیکرنا ڤێ هێزێ.
