په‌كه‌كه ژ سالا 2013ێ هەتا 2017ێ گاڤ ب گاڤ خوه ژ باکورێ کوردستانێ ڤه‌كێشا و ده‌ڤه‌رێن كو بارەگەهێن وێ ژ سالێن 1980ی ڤە لێ بوون، رادەستی دەولەتا ترک کرن. پشتی وێ دیرۆکێ 89% ژ شەر و پەڤچوونێن د ناڤبەرا په‌كه‌كێ و هێزێن ئارتێشا ترک دا، د ناڤ سنۆرێن هەرێما کوردستانێ دا و 11% ژی د ناڤ ئاخا باکورێ کوردستانێ دا روو دده‌ن.
په‌كه‌كه ل سالا 1982ێ ب رێككه‌فتنا ل گه‌ل په‌ده‌كێ هاته باشوورێ کوردستانێ، پشتی سالێن 1990ێ دەست دانا سەر هنده‌ك ده‌ڤه‌ران، ب تایبەتی د سالا 2000ێ دا ب دەستوورا هێزێن سیاسی یێن باشوورێ کوردستانێ ب بەرفرەهـی بەلاڤه بوو.
دەما سالنامێ سالا 2018ێ نیشان دا، په‌كه‌كه ل باکور ژ هەرێما حه‌فته‌نینێ یا ل نێزیكی زاخۆ دەست پێ دكه‌ت، ل خەتا مەتینی، بەرواری بالا، زاپ، ئاڤاشین، خاكوركێ و خنێرە جهێن ستراتیجی ئاڤا کربوون. ل هندەک جهان خالێن پشکینینێ دانا بوون و رێ کۆنترۆل دکرن و نەدهێلا هێزێن پێشمەرگەی دەرباسی وێ دەڤەرێ ببن.
ژ سالا 2018ێ ئەڤ ده‌ڤه‌رێن بارەگەهێن په‌كه‌كێ لێ، یەک ب یەک کەتن دەستێ دەولەتا ترک دا، هه‌گەر ئەم سال ب سال ئۆپەراسیۆنان ب کورتی بەحس بکه‌ین:
11 ئادار 2018 – ئۆپەراسیۆنا بریارداری:
ئۆپەراسیۆنا کو ژ سنۆرێ شەمزینانێ دەست پێ کری، گه‌هشت ناڤا خاكوركێ و په‌یوه‌ندییا سنۆری ژ هه‌ڤ ڤه‌قه‌تاند. ب ڤێ ئۆپەراسیۆنێ هێزێن چەکدارێن ترک ل بلنداهیێن چیایێن زاگرۆسێ ب جهـ بوون. ڤێ ئۆپەراسیۆنێ بنگەهەک ژ بۆ ئۆپەراسیۆنێن پاشه‌رۆژێ یێن ب ناڤێ په‌نجه دانا.
بریارگەها خاكوركێ جهێ خوە چۆل كر
د سالا 2019ێ دا دەولەتا ترک دەست ب رێزە ئۆپەراسیۆنا «پەنجە» کر.
د ئۆپەراسیۆنا ل سەر خەتا شەمزینان – خاكورك – خنێره دا، هێزێن لەشکەرێ ترک ب شەڤ خەتێن لۆلان و لیلکانێ ب تایبەت ئەرمووش کو ناڤەندا ده‌ڤه‌رێ یه، ب دەست ئێخستن.
ل گرێن «عەبدال کوڤی، شەکیف و شەهید شەریف» کو ژ سالا 1986ێ ڤە په‌كه‌كە لێ ب جهـ بوویە، لەشکەرێ ترک به‌رێ خوه دانێ و په‌كه‌كه ب چه‌ند ده‌مژمێره‌كان بێ بەرخوەدان ژ ڤان ده‌ڤه‌ران دەرکەتن.
ناڤەند و قوتابخانه‌یێن پاژکێ، کۆمیتەیێن رۆناکی- زانست، راگهاندن – چاپەمەنی، چاند و هونەرێ و قوتابخانه‌یێن په‌كه‌كێ مازلووم دۆغان هێزێ ل هەرێمێ جهـ و وارێن خوە بەردان و دەرباسی خەتا رانیا -سلێمانیە – مەخموور و رۆژئاڤا بوون.
هێزێن لەشکەری پاشڤە ڤەکێشان و ل خەتا گۆشنە، دۆلا موهاجرا، دەورووبەرێ رۆستێ، سیدەکان، گەلاله و کەلاشینێ ب جهـ بوون.
2020، ئۆپەراسیۆنا پەنجە – کلیت و پەنجە – پلنگ
د 15ێ خزیرانێ دا ئۆپەراسیۆنێن ب ناڤێن پەنجە باز و د 16 خزیرانێ دا ئۆپه‌راسیۆنا ب ناڤێ پەنجە پلنگ هات ئه‌نجام دان. ناڤەندا ئۆپەراسیۆنێ ڤێ جارێ خەتا حه‌فته‌نینێ بوو.
ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ بارەگەهێن په‌كه‌كێ یێن کو باکور دمەشاند، تەرزیخانە، جەبلخانە و یەکینەیێن لۆجستی لێ بوون. هەروه‌ها ژ ڤێرێ هاتن و چوونا رۆژئاڤا د هاتە ب رێڤەبرن.
د شەڤەکێ دا ئارتێشا ترک ژ مەرگەشیش (گرێ پارتیزان)، قەسرۆک، دەریێ داوەتیا، گرێ سیپان، شەهید بێریڤان، شەشدارا، چیایێ خانتوور هەتا دەشتا تەقێ ب لەشکەرێن بەژاهی و هەوایی گرت. د ئەنجامێ دا بارەگەها سەرەکی یا په‌كه‌كێ ل گەلیێ پساخا، پەراخ، خەتا پیربلا،کەشانێ و شەرانش کەته د دەستێ ئارتێشا ترکیێ دا.
په‌كه‌كێ ل ڤێرێ هێزێن خوە بەر ب چیایێ سپی و زنارێ کێستە و خەتا بەرواری بالا ڤە برن.
ئۆپەراسیۆنا پەنجە – برووسک، پەنجە – پلنگ، پەنجە – باز د 2021 دا
ناڤەندا ڤێ ئۆپەراسیۆنا کو تەڤاهیا ده‌ڤه‌را د ناڤبەرا خاكوركێ و حه‌فته‌نینێ هەدەف گرت، خەتا ئۆپەراسیۆنێ ئاڤاشین-مەتینا و زاپ بوو.
په‌كه‌كێ ژ زنارێ کێستە، زەندوورا، قوومریێ، هرۆر هەتا قەشوورا – بەرواری هەتا سەرێ زێری، بۆ لەشکەرێ ترک هێلا و رەڤی.
هەموو یەکینەیێن په‌كه‌كێ یێن وەك بریارگەها مەتینا، بریارگەها سەها باکور، کامپێن یەکینەیێن ئیستیخباراتێ و په‌یوه‌ندیێن گەل ژ ده‌ڤه‌رێ دەرکەتن.
د هەمان دەمێ دا ل مام رەشۆ یا گرێدایی ده‌ڤه‌را ئاڤاشین، لەشکەرێ ترک ب هەوایی داکەت دەڤه‌رێ و ب جهـ بوو.
هەر دو ئالیێن گەلیێ زاپێ هاتن گرتن و ئارتێشا ترک 60 کم داکەت ناڤا ئاخا باشوورێ کوردستانێ دا. ئێدی گه‌را ئه‌وێ زاپێ یا کو 200 سالان قەت نه‌كه‌فتیه د دەستێ چ کۆلۆنیالیستان دا، هاتبوو.
سالا 2022 ئۆپەراسیۆنا پەنجە – کلیت دەستپێکر
هەدەفا سەرەکی یا ئۆپەراسیۆنا دەولەتا ترک یا كو ل 17ێ نیسانێ دەستپێکری، خه‌ته‌كێ پێشڤه‌چوون بوو ژ چەلێ بەر ب گەلیێ زاپێ ڤه. په‌كه‌كێ ژ سالا 1992ێ زاپ وەک جهێ خوە یێ ستراتیجی ل هەرێما کوردستانێ بکار دئینا. پشتی ڤان 30 سالان دەڤەرا زاپێ بێ کو بهێته پاراستن، رادەستی لەشکەرێ ترک هات کرن.
ئۆپەراسیۆن ل شکەفتا بریندارا (سەرێ سینیا)، چیایێ رەش، گرێ جەهەنەم (مەرینا) خەتا کورە ژارۆ و ل ئالیێ دی ژی، ل مەتینا، گرێ هەککاری (ئەلهۆ)، سەرێ مەتینا و ئاڤاشین بەردەوام کر.
2023 ئۆپەراسیۆنا پەنجە کلیت
هێزێن چەکدارێن ترک ب ڤێ ئۆپەراسیۆنێ هاوردۆرا خوە خورت کرن دا کو ل بەرفرەهی و کووراهیا هەرێمێن کو ئەڤه 5 سالن د دەستێ وان دانە، سەردەست ببیت. بنگەهێن به‌رده‌وام ئاڤاکرن. ل سەرێ چیایان رێک چێکرن.
بەرێ ژی جهێن ستراتیجی یێن په‌كه‌كێ یێن وەکی ناڤەندا کۆمارا زاپێ، ئاکادیمیا ماهسووم کۆرکماز، فەرماندارییا بریارگەها ناڤەندی یا هه‌په‌گێ و ئاکادیمیا شەهید بێریتان ژ لایێ ئارتێشا ترک ڤە هاتن کۆنترۆلکرن.
دەولەتا ترک هەروه‌ها ل سۆرا سگێرێ، سەرێ کووپکی، چییا رەشکی، ئانكو ل ده‌ڤه‌را نیهێلییان ئۆپەراسیۆنێن دەمکوورت برێڤه‌برن.
2024 داویبوونا ئۆپەراسیۆنێن پەنجە – کلیت
دەولەتا ترک د بهارا ئیسال دا راگه‌هاندبوو کو ئەو دێ ژ نها و پێڤە ئۆپەراسیۆنا ب ناڤێ پەنچە ب دوماهی ئینن.
هەتا نها ئۆپەراسیۆن به‌رده‌وام دەرباسی ده‌ڤه‌رێن گری ئێف ئێم، گرێ ئۆرتە، بێقولکێ، شێلازێ و نزارێ مەتینی دبن. ئێرشێن هەوایی رۆژانە ل دەردۆرا گوندێن نهێلییان ل سەر خەتا ئامێدی-شێلادزێ به‌رده‌وامن.
ئەنجاما ئۆپەراسیۆنێن پەنچە – کلیت یێن 6 سالا وه‌هانە
1- وەک کو د نەخشەی دا ژی دیار دبیت، ژ 85% دەڤەرێن بارەگەهێن په‌كه‌كێ د سالا 2018ێ دا لێ، کەتنه د دەستێ ئارتێشا ترک دا. تەنێ چیایێ گارە ل دەرڤەیی ئۆپەراسیۆنێ ما. چارەنووسا وی ژی دێ د بهارا پێشیامە دا دیار بیت.
2- په‌كه‌كێ ده‌ڤه‌رێن کو ژ سالێن 1990ێ ڤە د دەستێ وان دا بوون، یەک ب یەک تەرکاندن و ل دەردۆرا شەنگال-مەخموور-گەرمیان، سلێمانی-رانیا-ئاسۆس-قەندیل و چۆمانێ ب جهـ بوون و ڤێجا ل وێرێ د بێژیت ئەز دێ دەولەتا ترک ژ ناڤ به‌م.
3- ته‌کتیکا تونێلێن شەر یا په‌كه‌كێ ئیفلاس کر، گەریڵا تەنێ د یەکینەیێن پچووکێن ژ چەند کەسان دا دکارن تەڤبگەرن. ئەو چەند چالاکییێن کو په‌كه‌كێ ب سوودوەرگرتنا ژ شەرت و مەرجێن سه‌قای، مینا مژ، باران و ..هتد ئه‌نجام داین، نە چالاکییێن وەهانە کو په‌كه‌كه بشێت وان ده‌ڤه‌رێن کو ژ دەست داینە ڤه‌گه‌رینیت. ئەو تەنێ پرۆپاگاندایەکە کو ژ بۆ رایا گشتی دهێته کرن.
4- ئه‌گه‌رێن کو په‌كه‌كه ده‌ڤه‌رێن بارەگەهێن خوە ژ دەست داینە پێشمەرگە و حکوومەتا هەرێما کوردستانێ یە. هەتا نها ڤان هێزان چ رێگری ل په‌كه‌كێ نەکرییە. گۆتنێن ب ڤی رەنگی یێن په‌كه‌كێ تەنێ پرۆپاگاندایه‌كا رەشە.
5- ئەگەر په‌كه‌كه ده‌ڤه‌رێن د بن کۆنترۆلا خوە دا رادەستی هێزێن پێشمەرگەی كربان، ئیرۆ هێزێن ترکیەیێ نه‌دشیان ل ڤان ده‌ڤه‌ران ب جهـ ببن.
6- د ئۆپەراسیۆنا رێزە پەنچەیان دا زیانێن هەره مەزن گه‌هشتن حکوومەتا هەرێما کوردستانێ و خەلکێ باشوور. گەر په‌كه‌كه ب هەمان هەلوەستی به‌رده‌وام بیت، دێ هێژ زیانێن مەزتر گه‌هینیته گه‌لێ كورد و هەرێما کوردستانێ.
