هەڤسەرۆکێ که‌جه‌کێ جه‌میل باییك د هەڤپەیڤینا خوە یا ب ئانفێ رە یا کو ل ئەورۆپایێ وەشانێ دکە، نیشانەیێن سیاسەتا په‌كه‌كێ یا پاشەرۆژێ دیار کرن. باییك جارەکە دن پشتگریا خوە دا ئیرانێ و گۆت کو ئەو ل دژی پارچەبوونا ئیراقێ و ده‌ستوه‌ردانا ل سەر ئیرانێ نە. و ژ بۆ هەموو تێکچوونێن لەشکەری ژی په‌ده‌كه وەک بەرپرسیار دیت.
باییك هەروه‌ها ب ئەشکەرەیی تەکەز کر کو ئەو ل دژی دەولەتبوونا کوردانن و گۆت کو پێڤاژۆیا ل رۆژئاڤا ئەنجاما پارادیگمایا بێدەولەتیا ئۆجالانە. وی ب پەسندانا ئۆجالان، گۆتنێن گەلەک بالدار ل هەمبەری ترکیێ ب کار ئانین. ژ بۆ کریزا ل رۆژهلاتا ناڤین ژی ئەمەریکا، ئیسرائل و بریتانیا بەرپرسیار دیت.
ژ سالا 2013ێ ڤە، په‌كه‌كە ب کۆئۆردیناتۆریا جه‌میل باییك وەک بەشەک ژ ئەنیا شیعی یا ئیرانێ جهـ گرتبوو. هەروه‌ها رێڤەبەرێن په‌كه‌كێ گەلەک جاران گۆتنێن وەک «مە رێ ل بەر کەتنا رەژیما ئەسەد گرت» و «ئەم رێ ل بەر ده‌ستوه‌ردانا ل سەر ئیرانێ دگرن» ب کار ئانیبوون. هەتا جه‌میل باییك ل 2ێ چلەیا 2019ێ گۆتبوو «په‌كه‌كە ئاستەنگە، ئاستەنگەکە هەری مەزنە ل هەمبەری هه‌ڤپه‌یمانیا ل دژی ئیرانێ».
د ڤێ هەڤپەیڤینێ دە ژی جه‌میل باییك گەلەک جاران پەیام ژ ئیرانێ رە شاندن و گۆت «ئەم ل دژی ده‌ستوه‌ردانا ل سەر ئیرانێ ینە، ئەم ل دژی هەموو ده‌ستوه‌ردانێن ل سەر دەولەتێن هەرێمێ ینە، دڤێ پرسگرێک ب دینامیکێن هوندرین بێن چارەسەرکرن».
گەلۆ جه‌میل باییك دێ تێکچوونا خوە قەبوول بکە
پشتی کەتنا رەژیما ئەسەد، په‌كه‌كە قەت بەحسا تێکچوونا ئەنیا کو ئەو بەشەک ژێ بوو ناکە. لێ ژ ئالیەکی ڤە ژی دخوازە ب رێیا رۆژئاڤا خوە ژ نوو ڤە بجهـ بکە، ب ترکیەیێ رە تێکلیان نەرم بکە و ب ئەورۆپایێ رە ژی پێوەندیان پێش بخە. لێبەلێ په‌كه‌كە دزانە کو ئیران و ئەنیا شیعی یا کو د بن ئێریشێن مەزن دە یە، هەوجەیی کوردانە. په‌كه‌كە دزانە کو ئەڤ هەوجەیی ژ ئالیێ په‌ده‌كێ و پارتیێن رۆژهلاتێ ڤە نایێ بجهکرن. ژ بەر ڤێ یەکێ، ئەو تێکلیێن خوە ب ئەنیا شیعی رە ژی خەراب ناکە.
ب راستی ژی نایێ هێڤیکرن کو په‌كه‌كە ڤێ یەکێ بکە. ژ بەر کو گرسەیێن په‌كه‌كێ هەموو سەنگەرێن خوە یێن 40 سالی ل باکورێ کوردستانێ و باشوور وندا کرن. تەنێ ل سلێمانیێ و شەنگالێ، ل جهێن کو ئیران و شیعه‌یێن ئیراقێ دەستوور ددن، بارەگەهێن وان یێن لەشکەری و چیایی هەنە.
په‌كه‌كە ل ناڤەندا باژارێ سلێمانیێ وەبەرهێنانێن مەزن کرنە. میناک، ژ بۆ مەدیایا خوە ل سەر ئەردەکی فرەهـ ناڤەندەکە مەزن ئاڤا کریە. هەروه‌ها ل ناڤەندا باژێر گەلەک خانی کڕینە، نەخوەشخانە ڤەکرینە و ل دۆرا باژێر گەلەک تۆنێل چێکرنە. نە مومکینە کو په‌كه‌كە د رۆژەکێ دە ڤان هەموو وەبەرهێنانان بجهـ بهێلە. په‌كه‌كە ژ بۆ کو خوە بهاڤێته ئەنیەکە دن، دڤێت بژارده‌یه‌كه باشتر ژ هەموو جهـ و وەبەرهێنانێن هەیی هه‌بیت.
لێ تشتەکێ ژ ڤان هەمیان گرینگتر هەیە، ئەو ژی رەوشا په‌كه‌كە یا جه‌میل باییكی یە. مە بەرێ ژی گۆتبوو کو باییكی په‌كه‌كەیەک ئاڤا کریە کو تێ دە ئۆجالان د پۆزسیۆنەکە مه‌عنه‌وی دە تێ گرتن و ئەو ب خوە رێبەرێ پراكتیکی یە. ب دەرکەتنا په‌كه‌كێ ژ بەرەیێ ئیرانێ، ئەڤ پۆزسیۆنا جه‌میل باییك دێ بگوهەرە. ژ بەر ڤێ یەکێ، جه‌میل باییك دێ ژ بۆ پاراستنا پۆزسیۆنا خوە پتر ب بەرەیێ ئیرانێ ڤە گرێدایی بمینە. ژ بەر ڤێ یە کو د هەموو ئاخافتنا خوە دە باییك دو پەیام ژ بۆ دو هێزێن نها یێن ئەنیا شیعی، ئیران و ئیراقێ، شاندن.
باییك، ب گۆتنا «ب کوردان رە ل هەڤ بکن» ئیشارەت ب پژاکێ کر و پەیاما کو ئەو دکارە پژاکێ ژ ئیرانێ رە بکە مەرتال دا.
ژ ئالیەکی ڤە گۆت کو ئەو ل دژی گوهەرینا سینۆرانە، لێ د پەی رە ژی گۆت «مەترسی هەیە کو ئیراق پارچە ببە». هەروه‌ها ب گۆتنا «سەرۆکوەزیر سوودانی گوهـ نادە شیعه‌یان» بانگ ل شیعه‌یێن توندرەو کر. ل ڤر دەستێ دۆستانیێ درێژی شیعه‌یێن توندرەو کر و په‌ده‌كه ب هەڤکاریا ب ترکیە و ئەمپەریالیستان رە تاوانبار کر. یانی د راستیێ دە جه‌میل باییك ئەڤ پەیام دا ئیران و ئیراقێ: «ئیسرائیل و ئەمەریکا دخوازن وە پارچە بکن، ژ بۆ ڤێ هوون هەوجەیی کوردانن. په‌ده‌كه ب وان هێزان رە تەڤدگەرە. لێ ئەم دژی ڤێ هەلوەستێ نە».
لێبەلێ باییك دیسا ژی، ژ بۆ کو ژ هێرسا ئۆجالان خەلاس ببە، گۆت «پارادیگمایا سەرۆک ئاپۆ دکارە هەموو پرسگرێکان چارەسەر بکە» و ب ڤی ئاوایی نیشان دا کو ئەو ژ دانوستاندنێ ب ترکیەیێ رە ڤەکرییە. هەتا ب گۆتنا «ترکیە ژ هەڤکێشەیا سیاسی تێ دوورخستن» پێشنیار کر کو ترکیە کارتا کوردان ب کار بینە.
لێ بنێرن، مە جەوهەرێ مژارێ گۆت. د ناڤ ڤان دە چ ئارمانجەکە تێکلداری ماف و بەرژەوەندیێن کوردان تونەیە. تەنێ و تەنێ خورتکرنا رێخستنا په‌كه‌كێ و بجهکرنا مسیۆنا وێ هەیە. ژ بەر ڤێ ئەم دبێژن کو په‌كه‌كە ئاستەنگە ل پێشیا ئازادییا کوردان. په‌كه‌كە د دیرۆکا خوە یا 40 سالی دە ب پشتگریا هێزێن داگیرکەر هەیا ئیرۆ ژیایە. په‌كه‌كە د دیرۆکا خوە دە ل پایتەختێن داگیرکەران ژیایە و هێ ژی چاڤێن وێ ل شام، ئەنقەرە، تەهران و بەغدایێ نە. نها ژی دەما کو مرۆڤ ل گۆتنێن وان دنێرە، ئارمانج نە رزگارکرنا ئامەدێ و مەهابادێ یە. ئارمانج خوە سپارتنا ئەنقەرە و تەهرانێ یە. سەدەما کو ئەو ل دژی موداخەلەیێن ل هەرێمێ نە ژی ئەڤە. جه‌میل باییك مسیۆنا 40 سالی یا په‌كه‌كێ جارەکە دن دوپات کریە.
