سمکۆ عەبدولعەزیزی
کەسەک هەبوو کو خوە وەکە نوونەر و پاشایێ مللەتێ خوە دابوو ناساندن، لێ بەلێ مللەتێ وی کەتبوو د بن دەستێ ئیمپراتۆریەتەکە مەزن دە، ئەڤ کەسێ کو خوە وەکە پاشایێ مللەتێ خوە دابوو ناساندن ب ئیمپراتۆرێ داگیرکەر رە ل سەر نەخشەرێیەکێ رێکەفتبوون کو زمان و چاندا مللەتێ وی ژ ناڤ ببن، ژ ئالیێ خوە ڤە ئیمپراتۆر مللەت نەچار کربوو ب زمانێ وان باخڤن و بخوینن و پرتووکێن ب زمانێ مللەتێ بن دەست هاتین نڤێساندن تەڤ شەوتاندبوون، نە ب تەنێ ئەڤ بەلکو تەڤ بیرەوەریێن پیرۆز یێن ڤی مللەتی قەدەغە کربوون.
ل هەمبەر ڤێ زۆرداریێ، د دلێ هەر وەلاتیەکێ دە چرایەک ڤەشارتی هلببوو، ئەو چرا، چرایێ نەتەویبوونێ بوو و داگرکەر نەدکارین وی چرا ڤەمرینن.
خورتەکە ژیر د ناڤا وی مللەتی دە دژییا و ل سەر چیرۆک و سەرپێهاتیێن باب و کالێن خوە هاتبوو پەروەردەکرن، چیرۆک تەڤ ل سەر دیرۆکا مللەتێ وی بوون، دەما مللەتێ وی ئازاد و سەربخوە، ب ڤی خورتی هاتبوو گۆتن کا چەوا دەما مللەتێ وی ئازاد هەر کەسی و ل هەر جهەکی سروودێن نەتەوی دقیراندن.
ڤی خورتی هەر تم پرس ژ باپیرێ خوە دکر و دگۆت: گەلۆ جەوا دبە تەڤ مللەت ژ بیر بکە کا ئەم کینە؟
باپیرێ وی ژی ب ڤی ئاوا بەرسڤ ددا: کورێ من، دەما پاشایێ مللەتی و داگیرکەر ببن شریک، وێ دەمێ دیرۆک تێ ژبیرکرن و پێشەرۆژا سەرخوەبوونێ تێ ژناڤبرن، لێ ئەڤ یەک نابە داویا چیرۆکێ، هەر دەما کەسەک د ناڤا مللەت دە رابوو سەر لنگێن خوە و دیرۆک جارەکە دن ل بیرا مللەتی ئانی، ئومێدا پێشەرۆژەک گەش دا، وێ دەمێ چرایێ نەتەوی جارەکە دن گەش دبە.
خورت ب گۆتنێن باپیرێ خوە ب باندۆر دبە، بریار ددە کو جارەکە دن ئاگرێ چرایێ نەتەویبوونێ گەش بکە.
ڤی خورتی دەست ب تەڤگەرێ کر و خورتێن دن یێن گوند ل هەڤ جڤاندن و ئەو فێری زمانێ دایکێ کرن، ب شەڤ ئەو خورتانە فێری سرودێن دیرۆکی و نەتەوی دکرن و دیرۆکا مللەتێ خوە ل سەر دیوارێن شکەفتان دنڤیساند.
رۆژەکی ژ رۆژان ئەو خورت د ناڤا قادا گوند راوەستیا و دەست ب گۆتنا سروودەک نەتەوی ل سەر ئازادیێ کر و دەمەک درێژ ئەڤ سروود دوبارە کر.
ب گۆتنا ڤێ سروودێ، باب و کالێن د گوند دە ب باندۆر بوون و هەستێن وان هاتن ئازراندن و بیردانکا وان ژ خەوک درێژ شیار بوو، ب دەنگەک نزم دەست ب گۆتنا وێ سروودێ کرن، چەند دەنگێ وان بلندتر دبوو، گوهێن خورتێن گوند پێتر دکەتن کار و هەستا وان یا مللی بهێزتر دبوو، د ئەنجامێ دە قادا گوند ب گۆتنا وێ سروودێ هات گەرم کرن و دەنگێ وان ل چیایان ڤەدا.
ب ڤی ئاوا ئەڤ خورت کاری یەکبوونا مللەتی و ئومێدەکە گەش د دل هەموویان دە ساخ بکە.
چما ئەز ڤێ چیرۆکێ باس دکم؟ ئەز دخوازم نیشان بدم کا رەوشەنبیریا نەتەوی چییە، هەر وەکە فیلسۆفێ ئەلمانی “یوهان غوتلیب فیشتە” دبێژە: مللەت نە ب تەنێ هەرێمەک یان حکوومەتەکە، بەلکو زمانەک هەڤپار و دیرۆکەک یەکگرتی یە و شوناسەک نەمرە، چقاس دوژمن هەول بدە ژ مەیدانێ راک.
پر گرینگە کو کەسێن مینا قاراسوو باش بزانن گەلێ کورد هوون کرنە لەهەنگ و پێشەنگ، ژ بەر کو وە گەل ووسا تێگهاندبوو کو دێ دەولەتەکە کوردی و خوەسەریا کوردی ب دەست بخن، ئەڤ سلۆگان بووبوو سەدەم کو ب هەزاران کەچ و خورتێن کوردان وەریسێ سێدارەدان ماچی بکن و ب سەدان کوردپەروەر خوە بشەوتینن هەیا کو چرایێ دەولەتبوونێ نەڤەمرە و ب هەزاران ژی دەست ژ خوەشیێن خوە بەردان و چوون چییا و بوونە گەریلا ژ بۆی ئازادییا وەلات.
لێ بەلێ، ئیرۆ سەرۆک و رێبەرێ قاراسوو هاتیە و تەسلیمبوونێ ب ناڤێ ئاشتیێ دفرۆشە کوردان و بانگەوازیا براتیا ترک و عەرەبان دکە، بێی کو ت مافەکی ژ کوردان رە بخوازە، ل سەر حەسابا خوینا ب هەزاران خورت و کەچێن کوردان خوە وەکە فەیلەسۆفێ دەمۆکراسیا گەلان دەردخە پێش، ب تەنێ ژ بۆی کو ببە کاندیدێ خەلاتا نۆبلێ یا ئاشتیێ یان ژی ژ زندانێ دەرکەڤە، تەڤی ڤێ یەکێ قاراسوو تێ و دبێژە هەر کەسێ ل دژی ڤێ پێڤاژۆیێ دەرکەڤە پیویست دکە وەرە گرتن و دەنگێ وی وەرە قوتکرن.
هەر کەس ب ئاشتیێ رە یە، لێ بەلێ نە ئاشتیەکە مینا یا سەرۆک و رێبەرێ تە بانگا وێ دکە، ژ بەرکو ئەڤ نە ئاشتیە بەلکو خولامتیا کوردان ژ تورکان رە یە، بن دەستکرنا زیدەتر یا کوردان و سردەستکرنا زێدەتر یا داگیرکەرانە، ئەڤە بێ روومەت کرنا کوردانە، لێ تو و رێبەرێ خوە باش بزانبن چرایێ کوردایەتیێ وێ هەر و هەر گەش بمینە و کەسێن مینا تە و رێبەرێ تە وێ مینا حەسەن خەیری خوە د ناڤا زبلدانا دیرۆکێ دە ببینن.
