ئه‌لـ جه‌زیره‌:‌ ئۆجالان و په‌كه‌كێ 50 سالێن تێكۆشینا كوردان به‌رزه‌ كرن

al jazeera-pkk-net

مالپه‌رێ ئه‌لـ جه‌زیره‌ یێ قه‌ته‌ری د راپۆره‌كێ ده‌ ده‌ربارێ پێڤاژۆیا ئاشتیێ و چه‌كدانینا په‌كه‌كێ، راستیا ڤێ رێخستنێ و ده‌ركه‌تنا وێ ژ خه‌ت و ئارمانجا ژ بۆی هاتیه‌ ئاڤاكرن ئیفشا كری یه‌ و گۆتیه‌ كو: «ئۆجالان هاتیه‌ و پاش نیڤسه‌دسالا خه‌باتا سیاسی و چه‌كداری، دانپێدان ب شكه‌ستنا پرۆژه‌یا خوه‌ یا ئایدۆلۆژی و رێخستنا خوه‌ په‌كه‌كێ كری یه‌ و ته‌سلیمیه‌ت هلبژارت.

مالپه‌را ئه‌لـ جه‌زیره‌ كو ل ده‌وله‌تا قه‌ته‌رێ وه‌شاندێ دكه‌ و هێز و ناڤوده‌نگیه‌كه‌ وێ یا هه‌ری مه‌زن ل رۆژهلاتا ناڤین و جیهانێ هه‌یه‌، دوهـ رۆژا دوشه‌می 4 گولانا 2025ێ راپۆره‌كا پڕ درێژ ده‌ربارێ «رێخستنا په‌كه‌كێ، ئۆجالان و پێڤاژۆیا ئاشتیێ» به‌لاڤ كریه‌ و تێ ده‌ هه‌ر ته‌وان، ئیخانه‌ت و تاسفیه‌ و شكه‌ستنێن یێك ل په‌ی یێك یێن د قۆناغێن دیرۆكا په‌كه‌كێ ده‌ ژ دامه‌زراندنا وێ ل سالا 1978ێ و هه‌یا رۆژا مه‌ یا ئیرۆ باس كری یه‌.

ئه‌لـ جه‌زیره‌ راپۆرا خوه‌ ووسا ده‌ستپێكری یه‌:

«ژ دامەزراندنا خوە ڤە د سالا 1978ان دە، په‌كه‌كێ کۆمکوژی پێک ئانیە و هەتا نها نێزیکی 16،000 کارمەندێن حکوومەتا ترکیێ، د ناڤ وان دە لەشکەر، پۆلیس، جەندرمە، دۆکتۆر و مامۆستە، و هەر وها هەژمارەکە مه‌زن سڤیل ژن و زارۆک ژی د ناڤ ده‌، هاتنە کوشتن. شەر ب قاسی 2 تریلیۆن دۆلاری زرار ل ئابۆرییا ترکیەیێ خستیه‌. گه‌لو ما رێخستن گهیشتیە داویا رێ؟».

راپۆرێ ب درێژی به‌حسا ته‌وان و تاسفیه‌یێن كو په‌كه‌كێ ب فه‌رمانا ئۆجالان ل دژی وه‌لاتپارێزێن كورد ئه‌نجام دا نه‌ كری یه‌ و هه‌ر ژ سالا 1979ان ده‌ما سه‌رۆكێ هۆزا بۆجاك «محه‌مه‌د جه‌لال بۆجاك» ته‌رۆر كری. پشتره‌ به‌حسا مانا ئۆجالان یا ل سووریه‌یێ كری یه‌ و گۆتیه‌ كو: «ئه‌ڤ زلام ل سووریه‌یێ د بن چاڤدێری و پاراستنا میتێ و ده‌وله‌تا ترك ده‌ بوو و ب فه‌رمانا وان ته‌ڤ دگه‌ریا».

ژ سه‌رخوه‌بوونێ بۆ ته‌سلیمبوونێ

ئه‌لـ جه‌زیره‌ به‌شه‌كا‌ گرینگ یا راپۆرا خوه‌ دایه‌ پرۆژه‌یا ئۆجالان و فكرا په‌كه‌كه‌ پێ هاتیه‌ دامه‌زراندن و گۆتیه‌: «ئۆجالان و رێخستنا خوه‌ ل ده‌ستپێكێ بانگا سه‌رخوه‌بوونێ و كوردستانێ سه‌ربخوه‌ دكر، پاشێ ئۆجالان دەست ب گوهەرتنا رێبازا خوە یا سیاسی کر، ژ درووشمەیا «کوردستانا سەربخوە و یەکگرتی» دەرباسی درووشمەیێن وەکی «فەدەرالیزم» و «خوەسەریا هەرێمی» بوو و پاشێ پرۆژه‌یا خوه‌ هێژان بچووكتر كر و هه‌یا گهیشتیه‌ ئاستا ته‌سلیمبوونێ. ئه‌لـ جه‌زیره‌ ئه‌ڤ یێك ب ڤی سه‌رناڤی د مالپه‌را خوه‌ دا ئینایه‌ پیش: «ژ سه‌رخوه‌بوونێ بۆ ته‌سلیمبوونێ».

هه‌ر ده‌ربارێ فكر، ئایدۆلۆژیا و پرۆژه‌یا ئۆجالان، ئه‌لـ جه‌زیره‌ دبێژه‌: «ئۆجالان د سالا 1979ان دە ب سلۆگانا “ئه‌مێ کوردستانەکە سەربخوە و یەکگرتی ئاڤا بکن” دەست ب تێكۆشینا خوە کر. لێ وی د 27ێ سباتا 2025ان دە ب ڤان گۆتنان شكه‌ستنا پرۆژه‌یا خوه‌، ئایدۆلۆژی و رێخستنا خوه‌ ئیلان كر، ئانگۆ ته‌سلیمیه‌تا خوه‌ راگهاند».

ب گۆتنه‌كه‌ دن، پشتی 45 سالان ژ شه‌رێ چەکداری، ئۆجالان ب خوە قەبوول کر کو نە دەولەتەکە سەربخوە یا کوردی، نە ژی فەدەرالیزم و ئۆتۆنۆمی چارەسەریێن رەیالیست پێک نائینن، ئه‌ڤ ژی ته‌نێ دهێته‌ واته‌یا ته‌سلیمبوونی نه‌ تشته‌كی دن.

هلوه‌شینا ئایدۆلۆژیایا ئۆجالان و رێخستنێ

د راپۆرا جه‌زیره‌ ده‌ هاتیه‌ نڤیساندن كو: «داخویانیا دەستنڤیسی یا سێ و نیڤ رووپەلی یا ئۆجالان، هلوه‌شینا ئایدۆلۆژیا وی و رێخستنا وی بۆ هه‌ر كه‌سی دیار كر».

هه‌ر ده‌ربارێ خه‌باتا چه‌كداری یا 40 سالی یا په‌كه‌كێ، ئه‌لـ جه‌زیره‌ گۆتیه‌: «د نێزیکی نیڤ سەدسالێ ژ تێکۆشینا چەکداری، رێخستنا په‌كه‌كێ ژ بلی چاندنا تۆڤێ فیتنێ و نەتەوەپەرەستیا ئەتنیکی د هشێ کۆمەکە سینۆردار دە، ت ئارمانجێن خوە یێن دیارکری ب دەست نەخستیە».

گه‌لو په‌كه‌كه‌ وێ خوه‌ هلوه‌شینه‌ و چه‌كان ده‌ینه‌؟

د راپۆرێ ده‌ پرسا كو «گه‌لو په‌كه‌كه‌ وێ خوه‌ هلوه‌شینه‌ و چه‌كان ده‌ینه‌؟» لێكۆلین كریه‌ و گۆتیه‌: «ژ به‌ر كو رێخستنا په‌كه‌كێ بجیهـ كرنا ناڤه‌رۆكا بانگا ئۆجالان یا 27 سباتێ دره‌نگ خستیه‌ و هێژان ت ژڤان بۆ گرێدانا كۆنگره‌یا هلوه‌شاندنێ ده‌ستنیشان نه‌كرنه‌، ده‌وله‌تا ترك ئیرۆ پڕ ژ رێخستنێ عاجز و تۆره‌ یه»‌.

ل داویێ ژی جه‌زیره‌ گۆتیه‌: «چاڤدێرێن نێزیکی په‌كه‌كێ، کو ب تەڤاهی دزانن کو رێخستن ئێدی ب تو ئاوایی “مافێن کوردان” ناخوازە، و ئه‌ڤ رێخستنی بوویه‌ ئاموورەکی ده‌ستێ ده‌وله‌تێن هه‌رێمی و جیهانی، باوەر دکن کو رێخستن دێ ب هێسانی خوە فه‌سخ نه‌كه‌  و چەکێن خوە رادەست نەکە، و دێ ب ئاگربەستێ ژی پابەند نه‌به‌»

پوستێن ھەمان بەش