مستەفا کاراسوو کو ئەندامێ گرووپا ئەنقەرەیێ بوو و یەک ژ خەلییێن دەستپێکێ یێن دامەزراندنا پەکەکێ یە چارەنڤیسا وی تێ نیقاشکرن. د کۆنگرەیا 12ێ یا پەکەکێ دە کو خوە تێ دە هلوەشاند، هندەک کەسایەتیێن دیار یێن پەکەکێ وەکە، باهۆز ئەردال، سۆفی نوورەدین “کو بەرێ هاتیە ئیدیعا کرن د ناڤا ئێریشەکێ دە هاتیە کوشتن، سەبری باشقەلە، بەسێ ئەرزنجان، بریتان دێرسێم، نارین عەفرین و هاجەر عەفرین تێ دە دیار نەبوون، و تێ گۆتن هندەک ژ ڤان کەسان ژییانا خوە ژ دەست دانە و هندەک ژ وان ژی ل رۆژئاڤا یانژی ل ئەورۆپایێ نە. لێ فۆکسا رایا گشتی ل سەر مستەفا کاراسوو یە. کەسایەتەکی سەرەکە یێ وەکە مستەفا کاراسوو چەوا د کۆنگرەیێ دە ئامادە نەبوو. د هەمان دەمێ دە پشتی کۆنگرەیێ ژی ل سەر پێڤاژۆیا نوو چ داخویانی نەدا. هەری داوی د 16ێ گولانێ دە ڤیدیۆیەکا مستەفا کاراسوو د راگهاندنا پەکەکێ دە هات پارڤەکرن. ئەو د ڤێ ڤیدیۆیێ دە ل سەر کەسایەتیا عەلی حەیدەر قەیتان دئاخڤە. لێ ئەڤ ڤیدیۆ ژی ڤیدیۆیەکا نوو نەبوو و هیچ باسی کۆنگرەیا پەکەکێ تێ دە نەهات کرن، ڤێ بێدەنگی و نەدیاربوونا کاراسوو هشت کو د مەدیایا جڤاکی دە نیقاشەک ل سەر ژییانا وی چێببە، و هات ئیدیعاکرن کاراسوو ب دەستێ پەکەکێ هاتیە کوشتن.
ل گۆر نووچەیێن کو د مەدیایا جڤاکی دە پارڤە بوونە، مستەفا کاراسوو ژ پێڤاژۆیا د نێڤبەرا ئۆجالان- دەولەت باخچەلی و تەییپ ئەردۆگان دە هاتیە چێکرن رازی نەبوو، د سۆسیال مەدیایێ دە هات ئیدیعاکرن کو کاراسوو د بەرنامەیەکا تەلەفزیۆنی دە ل دژی دەولەتێ داخویانی دایە.
کاراسوو: دەولەت تکلیفەکا بێ ئەخلاق ژ مە دکە
کاراسوو سالا دەرباسبوویی د مەها تەمووزێ دە تەڤلی تەلەفزیۆنا مەدیا خەبەر کو سەر ب پەکەکێ ڤە یە بوو و تێ دە هەڤدیتنێن لگەل دەولەتێ ب شەکلەکی نەراستەراست ئەشکەرە کرن، کاراسوو د ڤێ هەڤپەیڤینا خوە دە گۆت کو، “دەولەت تەکلیفەکە بێ ئەخلاق ژ مە دکە.”
ل گۆر مەدیایا جڤاکی کاراسوو ژ بەر ڤێ هەلوەستا خوە هاتیە سزادان. ل سەر ڤان ئیدیعایان هەیانی نها ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ت داخویانی نەهاتنە دایین. ئەڤە تشتەکی پڕ غەریب نینە، ژ بەر کو عەلی حەیدەر قەیتان ژی هات کوشتن، لێ بەلێ پشتی 7 سالان ژ نوو پەکەکێ کوشتنا وی راگهاند، دارکا مازی ل سەر ڤێ مژارێ لیکۆلین کر و ژ هندەک دەردۆرێن پەکەکێ ژی ئاگاهی وەرگرت.
ئاخافتنێن کاراسوو
کاراسوو د سالا پار دە هندەک داخویانی ل دژی پێڤاژۆیێ دابن ژی، لێ بەلێ د ڤێ دەما داویێ دە نەرینێن وی جودا بوون، پاش کو دەولەت باخچەلی ئەڤ پێڤاژۆ دەست پێ کری، کاراسوو ل سەر پێڤاژۆیێ گەلەکی هێڤیدار ئاخفتبوو. وی گۆتبوو، “ئۆجالان د ڤان هەڤدیتنان دە سەرۆکێ دانوستاندنا یە و ئەو چ بێژە ئەم دێ قەبوول بکن.” هەمان دەمێ 5ێ ئادارێ کاراسوو د بەرنامەیەکا تەلەفزیۆنێ دە گۆت، “بلا کەس ب گومان نەبە، پەکەکە دێ کۆنگرەیا خوە چێکە.”
واتە کاراسوو د هەر بەرنامەیەکا مەدیایی دە دەرکەتبە ب ت ئاوا ل دژی پیڤاژۆیێ نەبوویە. دڤێت ئەم بزانبن کو راگهاندنا پەکەکێ ژ دەرڤەی فکرا پەکەکێ هیچ تشتەکی بەلاڤ ناکە.
ما دبە کاراسوو ل دژی ئۆجالان دەرکەتبە؟
دەما ئەم ژییانا مستەفا کاراسوو ددن بەرچاڤ ئەم دێ ببینن کو نە موومکنە کاراسوو ل دژی ئۆجالان تشتەکی ببێژە، کاراسوو دەما دەرباسبوویی گۆت، “ئەز ملیتانێ شاشتیێن رێبەر ئۆجالانم.” و د پراکتیکێ دە ژی هەر ل سەر ڤێ ئاخافتنا خوە بوو. کاراسوو ب فەرهەنگەکا چەپگر فکرا ئۆجالان د ناڤا جڤاکێ دە بەلاڤ دکر، و ژ سالا 2004 پێڤە بەرپرسێ راگهاندنا پەکەکێ بوو.
ل گۆر دەردۆرێن پەکەکێ ژی کاراسوو ت جاری ل دژی ئۆجالان دەرناکەڤە، هەمان دەمێ عەینی دەردۆر دبێژن کو هەگەر کاراسوو مێزەک و تەلەفزیۆنەک هەبە، گاڤەکی ناهاڤێژە دەرڤە و ت دیالۆگا وی لگەل کادرۆیێن پەکەکێ تونە، واتە نە ئەو جورئەت و نەژی ئەو زەمینە نینە کو ل دژی ئۆجالان دەرکەڤە. دبێژن کو کاراسوو نە وەکە عەلی حەیدەر قەیتانە و ئەو ب دەستێ پەکەکێ ژی نایێ کوشتن.
وێ دەمێ کاراسوو ل کۆیە؟
هندەک دەردۆرێن پەکەکێ کو مە فکرێن وان وەرگرتن دبێژن کو، کاراسوو چوویە ئەورۆپا، ژ بەر کو ئەڤ هەڤدیتنێن د نێڤبەرا پەکەکێ و ترکیێ ل وڕ دێ باشتر هێن ئیدارەکرن، هەمان دەمێ چوویە کو هندەک کارێن نهێنی یێن پەکەکێ وەکە “مالییە، ئیستیخبارات و کادرۆ” ل ئەورۆپایێ برێڤە ببە. تێ گۆتن کاراسوو و ل کێلەکا وی کادرۆیەکا ژن ل سەر ڤان کاران رادوەستن، ئەو دبێژن دەما سالەکی یە کاراسوو د ناڤبەرا رۆژئاڤا و ئەورۆپایێ دە هاتن و چوونێ دکە، ل گۆر ئیدیعایان بەریتانیا پاسەپۆرتەک دایە کاراسوو کو د ڤان هاتن و چوونا دە راستی ت پرسگرێکان نەیێ. دیسا عەینی دەردۆر دبێژن کو کاراسوو د بن گارانتۆرییا بریتانیا دە ل بەلچیکا و نورڤێژێ لگەل دەولەتا ترک هەڤدیتنا چێدکە.
هەتتا ئەڤ چاڤکانیێن پەکەکێ دبێژن د ناڤا پەکەکێ دە نیقاشەک هەیە کو کاراسوو راستەراست لگەل ئۆجالان هڤدیتن پیک ئانیە. واتە ل گۆر ڤان چاڤکانییان کاراسوو نە ژ بەر کوشتنا خوە بەلکو ژ بۆی کو ب ڤان کاران ڤە مژوول ببە چوویە ئەورۆپایێ و لۆما دیار نینە.
ئەم نکارین ڤان ئاگاهیێن کو چاڤکانیێن پەکەکێ ئەشکەرە کرنە ئیسپات بکین، لێ بەلێ دیسا ژی ئەڤ ئاگاهی مەعقوول دیارن، ژ بەر کو کاراسوو ژ سالا 1986 هەیانی نها د هەڤدیتنێن ترکیێ و پەکەکێ دە رۆل لەیستییە. د دەستپێکا سالێن 90ێ دە ژی د هەڤدیتنێن لگەل حکوومەتا تورگۆت ئۆزەل دە ژی رۆلەکی سەرەکی لەیست. هەتتا د ئەنجاما ڤان هەڤدیتنان دە مستەفا کاراسوو سەرەرایی کو هەڤالێ وی نەهات بەردان، لێ ئەو ژ زندانێ هات ئازادکرن و چوو گەل ئۆجالان.
کاراسوو د هەڤدیتنێن ئۆسلۆ دە کو ب پشتگیرییا بریتانیا دەست پێ کربوو بەرپرسێ گرووپا پەکەکێ بوو، د هەڤدیتنێن کو سالا 2009 دەست پێ کرین، بریتانیا و هەرێما کوردستانێ ژ بۆی هاتن و چوونا وان ئالیکارییا وان کر و هەتتا پاسەپۆرتەک ژ بۆی وان هاتبوو چێکرن.
هەگەر ئەم ڤێ ئەرکا کاراسوو بدن بەر چاڤێن خوە، ئەو ئیدیعایێن کو دبێژن کاراسوو د پێوەندیێن لگەل دەولەتێ دە جی دگرە راستن. وەکە ئەنجام دەما ئەم شەخسییەتا کاراسوو و ئەرکا وی بدن بەر چاڤ، ئەو ئیدیعایێن کو دبێژن پەکەکێ ئەو کوشتییە دبە کو راست نەبن. هەگەر کاراسوو نها د ژییانێ دە ژی نەمابە دبە کو سەبەب ئەڤ بە د ئەنجاما پرسگرێکێن خوە یێن تەندروستی یانژی د ئەنجاما قەزایەکی یان ژی د چالاکیەکا تاکەکەسی دە هاتبە کوشتن. هەلبەتە ئەم باوەر ناکن پەکەکە زوو چارەنڤیسا کاراسوو ئەشکەرە بکە، ژ بەر ڤێ یەکی ئەم نکارین ئەنجامەکی سەدی سەد ب دەست بخن. ل سەر سییاسەتا گۆشەگیری و پراگماتیزما دەولەتا عۆسمانی تێ گۆتن کو “عۆسمانیان دیک و دۆلاب پڕ هەنە.” و ئەم دکارین ببێژین کو پەکەکێ ژی دیک و دۆلاب پڕ هەنە، نها ئەڤ هەردو هاتنە با هەڤ و دیک و دۆلاب دو سێ قات زێدە بوونە، لێ هەر چاوا بە ژی د ئەنجام دە حەقیقەت رۆژەکی دەردکەڤە، ئەم دێ ب هەڤ رە ببینن چارەنڤیسا کاراسوو چییە.
