ھەڤسەرۆکێ مەجلسا سووریا دەمۆکراتیک (مەسەدێ) ریاد درار، مەرجێن رێڤەبەریا خوەسەر یێن ژ بۆ تەڤلیکرنا ھێزێن سووریا دەمۆکراتیک (ھەسەدێ) د ناڤ ئارتێشا سووریەیێ دە ئەشکەرە کرن و دا زانین کو ئەو ئارتێشەکا نشتمانی دخوازن و پرۆژەیا خوە وەک “ئادەم-ی مەرکەزیەت” پێناسە کر، نە وەک فەدەرالیزمێ.
دیالۆگا لگەل شامێ ھێدی دمەشە
ھەڤسەرۆکێ مەسەدێ ریاز درار د ھەڤپەیڤینەکێ لگەل رەوانگەھا سووری دە بەحسا دانوستاندنێن لگەل حکوومەتا شامێ کر و دەربارێ دانوستاندنێن د ناڤبەرا رێڤەبەریا خوەسەر و حکوومەتا شامێ دە گۆت، ھەڤدیتنا داوی بێیی هیچ رێکەفتنەکێ ب داوی بوویە و دیار کر، “تەنێ لھەڤکرن ل سەر بەردەوامکرنا دیالۆگ و ھەڤدیتنان چێبوو.”
درار تەکەز کر کو ھەر دو ئالی ژی ھەوجەیێ زەلالکرنەکا تامن دەربارێ ئارمانجێن داوی دە، ژ بەر کو “لھەڤکرنا 10ێ ئادارێ پێدڤی ب ھوورگلیان ھەیە” و ئەو دخوازن ئەڤ پێڤاژۆیە بلەزتر ببە.
“ئارتێش دڤێت نشتمانی بت، نە ئۆلی بت”
ل سەر پرسا تەڤلیکرنا ھەسەدێ د ناڤ ئارتێشا سووریەیێ دە، درار ئەڤ یەک وەک بریارەکا کو پێدڤی ب شیرۆڤەکرنێ ھەیە ب ناڤ کر. وی گۆت، “دڤێت دەستپێکێ بهێتە راڤەکرن کا ئاڤاهیا سیستەما لەشکەری دێ چاوا بە. ئارتێشا ھەیی ل سەر بنگەھەکێ یەکالی و ب ئاراستەیەکێ ئۆلی ھاتیە ئاڤاکرن، کو ئەڤ یەک ژ بۆ پرۆژەیا ئارتێشەکا نشتمانی نە گونجاوە.”
درار دەستنیشان کر، دڤێت ئارتێشا سووریەیێ ئارتێشەکا نیشتمانی بت کو ھەر کەس بێیی جوداھی، ل سەر بنگەھا ژێھاتیبوونێ، نە ل گۆری دلسۆزیا لگەل ئالیەکی، تێ دە جھ بگرە. ھەروھا گۆت: “مافێ ھەسەدێیە کو جھێ راستین یێ ھێزێن خوەیێن پەروەردەکری د ڤێ پێڤاژۆیێ دە زانبە، نە کو تەنێ تەڤلی پرۆژەیەکێ ببە. ژ بەر ڤێ یەکێ ئەم ل سەر ھوورگلی و میکانیزمێن پاراستنا ھەرێمێن باکور و رۆژھلاتێ سووریەیێ ژ ئالیێ خەلکێ وێ ڤە ب ئسرارن.”
“پرۆژەیا مە نە فەدەرالیزمە، نە-ناڤەندیبوونێە”
دەربارێ داخویانیا نوونەرێ ئامەریکایێ کو گۆتبوو “فەدەرالیزم ل سووریەیێ نە پێکانە”، درار بەرسڤ دا و گۆت: “ئەو ل گۆری نێرینێن خوەیێن ل سەر پاشەرۆژا سووریەیێ دئاخڤە. ئامەریکا ب خوە فەدەرالییە و گەلەک وەلاتێن پێشکەتی ژی وھا نە.”
لێبەلێ، درار زەلال کر کو پرۆژەیا وان نە فەدەرالیزمە: “ئەم نە بەحسا فەدەرالیزمێ، لێ بەحسا نە-ناڤەندیبوونێ دکن. ئەڤ تێ واتەیا کو ھەرێم خوە ب خوە ب رێ ڤە ببن و د ھەمان دەمێ دە سازیێن ھەڤپار لگەل ناڤەندا شامێ ھەبن.”
ھەروھا درار میناکەک دا و گۆت، “ئەم دزانین کو ھندەک وەزارەت وەکی بەرەڤانی، کارێن دەرڤە و دارایی دڤێت ناڤەندی بن، لێ مژارێن وەکی پەروەردە، چاندنی و سازیێن دن دکارن د چارچۆڤەیا پرۆژەیێن کو ل سەر بنگەھا رێڤەبەریا خوەسەر تێن ئاڤاکرن دە بن.”
“ئەم دێ پرۆژەیا خوە بپارێزن”
د داویێ دە، ریاز درار تەکەز کر، ئەوێ پرۆژەیا رێڤەبەریا خوەسەر بپارێزن و دیالۆگا لگەل شامێ دێ ژ بۆ گھیشتنا لھەڤکرنان بەردەوام بکە. گۆت ژی: “ئەو قوربانیدانێن مەزنێن کو ژ بۆ ئاڤاکرنا ڤێ پرۆژەیێ ژ بۆ گەلێ سووریەیێ و ژ بۆ پاراستنا تەڤاھیا جیھانێ ژ مەترسییا داعش و تەرۆرێ ب ئالیکاریا ھەڤپەیمانیا ناڤدەولەتی ھاتنە دایین، ڤالا ناچن. شیانا مە ھەیە کو ئەم خوە بپارێزین.”
درار دەستنیشان کر کو پرۆژەیا وان د سالا 2016ێ دە وەک “فەدەرالیزم” دەست پێ کر، پاشێ ڤەگوھەری “نە-ناڤەندیا دەمۆکراتیک” دا کو ھەڤسەنگیەکێ د ناڤبەرا سیاسی و ئیداری دە ژ بۆ پێکانینا ئارامیێ ل ھەرێمێ چێبکە و رێ ل بەر ئیدەۆلۆژیا ئۆلی یا توندرەو بگرە.
